Siyanür afetten beter

TULUM PEYNİRİNİN TADI KAÇTI

Erzincan’ın 3 bin nüfuslu İliç ilçesi son bir iki yıldır tam anlamıyla bir madenci kasabası görünümünde. Munzur Dağı’nın eteğindeki küçük ilçede neredeyse her üç kişiden birisi ya ilçe merkezine kuş uçuşu 3 kilometre olan altın madeninde ya da madenin hemen aşağısındaki baraj inşaatında çalışıyor. Sırtlarında açık yeşil fosforlu iş yelekleri ve baretler olan işçiler günün her saatinde İliç caddelerini dolduruyor. İliç merkezinden olduğu kadar köylerden de birçok kişi yüz yıllardır ana geçim kapıları olan küçükbaş hayvancılığı bırakıp, madende ya da baraj inşaatında çalışmaya başlamışlar. Hayvancılıkla uğraşan köylülerin işçileşmesi hayvan sayısının azalmasına yol açmış. Bu ise İlçe’nin ünlü tulum peynirinin tadını kaçırmış. İki köyün ortasında ve ilçe merkezinin yanı başında yapılan siyanürlü altın üretimi ilçenin bir diğer önemli geçim kapısı olan arıcılığı da bitme noktasına getirmiş.

SİYANÜR HAVUZUNDA ARI ÖLÜLERİ

Yıllardır arıcılık yaptığını söyleyen Yasin  Kapıcıoğlu, arılarda 2-3 yıldır bir gerileme olduğunu, kovan sayısının 200’den 80’lere kadar düştüğünü söylüyor. Kapıcıoğlu arının başına gelenlerden siyanürlü altın madenini sorumlu tutuyor; “Nedeni hep siyanür ve madende yapılan patlatmalar, kamyonların çıkardığı tozlar. Bir de dökülen kireçten. Kovana gelen arıların üzerine bakıyoruz hep toz kireç. Madende çalışan arkadaşlar siyanür havuzunun etrafının hep arı ölüsü olduğunu söylüyor. Maden hem doğamızı hem insanlığımızı öldürdü.”

İliçliler maden nedeniyle yaşanan kayıplarının sadece arılar olmadığını söylüyorlar. İlçe esnaflarından Rıdvan Altun yörede bir zamanlar 150 bin küçükbaş hayvanın bulunduğunu aktararak, “Madenin yanındaki Çöpler ve Sabırlı köyleri hayvanların en çok olduğu köylerdi. Bitirdiler. Maden ve baraj inşaatından mera diye bir şey kalmadı. Cevizler olmuyor artık. Dağlar keklik sesinden geçilmezdi. Şimdi bir tane keklik yok. Kaymakam olmayan keklik için dağlara yem atmakla övünüyor.” Altun, 2.5 yıldır üretimde olan altın madeninin ilçede olduğu kadar il merkezine kadar bölgenin bütün idari ve ekonomik ilişkilerini belirlediğini ileri sürüyor; “Madenden dolayı kaymakamımız, valimiz, belediye başkanımız hep ‘özel’! Erzincan, Sivas, Tunceli savcıları bile özel!” Altun, belediye başkanının kurduğu bir şirketle madenin nakliye işini yaptığını söylüyor.