BİK itirazımızı reddetti, hukuksuzlukta ısrar etti!

Basın İlan Kurumu, ilan ve reklam akışını kesme kararı gerekçelerini belgelerle çürütmemize rağmen yaptığımız itirazı hukuksuzlukta ısrar edip reddetti. BİK gazetemizin yaptığı itirazın “Genel Müdürlük kararının kaldırılmasını gerekli kılabilecek nitelikte makul ve kabul edilebilir görülmediğini” iddia etti. Evrensel Gazetesi Avukatı Devrim Avcı kararı “Haber verme hakkının ve halkın Evrensel gazetesinin haberlerine ulaşabilmesinin önünde bir engel” olarak tanımlarken “Bu kararda ısrar edilmesi basın özgürlüğünün ihlali” dedi. 

Basın İlan Kurumu, okurlarımızın ve kurumların birden fazla gazete alması sebebiyle “Gazetenin kendi çalışanları tarafından toplu şekilde alındığının tespit edildiği”ni iddia etmiş ve eylül 2019’da ilan ve reklam akışımızı durdurmuştu. Evrensel’in daha sonra yaptığı pek çok inceleme talebi reddedilmişti. 2020 yılında ise pandemi nedeniyle “mücbir sebep” kararı alınmış ve denetlemelerin gerçekleştirilmeyeceği belirtilmişti. 2022 ağustos ayında ise Basın İlan Kurumu yetkilileri gazetemizin satıldığı bayileri gezerek bir kez daha denetim gerçekleştirdi. BİK, yine okurlarımızın ve kurumların birden fazla gazete almasını suç saydı ve 22 Ağustos’ta ilan ve reklam akışımızı durdurdu.

"DENETLEMELER TÜM DURUMU ORTAYA KOYMAKTAN UZAK"

Gazetemiz ise bunun üzerine Basın İlan Kurumuna itirazda bulundu. İtirazda Anayasa Mahkemesinin, Basın İlan Kurumunun ilan kesme cezalarının basın ve ifade özgürlüğüne aykırı olduğuna dair pilot karar olarak verdiği ihlal kararı da hatırlatıldı.

Gazetemiz itirazında özetle şunları söyledi:

• Gazetenin siyasi parti, belediye, sendika, meslek örgütü, dernekler gibi çeşitli kurumlar tarafından toplu olarak alınıp üyelerine haber, röportaj, dosya vb. yayınlar üzerinden iletişim, bilgilendirme amaçlı kullanılması aykırılık teşkil etmez
• Yüzlerce, binlerce bayi içerisinden sınırlı sayıda bayide gerçekleştirilen denetlemeler, tüm durumu ortaya koymaktan uzak.
• Denetlemelerdeki tespitlerin gerçekleri yansıttığı kabul edilse dahi yönetmelikte tek tek ve toplu satışlar konusunda somut bir oran belirtilmiyor. Oranlama yapıldığında toplu gazete alımları asıl değil.  
• Bayi denetlemelerine ilişkin bir işyeri sahibinin görüntülü, iki işyeri sahibinin ise kendi el yazılarıyla vermiş oldukları imzalı beyanatlar, denetlemeleri gerçekleştiren ekiplerin düzenlemiş olduğu tutanakların önemli bir bölümünün gerçeği yansıtmadığının somut ifadesi.
• Emek Partisi Genel Merkezinin ve İzmir Büyükşehir Belediyesi İzelman AŞ’ye giden nüshalara ilişkin Genel İş-Sendikasının toplu sözleşme tutanaklarından hareketle bu kamu kurum, kuruluş, müessese ve iştirakleri ile siyasi partilerin teşkilatları aracılığıyla gerçekleşen satışlar anılan yönetmelikle çelişmez, aksine bu hüküm kapsamına girer.

‘MAKUL VE KABUL EDİLEBİLİR’ DEĞİLMİŞ

Ancak tüm bu itirazlara rağmen Basın İlan Kurumu “Birden fazla yapılan satışlara dair makul ve kabul edilebilir gerekçe sunulmaması sebebiyle” diyerek itirazımızı reddetti. Basın İlan Kurumu ret gerekçesinde bayi denetlemelerinde satış yükümlülüğü şartının yerine getirilemediğini iddia ederek “Toplu satışa dair izlenim oluşturacak nitelikte fazlaca sayıda satış” ifadelerini kullandı. BİK; Emek Partisi ile İzelman AŞ’ye satılan gazetelerin “Son nokta tali bayi hüviyetine haiz bulunmadığını” iddia etti ve “Fiili satış adedine dahil edilemeyeceği”ni belirtti.

Basın İlan Kurumunun itirazlarımıza hak verdiği bir konu da vardı. Elektronik Ortamda Tutulması Zorunlu Defterler Tebliği’nin 6. maddesini ihlale dair BİK “Gazetenin de belirttiği üzere yayımlama hakkının sona ermesine etki edecek nitelikte olmadığı” yorumunu yaptı.

BİK ayrıca “Anayasa Mahkemesi kararının Günlük Evrensel gazetesi hakkında tesis edilen Genel Müdürlük kararı ile herhangi bir ilgisinin bulunmadığı” iddiasında bulundu. Anayasa Mahkemesi kararının Basın Ahlak Esasları hakkında olduğunu iddia eden BİK, Evrensel’e verilen iptal kararının ise Genel Müdürlük kararı olduğunu belirterek “Herhangi bir ilgisinin bulunmadığı hususları tespit edilmiştir” dedi.

EMEP ve İZELMAN’IN GAZETE ALMASI SEBEP GÖSTERİLDİ

Basın İlan Kurumu; 19- 20 Temmuz 2022 tarihlerinde Evrensel gazetesiyle ilgili bayi denetimleri yapmıştı. Bu bayi denetimleri ise şu şekildeydi:

• “Seferoğulları Gıda’da 15 adet, Bülent Seyitoğlu Büfe’de 10 adet, Kukuşoğlu Büfe’de 9 adet, Patika Kiosk Gıda’da 10 adet, Şirin Kuruyemiş’te 40 adet, Alkoç Market’te 28 adet, Odtü Kios Büfe’de 46 adet, Durmuşoğlu Büfe’de 17 adet, Koçbay Büfe’de 34 adet ve Deniz Gıda’da 60 adet olmak üzere toplam 269 adet nüshanın, her bir bayide farklı birkaç kişi tarafından topluca alındığı ve bu durumun süreklilik arz ettiği,
• Emek Partisinin Ankara ilindeki Genel Merkezi, Bahçelievler ve Gebze İlçe Örgütleri’ne 50’şer adet, Gazetenin imtiyaz sahibi şirketi muhataplı Ankara ilindeki iki farklı adrese 43 adet, Esenyurt Belediyesi’ne 50 adet, İzelman Gnl. Hiz. Otop. Öz. Eğ. İtf. ve Sağ Hiz. Tic. A.Ş. ünvanlı şirketin iki farklı adresine 116 adet olmak üzere toplam 359 adet nüshanın sevkinin gerçekleştiği…”

"DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ ÖNÜNDE ENGEL"

Gazetemiz Avukatı Devrim Avcı ise Basın İlan Kurumunun itirazımıza verdiği ret kararıyla hukuksuzluğu devam ettirdiğini belirterek “Biz tek bir itirazla Basın İlan Kurumunun kararının değişmeyeceğini biliyorduk. Ortada bu hukuksuzluğu devam ettirmek isteyen bir kuruluş var. Evrensel gazetesinin resmi ilan hakkını yeniden almasına engel olmak için elinden gelen her şeyi yapmaya karar vermiş bir kurum var” dedi.

Kararın ayrıca gazetenin mali açıdan kendisini devam ettirmesinin önündeki en büyük engellerden biri olduğunu belirten Avukat Avcı, Anayasa Mahkemesinin, pilot karardan önce Basın İlan Kurumu için verdiği kararı hatırlattı şunları söyledi: “Bu ekonomik koşullarda bir gazetenin hayatını devam ettirmesinin en önemli sebeplerinden bir tanesi mali dayanak. Anayasa Mahkemesi pilot kararından önce verdiği bir kararda mali haklara yönelik engellemelerin düşünce ve ifade özgürlüğünün engellenmesi anlamına geldiğini belirtmişti. Bu açıdan ilan yayımlama hakkının iptal edilmesi ve bu kararda ısrar edilmesi her şeyden önce basın özgürlüğünün ihlali. Haber verme hakkının ve halkın Evrensel gazetesinin haberlerine ulaşabilmesinin önünde bir engel.” 

"BİZ BU HABERLERİN YAPILMASINI İSTEMİYORUZ" FİKRİ

BİK’in daha önce cezaevlerine ilişkin verdiği kararda “1800 tane gazete var” dediğini ancak Evrensel’in bir çıkış gerekçesi olduğunu aktaran Devrim Avcı “Evrensel’in dayandığı bir temel var. Bu da; başka hiçbir gazetede olmayan işçi ve emekçi haberlerinin, işçi eylemlerinin, genel grevlerin, işçi taleplerinin haberlerinin yaygınlaşması ve bilinmesi. Siz bir gazeteye yönelik böyle bir baskıyı yapınca dolaylı olarak ‘Biz bu haberlerin yapılmasını istemiyoruz’ diyorsunuz” ifadelerini kullandı. Avukat Devrim Avcı, karara bir kez daha itiraz edeceklerini ancak yine ret kararı verilmesi durumunda mahkeme süreçlerini başlatacaklarını belirtti.

BİK’İN ÇİFTE STANDARDI

Basın İlan Kurumu ile çifte standarda karşı da mücadele edildiğini aktaran Avcı, şunları söyledi: “Siz evrensel gazetesine ‘4 bin tirajı olsun, herkes gitsin bayiden tek tek alsın, sendikalar ve siyasi partiler abone olunca dikkatli olsun’ gibi tartışmalar yaparken; bazı gazeteler için bunların uygulanmadığını biliyoruz. Mesele tirajı Evrensel’den daha düşük olabileceği halde resmi ilan yayımlama hakkına sahip gazeteler olduğunu da biliyoruz. Evrensel gazetesinin itiraz süreçlerinde; resmi ilanların eşit dağıtılmasını sağlamak üzere kurulan Basın İlan Kurumunun bu çifte standardı da teşhir edilecek bir husus olacak.”

BAYİ HUKUKSUZLUKLARI ANLATMIŞTI

İstanbul Maltepe’de Caner Şarküteri İşletmecisi Ali Aydın, BİK’ten bayii denetimi için geldiklerinde karşılaştıklarını gazetemize anlatmıştı. BİK’ten üç görevlinin geldiğini, ‘Denetim yapacağız’ dediklerini aktaran Aydın yaşanan diyaloğu şöyle özetledi: “‘Bugün kaç tane Evrensel gazetesi geldi? Stantta kaç tane var?​’ diye sordular. 29 tane geldiğini, 27 tanenin satıldığını, 2 tane gazetenin kaldığını söyledim. Zaten gazete sabahları satılır, sabahları alır gazeteleri okuyucuları. ‘Bunlar tek tek mi, ikişer ikişer mi üçer üçer mi satıldı’ diye sordu BİK görevlisi. Tek tek satıldığını söyledim. ‘İkişer ikişer satıldı desem ne olacak?​’ diye sordum. Görevli ‘Hemen tutanağa yazacağız’ dedi. Birer birer satıldığının üstüne basa basa dedim.” BİK görevlilerinin taraflı davranışları olduğunu anlatan Aydın, “Yani ben günde 2-3 tane Sabah, Hürriyet veya diğer gazetelerden de sattığım oluyor. Şöyle söyleyeyim yandaş gazeteler için motorla gazete dağıtımı yapıyorlar. Abonelerine, kapılara birer birer gazete bırakıyorlar. Şimdi bunu Evrensel gazetesini yapan birisi olsa aynı şekilde motora doldursa da dağıtım yapsa o anda BİK görevlileri rastlasa ‘Yok efendim Evrensel gazetesi toplu olarak satılıyor’ diyecekler. Yani bu ikili taraflı bir davranış. Ama her şeye rağmen ne olursa olsun Evrensel susturulamaz. Evrensel işçi sınıfının, emekçilerin gazetesidir. Asla mücadeleden geri kalmayacaktır” dedi.

Fatih Polat

BİK’in ret gerekçeleri gayri ciddi ve mutlaka biz kazanacağız!