Bu ekonomide insana yer yok!

Konu insani kriterler olunca Türkiye; Bosna Hersek, Azerbaycan, Malezya, Libya, Suudi Arabistan, Bahreyn, Kuveyt ve İran gibi birçok ülkenin gerisinde kaldı.

İnsani gelişmişlik endeksi, kalkınmanın sadece ekonomik verilerle ölçülemeyeceğini, gelir dağılımından yoksulluğa, eğitim ve sağlık hizmetlerine ulaşımdan çalışma yaşamına kadar birçok göstergenin de değerlendirilmesi gerektiği fikrine dayanıyor. İnsani gelişmişlik endeksinin ülkelerin gerçek kalkınma derecesini gösterdiği de çeşitli çevrelerce ifade ediliyor.

BOL NASİHAT!

Hükümetin ekonomik kalkınma ve insani kalkınma tartışmalarında GSMH, ekonomik büyüme hızı, ihracat, ithalat değerleri vb. ‘ekonomik’ verilerden yana olduğu söylenebilir. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, bu genel ekonomik göstergelere dayanarak, “Avrupa Türkiye’yi örnek almalı”, “Avrupa küçülürken biz büyüdük” diye bol bol nasihat verdiği de biliniyor.
Gözlerin kapandığı insani gelişmişlik verilerinde ise Türkiye’nin durumu hiç de iç açıcı değil... Örneğin gelir dağılımı eşitsizliğinde Türkiye, OECD ülkeleri arasında başı çekiyor. Gini katsayısına göre; en kötü gelir dağılımında üç ülke şunlar: Türkiye, Meksika ve Şili...

CÜMLE ALEM BORÇLU

Dolayısıyla emekçilerin gelir durumu ve yaşam koşulları da pek parlak değil... TÜİK’in 2011 yılına ait verilerine göre, nüfusun 16.1’i yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Bu rakam oldukça iyimser... Çünkü sendikaların açıkladığı açlık sınırını dikkate almadığı gibi, yoksulluk sınırıyla uzaktan yakından ilişkisi yok.

Konut kredileri dışarıda tutulsa bile nüfusun 62’si borçlu. Konut borçları da hesaplanınca rakam iyice büyüyor. Bu borç ödemeleri nüfusun yüzde 26.2’sinin hanesine çok yük getirirken, yüzde 86.5’i “evden uzakta bir haftalık tatili”, yüzde 67.6’sı “beklenmedik harcamalarını” ve yüzde 80.3’ü ‘yıpranmış ve eskimiş mobilyalarını yenileme ihtiyacını’ ekonomik nedenlerle karşılayamıyor. Ciddi finansal sıkıntıyla karşı karşıya olan nüfusun oranı 2009 yılında yüzde 63, 2010 yılında yüzde 66.6 iken 2011 yılında yüzde 60.4 olarak hesaplandı.

KALKINMA İÇİN DÜŞÜK ÜCRET!

Ekonomik kalkınma açısından hükümete göre ‘iyi’ olan, insani gelişmişlik açısından tam tersi sonuçlar doğurabiliyor. Öyle ki bazen kantarın topuzu kaçıveriyor. Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan geçen sene içinde yaptığı bir açıklamada, Türkiye’deki ücretlerin oldukça düşük olduğunu, bunun da ekonomik kalkınma için büyük bir avantaj olduğunu söylemişti.
Avrupa’nın krizden çıkış için bu ‘fırsat’ı değerlendirip Türkiye’ye yatırım yapması çağrısında bulunmuştu. Bakan Çağlayan, yatırım gerekçesini; Çin’de ücretlerin 300-400 dolara yükselmesi ve aynı oranda yükselmenin Bangladeş, Vietnam ve Pakistan’da da beklenmesi olarak açıklamıştı.

ZENGİN-YOKSUL UÇURUMU

TÜİK verileri zengin ile yoksul arasındaki gelir adaletsizliğini de gözler önüne seriyor. Buna göre, hanehalkı gelirlere göre oluşturulan yüzde 20’lik gruplarda, en yüksek gelire sahip gruptakilerin toplam gelirden aldığı pay yüzde 46.4 iken, en düşük gelire sahip gruptakilerin toplam gelirden aldığı pay ise yüzde 5.8’de kaldı. Yüzde 10’luk gruplarda ise durum daha da kötü. En düşük gelire sahip yüzde 10’luk gruptakilerin toplam gelirden aldığı pay yüzde 2.5 iken, en yüksek gelire sahip yüzde 10’luk gruptakilerin toplam gelirden aldığı pay ise yüzde 29.5 oldu. Buna göre en yoksul ile arasındaki uçurum 11.8 kat.

TÜRKİYE İLE İLGİLİ TEMEL VERİLER:

Nüfus (milyon kişi): 74.5 (2030 beklentisi 86.7 milyon)
Nüfus artış hızı (2010 – 2015, %): 1.1
Doğumdan itibaren yaşam süresi beklentisi: 74.2
GSYH (GNI, milyar dolar): 991.7
Kişi başına gelir (GNI ölçümüyle, dolar): 13.701
Gelir dağılımı eşitsizliği (Gini katsayısı): 0.39
Ulusal fakirlik çizgisinin altındaki nüfus (%): 18.1
Okur - yazarlık oranı (%): 90.8
Eğitimde geçirilmesi beklenen süre: 12.9 yıl
Orta öğretimde kadın oranı (%): 26.7
Sağlık harcamaları / GSYH (SAGP, %): 5.1
Eğitim harcamaları / GSYH (SAGP, %): 2.9
Savunma harcamaları / GSYH (SAGP, %): 2.4
Toplam borç servisi / GSYH (SAGP, %): 8.0
Çalışma yaşamında kadınların oranı (%): 28.1
Genç işsizlerin oranı (%): 20.7
Ormanlık alan / Toplam ülke alanı (%): 14.7
Tarım alanı / Toplam ülke alanı (%): 50.6
Her 100 kişiden kaçı kişisel bilgisayara sahip? 6.4’ü
Her 100 kişiden kaçı İnternet kullanıcısı? 39.8’i
Her 100 kişiden kaçı telefon abonesi? 107.2’si (İstanbul/EVRENSEL)