MESS sözleşmesi öncesi Arçelik işçisine harekat

Andaç Aydın Arıduru
[email protected]

---

2024 yılında Avrupa’nın en büyük beyaz eşya tekellerinden Whirlpool’u satın alan, uluslararası satışlarda yüzde 24.8 büyüyen Koç Holdinge ait Arçelik (BEKO), eylül ayında başlayacak 150 bin işçiyi ilgilendiren MESS grup sözleşmesi öncesi 200 kadrolu işçiyi işten attı. Koç’un 2024’ten bu yana sık sık “2025 zorlu geçecek” dediğini aktaran Arçelik işçileri, “Sözleşme öncesi bu hamlelerle beklentimizi düşürmeye çalışıyorlar” diyor.

20 Mayıs’ta Eskişehir fabrikasından 150 kadrolu işçiyi, Ankara’daki fabrikasından ise zamana yayarak 50 kadrolu işçiyi işten çıkartan BEKO, 2024’ten itibaren, 2025 yılının zorlu geçeceğini, satışların düştüğünü söyleyerek işçilerde tedirginlik yarattı. 2024 yılında Avrupa’nın en büyük beyaz eşya tekellerinden Whirlpool’u satın alan BEKO, Avrupa ve Türkiye’de yaptığı üretimi arttırıyor. Arçelik yaptığı harcamaları, düşen satışları ve ekonomik dar boğazı bahane ederken işçiler ise yaklaşan toplu iş sözleşmesi TİS öncesi işten çıkarmaların başta ücret zammı taleplerini baskılamak amacını taşıdığını düşünüyor.

2024 yılında 99.9 milyar TL hasılat yapan şirket, 2025 yılının ilk 3 ayında toplam 109 milyar gelir elde etti. 2025’in ilk üç ayını yatırımcılarına Türkiye’deki talep daralması ve Avrupa’da stabil bir güçlenme dönemi olarak tarif eden BEKO, yurt içinde satışların yüzde 11.6 azaldığını, uluslararası satışlarda yüzde 24.8 reel büyüme yaşandığını kaydetti. Şirket bu dönemde geçen yıla göre beyaz eşya üretiminde 2.5 milyondan fazla artış ile yüzde 38 televizyon üretiminde ise 53 bin artış kaydederek yüzde 17 oranında üretimini arttırdı.

Ücretleri düşürmek için

2024 yılı sonunda gelecek yıl için 400 milyon avro yatırım hedefi koyan şirket 2025 yılı mart ayından yıl sonuna kadar geçekleştirilecek yatırımın 300 milyon avro seviyesinde olacağını ifade etti. Yani şirket bu dönemde 100 milyon avro değerinde yatırım yaptı. Ayrıca yatırımcılara ‘üretim maliyetlerini’ düşürmek için verimliliğin arttırılacağı sözü verilirken, üretim tesislerinin emeğin ucuz olduğu ülkelerde konumlanıyor olmasıyla da övündü. 2025’in ilk üç ayında net 1.6 milyar TL zarar açıklayan şirket, verim arttırma bahanesiyle yatırımların ve işten çıkarmaların artacağını vurguluyor. 2023 yılında 31 bin işçiden işçi başına elde edilen gelir 11 bin 900 TL düzeyindeyken bu miktar 2024 yılında alınan fabrikalarla 7 bin civarı işçi artışı rağmen işçi başına gelir 11 bin 200 TL seviyesindeydi.

İşçiler hem iş güvencesi hem geçim kaygısı yaşıyor

Eskişehir’deki toplu işten çıkarmaların ardından işçiler, BEKO’nun eylül ayında başlayacak TİS dönemi için hamlelere başladığını düşünüyor. İşten çıkarılan bir işçi, “Bizim ücretlerimize enflasyon oranında zam yapılırsa asgari ücretle makas daha da artacak. Ali Koç külliyeye gidip geliyor sürekli. Orada kesin bu makasın açılmaması için yapılacakları konuşuyorlardır. Zaten bir süredir hem sendikacılar hem de yöneticiler ücret zammında beklentileri düşürmek için ‘İşler kötü’ tablosu çiziyorlar” diyor.

Ankara’dan işçiler de işten çıkarmaların Koç’un TİS dönemi için yaptığı hamlelerden biri olduğunu söylüyor. Kıdemli işçiler, “Koç’ta Alicengiz oyunu bitmez, ücret zammı talebini baskılamak için daha neler yaparlar” derken, Türk Metal yöneticilerinden ise sağlam bir duruş beklediklerini kaydediyor. Bir işçi, “Patron vermez, sendika diretmek zorunda” ifadelerini kullanıyor.

İşçilerin enflasyon karşısında eriyen ücretlerine karşı sendikacılardan mücadeleci olma yönündeki beklentileri artıyor. Ancak işten çıkarmalar sürecinde Eskişehir şube ve genel merkez yöneticilerinden herhangi bir açıklama yapılmadı. Eskişehir Şube Başkanı Orhan Demir ise aramalarımıza cevap vermedi.