MMK Metalurji’de alınan lokavt kararı düşük ücrete razı etme aracı mı?

Halil İMREK
Hatay

Hatay’ın Dörtyol ilçesinde bulunan Özçelik-İş’in örgütlü olduğu MMK Metalurji’de toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde, ücret zammında anlaşma sağlanamaması üzerine grev kararı alınmıştı. İki hafta önce grev kararını fabrikaya asan Özçelik-İş ne zaman greve çıkacağına dair bir gün belirlemedi. Yasal olarak sendikanın grev kararı aldığı günden itibaren 60 gün içinde herhangi bir günde greve çıkması gerekiyor.

Fabrikada üretimi etkilemeyecek ve patronu rahatsız etmeyecek şekilde eylemler yapan Özçelik-İş, bugün saat 14.00’de Ankara’da yeni bir görüşme yapacak. İşçilerin yüzde 115 net ücret talebine karşılık yüzde 68 zam öneren MMK patronu ise önceki gün lokavt kararı aldı.

Lokavt kararını işçileri aza razı etmek için kullanan MMK patronun lokavt kararının hemen ardından sendika ile görüşme talebi işçileri yine düşük zamma imza mı atılacak kaygısına kapılmalarına neden oldu.

İşçiler, sözleşmeden kaynaklı geriye dönük haklarını, yani Eylül’den bu yana biriken alacaklarının tek seferde ödenmesini istiyor.

Sendika Şube Başkanı Mehmet Güngör, bu ödeme için daha önce ‘kırmızı çizgim’ diyordu. Ancak işçiler, Özçelik-İş İskenderun Şube Başkanı Mehmet Güngör’ün şimdi ‘toplu sözleşme masasında müzakere edeceğiz’ dediğini hatırlatıyor. İşverenin lokavt kararı alması ve sendikayı da görüşmeye çağırması karşısında Güngör’ün ‘artık yetki genel merkezde’ demesi işçilerde acaba patronun istediği sözleşmeyi mi imzalayacaklar endişesi yarattı.

Daha önce sendika grev kararı aldığında lokavt kararı almayan MMK Metalurjinin bu kez böyle bir karar alması da işçileri düşündürüyor. Kimi işçiler bu durumu fabrikanın aldığı yüklü siparişlerin bitmek üzere olduğunu ve yeni sipariş alana kadar lokavt kararı alarak işçileri bir süre çalıştırmayacağı şeklinde yorumluyor. Kimi işçiler ise lokavt kararının işçilere gözdağı vermek, işveren fabrikayı kapatacak tehdidiyle az ücrete razı etmek için bir girişim olduğunu düşünüyor.

LOKAVT NEDİR?

İşçilerin anayasal hakkı olan grev karşısında işverene de lokavt kararı alma hakkı tanınmış.  'Lokavt' yetkisi 1982 Anayasası tarafından işverene verilmiş. İşyerinde faaliyetlerin tamamen durmasına neden olacak iş durdurma eylemi karşısında işveren, işçileri topluca işten uzaklaştırabilir. İşçilerin 'grev' eylemi ile işverenin lokavt kararı süresince işçinin iş akdi feshedilemez. Fakat işçiye maaş ödenmez, SGK primleri yatırılmaz. Lokavt, işçilerin işten çıkarılması değil, işveren tarafından çalıştırılmamasıdır.

Grev hakkı, güçlü olan patron karşısında işçiyi korumanın güvencesidir. Buna karşılık işverene tanına lokavt hakkı ise bu güvenceyi zayıflatıyor. Tam da bu nedenle, grev hakkını güvence altına alan birçok modern anayasada lokavttan bahsedilmez. Pek çok Avrupa ülkesi yasal düzenlemelerde de lokavta yer vermemiştir.