8 Haziran 2025 04:00

Okuma yazması olmayan işçinin yazdığı gazete Evrensel

Okuma yazması olmayan bir Liverpool’dan liman işçisinin ses kaydıyla yazdığı yazıdan, grev çadırlarından, Metin Göktepe’nin davasına uzanan bir dayanışma hikâyesi…

Okuma yazması olmayan işçinin yazdığı gazete Evrensel

Fotoğraf: Özcan Yaman

Arif Bektaş
[email protected]


Londra-Haberde yorumda Gerçek dergisine arada bir haber göndermek, genç bir tekstil işçisi için gurur duyulacak bir durumdu. Derginin yayına hazırlandığı gün bilindiğinden, en az üç gün öncesinden A4 kağıdına elle yazılmış haber ve fotoğraf acele posta servisiyle İstanbul’a postalanıyordu. Olası zaman yoksa fax makinesine başvuruluyor ve bir tekstil işçisinin en az 3 saatlik çalışmasıyla kazanılan para bir sayfalık yazıya feda ediliyordu.

Bu anlattıklarım, Londra’da 90’lı yılların başıydı. Yani Evrensel gazetesi henüz yokken. 30 yıl olmuş. Evrensel’in doğumu, fax makinesinin en kıymetli araç olduğu zamana denk geliyor.

Haber geldi. Artık haftalık değil günlük bir gazete olacağız. Müthiş bir haber, ama nasıl olacak? Haftalık bile zorlanırken, günlük olarak bu iş nasıl olacak? Yeterince bir tecrübeye de sahip değiliz. Fabrika çıkışı toplantılar, gazetecilik eğitimleri, işi bilen arkadaş ve dostlarla muhabbetler derken geldi çattı 7 Haziran 1995 tarihi.

8 Haziran’da, 7 Haziran gazetesi Londra’ya gelecekti. Kargo ile gelecekti. Gazetenin sabaha karşı saat 2’de geleceğini öğrenmiştik. Birkaç kişi heyecanımıza yenik düşerek, gazetenin geleceği adrese gittik. Bu bir kaçımız, az çok yazı yazan, haber karalayanlardık. Fakat gazetenin geleceği adrese gittiğimizde onlarca kişinin orada olduğunu gördük. Bizden daha heyecanlı ve sabırsız arkadaşlarımız vardı çünkü. İşte Evrensel gazetesi, Londra’da 8 Haziran 1995 tarihinde böyle doğdu.

Aradan henüz üç ay geçmişti ki; Liverpool’da bir grev patlak verdi. Otobüs ya da trenle saatlerce gidip haber yapmanın keyfi başkaydı. Hele bu bir grev haberiyse. 500 liman işçisi greve çıkmıştı. İçlerinden biri, bizim samimiyetimizi görerek çok ilgilendi. Allahın Liverpool’unda bir grev olmuş ve Türkiye’den gazeteciler gelip grevlerini haber hapmaya çalışıyor. Onun için enteresandı.

Liman işçilerinin her eylemi Evrensel’de haber oldu. İçlerinden kaya gibi sert ve kararlı usta halatçı işçiler vardı. Ustalığı sadece işinde değil, işçileri örgütleyip tek yumruk gibi işverenin karşısına dikilmesini de sağlayan sağlam devrimciler de vardı.

Bizimle ilgilenen işçi, diğerleri gibi, daha sonra da ilişkisini sürdürdü. 3 yıl süren grev sonrasında da bu ilişki sürdü ve hala sürüyor. Metin Göktepe’nin katledilmesi karşısında çok sağlam durdular. Liverpool’daki toplantılarında “Bizim haberlerimizi yazan gazetenin muhabirini öldürmüşler” diyerek işçilere duyurmuşlardı ve davayı onlar da takip etmeye başladı. Birçok duruşmaya gidip katıldılar. Afyon’da görülen duruşmalara da gittiler.

Evrensel’in 25. yılında sevgili Fatih Polat, “Liman işçilerinden biri bize gazetemizin yıl dönümü için bir yazı yazar mı?​” diye sorduğunda, “rica ederiz” diye cevap verdik. İlk akla gelen elbette bizimle çok ilgilenen işçi oldu. Aradık ve rica ettik. Cevap şu: “Arif biliyorsun, ben öyle sizin gibi yazıp okuyamıyorum. Ben telefona bir kayıt yapayım. Ses kaydını sana göndereyim ve sen de çevir gönder gazeteye”. Öyle de yaptı. Birkaç gün bekledik. Çünkü, çok kayıt yapmış. Olmamış tekrar yapmış. Derken birkaç gün geçti ve yazı gecikince Fatih tekrar aradı. “Liman işçilerinin yazısı ne oldu?​” diye.

“Bekliyorum” dedim. “Ses kaydı yapacak ve gönderecek ben de çevirip göndereceğim”. Tabi ki Fatih şaşırarak, “Ne ses kaydı? Yazı lazım bize”. Ben de “Evet ama okuma yazması iyi değil, onun için ses kayıdı gönderecek” dememin üzerine Fatih, “İngiltere’de de okuma yazma sorunu olan varmıymış?​” diyerek, “Ne yapalım, bekleriz, liman işçilerinin gazetemize yazmaları çok önemli” cevabını verdi. İşte böyle. Okuma yazması olmayan İrlanda’dan göç etmiş bir ailenin Liverpool’da doğan işçi oğlu Evrensel’e defalarca yazdı.

Ne güzel, doğumundan beri karınca kararınca emek vermek Evrensel’e. Ne güzel, en ağır ve zorlu günlerden geçerek, karanlıkları yararak işçi ve emekçilerin dünyasını aydınlatan Evrensel’in 30 yaşına girmesini görmek.

14 Temmuz 2025 04:28

Kamu işçileri sefalet zammı karşısında grev istiyor

Ekmek 15 liraya, kiralar iki katına çıktı, ücretler yerinde sayıyor. Kamu işçileri, hükümetin yüzde 17’lik zam teklifine karşı “Bu sefalet zammıdır” diyerek grev çağrısını yükseltiyor.

Kamu işçileri sefalet zammı karşısında grev istiyor

Fotoğraf: Murat Uysal/Evrensel

Andaç Aydın Arıduru
[email protected]


İçerik yükleniyor...

14 Temmuz 2025 03:45

Filistin halkına en büyük destek ülkelerimizdeki gerici düzeni değiştirmektir

Filistin Halk Kurtuluş Cephesinin Tarihi Genel Sekreteri George Habaş’ın vasiyetini hatırlayalım: “Filistin davasına sunabileceğiniz en iyi şey, gerici, yandaş rejimlerinize karşı mücadele etmektir."

Filistin halkına en büyük destek ülkelerimizdeki gerici düzeni değiştirmektir

Fotoğraf: AA

14 Temmuz 2025 04:20

Kâr ederken paylaşmıyorlar, zararın faturasını ödetiyorlar

Metal sektöründe bir de işten çıkarma korkusu yayarak sözleşme dönemini düşük zamlarla atlatmaya çalışıyorlar.

Kâr ederken paylaşmıyorlar, zararın faturasını ödetiyorlar

Arşiv fotoğraf: DHA

Beko BMİ işçisi


İçerik yükleniyor...

Evrensel'i Takip Et