Madenciler köylüye tazminat ödeyecek

Özer AKDEMİR

Aydın Çine'ye bağlı Yolboyu Mahallesi’nde yaşayan köylüler, adeta mahallenin içinde faaliyet yürüten maden işletmelerinden Eysim Madencilik’e karşı açtıkları davayı kazandılar. Yolboyu köylüsü Erol Tosun tarafından açılan davada Aydın 1. Asliye Hukuk Mahkemesi hem tazminata hükmetti hem de işletmenin toz çıkışına karşı bazı önlemler almasına karar verdi.

DAĞLARI DELİK DEŞİK EDİP OVAYI TOZA BULUYOR

Madran ve Gökbel Dağlarındaki maden ocaklarından getirilen kuvars ham maddesinin depolanıp öğüterek paketlemesinin yapıldığı işletmeler Yolboyu köyüne adeta bitişik durumdalar. Çine Aydın kara yolunun her iki yanında bulunan ve Çine kent merkezine de birkaç km uzaklıkta bulunan işletmelerin çıkardığı toz nedeniyle bölgede yaşayan köylüler yıllardır ciddi sağlık ve çevre sorunları ile uğraşıyorlardı. Her iki işletmeden kaynaklı tozların hem ürünlerine hem de sağlıklarına çok ciddi zararlar verdiğini söyleyen köylüler, bu madenlere karşı tazminat davası açmışlardı. Bilirkişi keşfi sonrası tozun özellikle tarım ürünlerine zarar verdiği bilirkişi raporuna da yansımıştı.

KOMŞULUK HUKUKUNA AYKIRI

Yolboyu köylülerinden Erol Tosun tarafından açılan davayı karara bağlayan mahkeme Tosun’a, şirketin faaliyete geçtiği tarihten itibaren geçerli olmak üzere yasal faizi il birlikte 113.648,03 TL tazminat ödemesine karar verdi.

Mahkeme kararında şu ifadelere yer verildi: “Komşu hukukuna aykırılığın giderilmesi yönünden masrafı davalı şirkete ait olmak üzere;

• Maden sahasında sulama faaliyetinin, özellikle yükleme ve boşaltma zamanında sürekli çalışır vaziyette tutulmasına, bunun dışında 5 dakika arayla sulama yapılmak suretiyle sulamanın sıklaştırılmasına,
• Davacıya ait taşınmaz sınırına rüzgar kesici levha yerleştirilmesine. Stok alanında bulunan ince malzemenin kapalı kutular içerisine alınmasına karar verdi.

‘PATRONLARIN İLÇENİN SAHİBİ OLMADIĞINI GÖSTERDİ’

Kararı değerlendiren Tosun’un Avukatı Hicran Danışman şunları söyledi: “Bu mahkeme kararı, Çine'deki maden patronlarına, tüm ilçenin sahibi olmadıklarını gösterdi. Maden tozunu pervasızca evlerin ve tarlaların üzerine salamazsın. Komşuluk hukukuna uygun davranmak zorundasın. Bunu Çineli işçiler, köylüler de görmeli. Yaşam alanlarını savunmak için Erol Tosun kadar cesur olabilmeli.”

YOLBOYU KÖYÜ DERT DOLU

Eylül 2022 tarihinde köyde ve işletmelerde bilirkişi keşfinin yapıldığı gün köylüler bir basın açıklaması ile yaşadıklarını anlatmışlardı. Köy evlerinin, tarlaların ve hayvancılık yapılan mandıranın hemen yanındaki Eysim işletmesi ile onun tam karşısında, Çine-Aydın kara yolunun öte yakasında bulunan Kaltun Maden işletmesinin özellikle gece ve sabaha karşı havaya tozu saldığını, bu tozun sağlıklarının yanı sıra zeytin ağaçlarının, hayvanların yediği otun-yemin, yetiştirilen ürünlerin üzerine yağmakta, evlerin içine kadar girdiğini dile getirmişlerdi. Köylüler, “Ürettiğimiz ürünler Çine pazarına girmekte ve sofralarımıza gelmektedir. Çocuklarımızın sağlıklı yarınları için buna asla razı olamayız” demişlerdi. İşletmelerden çıkan tozun Yolboyu’nun yanı sıra Çaltı, Karakollar, Yağcılar, Kuruköy, Evciler hatta Çine merkeze kadar ulaştığı ve on binlerce insanın sağlığına zarar verdiği dile getirilmişti.

SİLİKOZİSTEN ÖLEN İŞÇİLER

Bu maden işletmelerindeki toz nedeniyle yüzlerce işçinin tedavisi olmayan silikozis hastalığına yakalandığı ve birçoğunun da öldüğü biliniyor.

Bu işçilerden Yolboyu köylüsü olan Sedat Kara 2019’un nisan ayında Nazilli Devlet Hastanesi yoğun bakım servisinde yaşamını yitirmiş, cenazesi Çine Yolboyu köyünde defnedilmişti.

Eysim Madencilik’te çalışırken silikozis hastalığına yakalanan Maden İşçisi Halil Özen de 2020’nin eylül ayında hayatını kaybetmişti.

Yine Eysim maden işletmesinde çalışırken hastalığı nedeniyle işten çıkarılan 42 yaşındaki Hakkı Tosun da 2022’nin aralık ayında Aydın Menderes Üniversite Hastanesinde yaşamını yitirmişti.