1973’ün ‘Olağanüstü Grevleri’ Bielefeld’de: "Onların mirasını onurlandırmayı amaçladık"

Selçuk Kozan

---

Almanya – Bielefeld’deki Historisches Museum’da (Tarihi Müze) “1973 Olağanüstü Grevleri” (Die wilden Streiks von 1973) sergisi açıldı. Sergi açılışına greve katılan işçiler ve çeşitli kurumlardan temsilciler de katıldı. Sergiye katılan işçiler grev sürecini ve anılarını anlatırken yeni kuşağa o dönemi anlatmanın önemine değindiler.

Sergi, Almanya’nın II. Dünya Savaşı sonrası tarihinde önemli bir dönüm noktası olan 1973 yılındaki grevleri ele alıyor. Dört bölümden oluşan sergi Köln Ford, Bielefeld-Brackwede’deki o zamanki adıyla Rheinstahl (şimdi Gestamp), Lippstadt Hella ve Neues Pierburg’da gerçekleşen ve o dönem büyük yankı yaratan grevleri ele alıyor. Sergide, Köln’deki Ford Fabrikasında gerçekleşen ve 12 bini Türkiyeli olmak üzere yaklaşık 36 bin işçinin katıldığı grev de detaylı bir şekilde inceleniyor.

Türk ve Yunan işçilerin önderliğinde…

O dönem büyük yankı uyandıran ancak az bilinen grevlerden birisi de Bielefeld-Brackwede’deki o zamanki adıyla Rheinstahl (şimdi Gestamp) Fabrikasında gerçekleşti.  Fabrika yönetiminin işçilerin hayat pahalılığına karşı zam taleplerini reddetmesiyle başlayan; Türk ve Yunan işçilerin öncülük ettiği 11 günlük grev de sergide ele alınıyor.

Greve katılan işçilerin çoğunluğu güvencesiz koşullarda çalışan ve yaşayan “misafir işçiler”di. Ani grev eylemleri bu nedenle küçümseyici bir şekilde “Türk grevleri” olarak adlandırıldı. İşçi alma anlaşmasından bu yana ilk defa göçmen işçiler kapsamlı bir şekilde daha yüksek maaş talebi için ve ırkçılığa da karşı protesto gösterisinde bulundular.

Neues Pierburg’da kadın grevi

Diğer önemli grevlerden birisi de ağustos 1973’de Neues Pierburg’da gerçekleştirildi. Bu grevin en önemli özelliği yüzde 70’i göçmen kadınların çalıştığı bir fabrika olmasıydı. Sendikanın greve karşı çıkmasına rağmen kadınların başlattığı direniş başarılı oldu. Tarihe kadınların grevi olarak yazıldı. Ayrıca Kuzey Ren-Vestfalya bölgesinde 320’den fazla işletmede gerçekleşen bu grevlerin en önemli özelliği de yine göçmen işçiler tarafından başlatılmış olması.

Grevcilerin portrelerine yer verildi

Sergiyi hazırlayan Orhan Çalışır, Bora Akşen ve Jörg Hein serginin amacını şöyle ifade ediyor: “Göçmen işçilerin iş yerlerindeki ayrımcılığa ve ırkçılığa karşı 1973 yılında gösterdikleri olağanüstü direnişi hatırlatmayı ve onların bıraktığı mirası onurlandırmayı ve göç tarihinin önemli bir hikayesini gelecek kuşaklara aktarmayı amaçladık. 1973 yılında gerçekleşen ve ‘Olağanüstü Grevler’ olarak anılan olayların 50. yıl dönümünde, bu süreci birebir yaşamış kişilerin portreleri hazırlandı. Bu insanların başkaldırısı, büyük bir eşitsizliğe karşıydı. Almanya’daki iş yerlerinde ve toplum genelinde var olan ırkçılığa karşı gerçekleştirilen ilk kitlesel direnişti.”

1973 grevlerinin Almanya’nın göç tarihinde önemli bir yer tuttuğunu ifade eden Orhan Çalışır, “İşçiler aşağı yukarı 320’den fazla fabrikada kendiliğinden greve gittiler. Grevler sadece patronlara karşı değil, sendikalara karşı da yapıldı. Çünkü sendikalar bu grevleri desteklemiyordu. Bu grevler sonraki tarihlerde unutturuldu. Bu grevler olmasaydı iş yeri, işçi temsilciliklerinde göçmenlerin yer edinmesi mümkün olmayacaktı” dedi.

2 yıl önce bu sergi projesine giriştiklerini ifade eden Çalışır, “Bunu unutanlara ve yeni kuşaklara aktarmak için bu sergi projesini yaptık. Bu sergi projesinin bir parçası da kısa portrelerden oluşuyor” ifadelerini kullandı.

Ravensberg Parkı’ndaki sergi aralarında çevrim içi olarak izlenebilecek video söyleşilerin de olduğu örnekler sunuluyor. Tarih Müzesi’nde ayrıca döneme ait nesneler, fotoğraflar ve belgeler de görülebilir. Sergi 16 Temmuz’a kadar devam edecek.