Sınıra örülen duvar mültecilere dönük ihlalleri arttırıyor

Avrupa kentlerine gitmek için göç yollarına düşen mültecilerin ilk geçiş noktaları başında Van geliyor. Sınır kenti olması nedeniyle her yıl binlerce mülteci kente giriş yapıyor. Söz konusu mültecilerin çoğunu, Afganistan ve İran’dan gelenler oluşturuyor. Mülteciler, bu göç yolculuğunda birçok tehlike atlatırken, aynı zamanda ihlallere maruz kalıyor; sınırda donma, taciz, tecavüz, soyulma, hakaret, açlık... sadece bu ihlal ve tehlikelerden birkaçı. Iğdır, Ağrı, Van ve Hakkâri sınırında örülen duvar ve kazılan hendekler sonrası bu ihlaller daha da arttı. Son yıllarda çok sayıda mültecinin cenazesi kazılan hendeklerde bulundu. Ayrıca duvarları aşmaya çalışırken vurulan mülteci sayısı da az değil.

GERİ GÖNDERME MERKEZLERİNDE YAŞANAN İHLALLER

Mültecilerin yaşadığı sorunları değerlendiren İnsan Hakları Derneği (İHD) Van Şubesi Mülteci Komisyonundan Hamdi Bayhan, Türkiye’de mültecilerin çok büyük sorunlarla karşı karşıya kaldığını belirtti. Bayhan, “Mültecilerin yüzde 95’inin kaldığı yerler çok kötü. Beslenme konusunda çok ciddi sıkıntı yaşıyorlar, sağlık haklarından yararlanamıyorlar. Başka ülkelere gitmek için buraya geliyorlar ama uzun yıllar burada kalabiliyorlar. Burada bir araf hali yaşıyorlar. Bu durum bile ciddi bir ihlaldir” dedi.

Geri gönderme merkezinde tutulan mültecilerin de kötü koşullarda tutulduğunu aktaran Bayhan, “Hak ihlallerinin olduğunu duyuyoruz. Bu merkezlerde mutlak bir izolasyon hali söz konusu. Ne avukatlar içeri girebiliyor ne de görüşme imkanları sağlanıyor. Mültecilere ‘Avukatlarla görüşürseniz sizin için daha kötü olur’ deniyor. Daha önce Van’da İranlı bir mültecinin güvenlik güçlerinin tecavüzüne uğradığı bilgisi vardı. Buna benzer olaylar oluyor. Buralar kapalı yerler ve bilgi almak çok zor” şeklinde konuştu.

SÖMÜRÜLEN EMEK

Mültecilerin ayrıca ucuz iş gücü olarak görüldüğünü ifade eden Bayhan, şunları söyledi: “Kayıt dışı çalıştırmaların çoğunda mülteciler var ve ağır ihlaller yaşanıyor. 5 ay çalışan bir mülteci ancak bir aylık bir ücret alabiliyor. Mülteciler, bu süreçleri takip edemiyor, tartışamıyor, söyleyemiyor. Çünkü geri gönderilme kaygısı var. İhlallere rağmen susuyor. Çünkü ‘Daha iyi bir ülkeye gidebilirim’ diye her şeyi sineye çekiyor. Mültecilere karşı emek sömürüsü var.”

"İLTİCA HAKKI ENGELLENİYOR"

Sınırdaki duvar ve hendeklerin de iltica hakkını engellediğini ve hak ihlali olduğunu söyleyen Bayhan, “Hendeklerin kazılması ve duvarların örülmesinin bütçesi Avrupa Birliği ülkelerinin bütçesinden karşılanıyor. Çünkü Türkiye, AB açısından bir mülteci deposu. Bu da bir ihlaldir. İnsan Hakları Beyannamesi’ni ortaya koyanlar, kendi beyannamelerini ihlal ediyorlar. Kazılan hendekler ve duvarlar nedeniyle birçok mülteci yaşamını yitiriyor. Duvarları ve hendekleri aşmada çok büyük sıkıntılar yaşıyorlar. Duvarlar ve hendekler yaşam hakkı ihlallerine neden oluyor” ifadelerini kullandı.

"MÜLTECİ KARŞITLIĞI YARATIYORLAR"

Mültecilere dönük artan ırkçı söylemlere de değinen Bayhan, “Bu hoşgörüsüz halinin temelinde siyaset var. AKP, CHP ve çevresi, oy alabilmek için ciddi bir mülteci karşıtlığı yaratıyorlar. Bu da topluma yansıyor ve mültecilere karşı bir öfke oluşuyor. Bu öfke çok ciddi ihlaller yaratıyor.” şeklinde konuştu.

"İNSAN HAKKI İHLALİDİR"

Serhat Göç Araştırma Derneği Eş Başkanı Hüsnü Ürgün ise, her bireyin temel hakları olduğunu vurguladı. Ürgün, mültecilerin bu haklardan yararlanamadığına işaret ederek, “Devletler bu hakları yerine getirmek için varlar. Ama bakıyorsunuz sınırın tamamına hendekler ve duvarlar yapılmış. Bu insan hakları açısından bir trajedidir. Sınırda duvar örülmesi ve hendek kazılması insan hakkı ihlalidir, bir trajedidir. Duvar ve hendeklerden dolayı her yıl kış aylarında onlarca mülteci hayatını kaybediyor. Yetkili kurumlar bize cevap vermiyor” dedi.

Hendek ve duvarların durdurulması gerektiğini ifade eden Ürgün, şöyle devam etti: “Mecburi göçlerden dolayı sınıra gelen insanlara sahip çıkmak gerekir. Bu tür sorunlar ancak halkların dayanışmasıyla çözülür. İnsanların temel haklarına ulaşması için bu engellerin kaldırılması gerekir.” (Van/MA)