Çerkes Sürgünü'nün 161. yılı: 'Geçmişle yüzleşmeyen toplum, geleceği inşa edemez'

Çerkes Sürgünü'nün 161. yılı dolayısıyla siyasi partilerden açıklamalar geldi.

CHP Genel Başkanı Özgür Özel, yayımladığı mesajda, sürgün yollarında hayatını kaybedenleri andı, Çerkes halkının acısını paylaştığını belirtti. ve "Çerkes halkının tarihindeki en karanlık günlerden birinin yıl dönümündeyiz. Sürgün yollarında hayatını kaybedenleri rahmetle anıyor, bu büyük acının izlerini hala yüreğinde taşıyan tüm Çerkes vatandaşlarımızın derin kederini paylaşıyorum" dedi. 

‘Halkların acılarıyla yüzleşme yolu açılmalı’

DEM Parti Eş Genel Başkan Yardımcısı Yüksel Mutlu da yaptığı açıklamada, "Çerkes Soykırımı tanınmalı, halkların tarihsel acılarıyla yüzleşilerek adaletin yolu açılmalıdır. Geçmişle yüzleşmeyen hiçbir toplum geleceğini ortak adalet zemininde inşa edemez" ifadelerine yer verdi.

Mutlu, "21 Mayıs 1864, Çarlık Rusyası'nın kolonyalist yayılmacı politikaları sonucu Çerkes halkının kendi yurdunda soykırıma uğratıldığı tarihtir. Bu tarih, yalnızca bir çatışmanın değil, bir halkın planlı ve sistematik biçimde yok edilmeye çalışıldığı bir felaketin adıdır" ifadelerini kullandı.

Yaklaşık 1,5 milyon Çerkes'in, 161 yıl önce ana yurtlarından sürgün edildiğini aktaran Mutlu, şunları kaydetti: "Bugün Çerkesler yalnızca kendi kültürel haklarını değil, aynı zamanda yaşadıkları ülkelerde yürütülen demokrasi, özgürlük ve eşit yurttaşlık mücadelelerini de sahiplenmektedir. Türkiye’de yaşayan Çerkes halkının ana dilini öğrenme, kültürünü yaşatma, anayasal eşit yurttaşlık hakkına sahip olma, ana yurda dönüş ve çifte yurttaşlık talepleri meşrudur ve bu talepler karşılanmalıdır. DEM Parti Halklar ve İnançlar Komisyonu olarak, bu ülkenin toplumsal gelişimine ve demokratik dönüşümüne katkı sunan Çerkes halkının yanında olduğumuzu bir kez daha ifade ediyoruz. Çerkes Soykırımı tanınmalı, halkların tarihsel acılarıyla yüzleşilerek adaletin yolu açılmalıdır. Geçmişle yüzleşmeyen hiçbir toplum geleceğini ortak adalet zemininde inşa edemez."

'Çerkes halkının taleplerine sahip çıkıyoruz'

Emek Partisi Kayseri İl Örgütü yayımladığı açıklamada, "Rus Çarlık yönetiminin baskıcı, soykırımcı ve sürgüncü politikalarının sonucunda bugün milyonlarca Çerkes anayurtlarından uzakta, diasporada haklarından yoksun yaşamaya devam etmektedir. 21 Mayıs aynı zamanda Çerkeslerin sistematik soykırıma ve sürgüne maruz bırakılmasının, Çerkes halkının dünyanın dört bir yanına dağılmaya başlamasının, sürgün edildiği diasporalarda dahi defalarca kez sürgüne ve kıyıma uğramasının sembolleşmiş tarihidir. Anadilde eğitim, anadilde yayın hakkı isteyen, soyadı düzenlemesi, ulusal ve kültürel kimliklerin korunması ve gelişimi için gerekli olanakların yaratılmasını talep eden Çerkes halkı, haklıdır. EMEP Çerkes halkının taleplerine sahip çıkmaktadır. Soykırımın tanınmasını talep eden Çerkes halkının yasını paylaşıyor ve talepleri uğruna mücadeleyi selamlıyoruz" ifadeleri kullanıldı.

Büyük Çerkes Sürgünü

Çarlık Rusyası’nın, stratejik açıdan önemli gördüğü Kafkaslardan Çerkes halkını sürgüne göndermesinin üzerinden 161 yıl geçti. Çerkesleri yok ederek Kafkas Dağları'nın iç kesimlerine ilerleyen Çarlık Rusyası, teslim olan Çerkesleri ya Çarlık ordusuna katılma ya da göç etme seçeneğine zorladı. 21 Mayıs 1864’ten itibaren Çerkes toplulukları, başta Osmanlı İmparatorluğu olmak üzere, dünyanın çeşitli bölgelerine sürgün edildi.

Resmi olmayan rakamlara göre 1,5 milyona yakın Çerkes bir ay içinde sürgüne tabi tutuldu. Yol şartları, salgın hastalıklar ve açlık gibi nedenlerden yaklaşık 500 bin Çerkes hayatını kaybetti. Hayatta kalanlarsa sürgün edildikleri topraklarda parçalı ve dağınık yerleştirme politikalarıyla asimilasyona açık hale geldi.

Sürgünün 161. yılında, 700 bin Çerkesin ana vatanında ikamet ettiği tahmin ediliyor. Diasporada olan 5 milyon Çerkesden yaklaşık 3 milyonu da Türkiye'de yaşıyor. Türkiye'deki Çerkesler dünyadaki en büyük Çerkes diasporasını oluşturuyor. 

(Politika Servisi)