Hekimler yan dal uzmanlığından uzaklaşıyor

Kübra KIRIMLI
Ankara

Altı yıl süren tıp eğitiminin ardından, uzmanlık eğitimini bitiren hekimlerin girmeye hak kazandığı Yan Dal Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı’na (YDUS) giren hekim sayısında geçmiş yıllara oranla düşüş var. Yan dal uzmanlığının üniversite veya araştırma hastanelerinde yapıldığını belirten Türk Tabipleri Birliği (TTB) MK Üyesi Dr. Ahmet Karer Yurtdaş “Ama oralarda akademik bir kriz söz konusu. Öte yandan hastanelerde angaryanın artması hekimleri yan dal yapmaktan uzaklaştırıyor. Üstüne 3. kez yapılan mecburi hizmet ve düşük maaş da diğer sebepler” dedi.

6 yılda tamamlanan tıp eğitiminin ardından alınan uzmanlık (ana dal) eğitimini bitiren hekimlerin girmeye hak kazandığı Yan Dal Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı’na (YDUS) haziran ayı sonuçlarına göre hematolojide 80, nefrolojide 45, gastroenterelojide 44 ve tıbbi onkolojojide ise 16 kontenjan boş kaldı. Türkiye’de sıkça gündeme gelen uzman hekim eksikliğinin temel iki nedeni olduğunu söyleyen Dr. Ahmet Karer Yurtdaş “Birincisi inanılmaz sayıda hastane açıldı. İkincisi sağlık talebi son yıllarda çok arttı. Hekim yetiştirme hızı her ne kadar fütursuzca artsa da bu talebe yetişmiyor” dedi.

"SORUNLAR HEKİMLERİ UZAKLAŞTIRDI"

Sınav sayısı yılda ikiye çıkarılan YDUS’ye hekimlerin neden girmediğini değerlendiren Dr. Yurtdaş şunları söylüyor: “Üniversite sınavını bir eşik olarak düşünelim. Tıpta Uzmanlık Sınavı’nı (TUS) ise ikinci eşik. Ve Yan Dal Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı (YDUS) de üçüncü eşik. Yan dal sınavına uzmanlık eğitimini tamamlayan dahiliye, pediatri gibi uzmanlar girer.  Bu aslında bir yerden sonra akademik tercihe de kalıyor. Daha iyi hekimlik yapacağını, toplumsal açıdan da yararlı olacağını düşünen hekimler tercih ediyor. Haliyle pat diye sayılarında bir yükseliş söz konusu olamaz” dedi. Tıp fakültesi öğrencisiyken kendilerinin gastroenterolog, hematolog olmayı istediklerini belirten Yurtdaş “Ancak yan dalın yapıldığı eğitim ve araştırma hastaneleri ile üniversite hastanelerinde akademik bir kriz var. Diğer yandan bu hastanelerde angaryanın artması, hasta sayısının artması ve bir kliniğe gittiğinizde o klinikte bilgi, hüner ve beceri kazanmak yerine o angaryaya dahil olacağız hissi hekimleri yan dal yapmaktan uzaklaştırıyor” diye konuştu.

"İŞ YÜKÜ YÜZÜNDEN YAYIN DA YAPAMIYORLAR"

Ne Yan Dal Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı ne de 3 yıllık eğitim ve yeniden bir asistanlık sürecinin kolay bir süreç olduğunu dile getiren Yurtdaş, “Alınan eğitimin ardından pek çok yan dal hekimi çalıştıkları alanlarda klinik sorumlusu oluyor. Bunca sorumluluğun alındığı yerde hekim tatmin edici bilgi, hüner ve becerinin yanı sıra maddi bir karşılık da bekliyor. Ancak bunların ikisini de göremiyor. Üstelik eğitimi biten bir yan dal uzmanı 3. defa mecburi hizmete tabii tutuluyor. Bu sebeple de hekimlerin yan dal eğitiminden kaçtığı söylenebilir” dedi. Ancak esas sorunun artık yan dal eğitimi almış olmanın akademik kariyeri çok da ileri götürmediği bir süreçte olduğumuzu anlatan Yurtdaş “Normal şartlarda hematoloji yan dalı yaptıktan sonra doçentliğin kolaylaşmasını beklersiniz ancak öyle olmuyor. Bilakis mevcut iş yükü; hekimleri yayın yapmaktan uzaklaştıran ve tekrar bir 3 senelik yoğun bir tempoya götürüyor. Ayrıca yan dal hekimlerinin baktığı hastalar da zor hastalar. Yıpratıcı bir süreç. Buna rağmen yan dal uzmanı arkadaşlarımız ana dal uzmanına oranla daha düşük maaş alıyor” dedi.

"YAN DAL HEYECAN YARATMIYOR"

Bugün pratisyenlikten kaçmak isteyen hekimlerin uzmanlık sınavına girdiğini ifade eden Yurtdaş, “Uzmanlık yapmak ve asistan hekimliğin koşulları kötü de olsa, büyük oranda hekim kitlesinde artık şu görüş hakim; ‘Pratisyen hekimlik Türkiye’de yapılamaz.’ Bu yüzden her ne kadar artık yurt dışı düşünülüyor olsa da; uzman hekim olma fikri de gerilemiş değil. Ancak bir hekimin yan dal yapmak için hakikaten iyi bir eğitim alacağını düşünüyor olması lazım. Ancak öyle bir durum yok! Özellikle pediatri ve dahiliye için söylüyorum, hematoloji ve onkoloji için de öyle. Çok açık bir sonuç ki kontenjanlar son sınavda neredeyse boş kaldı. Eskiden kimse ‘Dahiliyeci olacağım’ demezdi, herkes bir yan dal uzmanlığını söylerdi. Ancak söylediğim nedenlerden ötürü hekimler artık yan dala heyecan duymuyor. Eskiden şu kliniği kazandığı için heyecan duyan hekimleri epey bir süredir göremiyoruz” dedi.

"HALK SAĞLIĞINA ETKİSİ VAR"

Yan dal hekimliğine başvuru sayısının azalmasının halk sağlığına etkileri olacağını söyleyen Yurtdaş “Uzmanlaşma alanları arttığı için artık bazı hizmetlerin ileri uzmanlık dallarıyla verilmesi gerekiyor. Örneğin bir diyabet hastasını aile hekimi takip edebilir. Diyabetli hastanın komplikasyonları oluştuğunda onu artık bir dahiliye uzmanı takip eder. Ancak hasta standart tedavilere yanıt vermiyorsa bu kez onu bir yan dal uzmanı olan endokrinolog tedavi eder. Dolayısıyla burada ilerleyen, kompleks, tanısı, tedavisi ve takibi uzmanlık gerektiren hastalıklarda ilgili yan dal uzmanının olmayışı çok ciddi bir problem. Yaşadığı yerde hastalığıyla ilgili yan dal uzmanı olmayan hastalar Ankara, İstanbul ve İzmir’e gelmek zorunda bırakılıyor. Bu da ülke içinde adeta ‘sağlık turizmine’ yol açıyor” ifadelerini kullandı.

"GÖÇTE REKOR YENİ MEZUNLARDA"

Yurt dışında çalışabilmek için, TTB’ye ‘iyi hal belgesi’ başvurusu yapan hekim sayısının yaz aylarında rekor seviyeye ulaştığını ama esas veriyi yıl sonunda göreceğimizi dile getiren Yurtdaş, “Kaç uzman, kaç yan dal uzmanı ya da kaç yeni mezun gitti bunu yıl sonunda göreceğiz. Ancak şimdiden her kademeden bir gidiş söz konusu. Ve rekor talep yeni mezunlarda. Üniversiteyi bitirir bitirmez ‘iyi hal belgesi’ isteniyor. Hatta bu yüzden zorlanıyoruz. Çünkü bir mesleki pratik göstermeyen bir hekime sadece teknik olarak belge verebiliyoruz” dedi.