İktidar 'idamsa idam’ popülizmiyle sorumluluk kapatma çabasında

Şerif KARATAŞ
İstanbul

Muğla’da yaşanan orman yangınlarıyla birlikte idam tartışması da yeniden siyasetin gündemine geldi. Caydırıcılık iddiasıyla iktidar tarafından ‘idam’ bir kez daha dillendirilmeye başlandı. İçişleri Bakanı Süleymen Soylu’nun ‘idam’ çıkışına Cumhurbaşkanı Erdoğan’da destek verdi. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’da idamla ilgili çalışmalara başladıklarını açıkladı.

İktidarın ‘idam’ çıkışını Siyaset Bilimci Prof. Dr. Tanju Tosun’la konuştuk. İktidarın orman yangınları karşısında dillendirdiği ‘idam’ çıkışının düşünülerek getirilmiş bir çözüm önerisi olmadığına dikkat çeken Prof. Dr. Tanju Tosun, “Öyle olsa, böyle bir önerinin herhangi bir karşılığı olmayacağını iktidarın bilmemesi düşünülemez. Kanımca kamuoyunda orman yangınlarıyla mücadelede iktidarın yeterli ölçüde etkili olmadığına ilişkin var olan algıya karşılık, ‘Bu meseleyi her koşulda biz çözeriz, idamsa idam’ şeklindeki yaklaşımla tepkileri yumuşatmak amaçlanmıştır. Kaldı ki suça ceza karşılığı olarak idam cezasını geri getirme çağdaş dünyanın halen bir üyesi olan Türkiye için kolay değil. Sonuçları ülke adına çok olumsuz olur. Bu anlamda burada da bir popülist söylem dinliyoruz” ifadesiyle değerlendirdi.

“Orman yangınları sadece bizim ülkemizde yaşanmamakla birlikte, dünyada çok daha etkin yangınla mücadele edilen ülke örnekleri mevcut” diyen Tosun, “Bu anlamda çözüm ne olabilir diye düşündüğümüzde, çağdaş dünyada esnek şehirler doğal afetlerle mücadele önemli avantajlar sağlıyor. Bu konularda çalışan Ali Yeşildal’ın da ifade ettiği gibi, kentleri “Esnek Şehir” e dönüştürerek, yerel yönetimleri afet riskinin azaltılmasına katma ihtiyacı ve tartışmaları dünyada artmaktadır” şeklinde konuştu.

‘EŞİTLİKÇİ BİR YÖNETİM ANLAYIŞINA İHTİYAÇ VAR’

Tosun, gelişmiş ülkelerde afet yönetimi konusunda yerel yönetimlerde teknik personel, insan ve mali kaynaklar, fonksiyonel iş bölümünün yanında, teknik kapasitesinin güçlendirilmesinde önemli faktörler etkin bir lojistik yönetim sistemi, yeterli bir teknoloji bilgi sistemi ve sağlıklı işleyen kurumlar, topluluk ve medya temsilcileri arasındaki iletişim ağının yangınlarla mücadelede de etkili olduğunu belirtti. Yerel yönetimlerin afetle mücadelede partner olarak kabulü yaygın iken, Türkiye’de yerel yönetimlere bu konuda bakış, görevlerinin çöp toplamaktan ibaret görülmesi gibi dışlayıcı bakış açısı olduğunu anlatan Tosun, “Dolayısıyla, yönetsel sistemi ilgilendiren tüm alanlarda olduğu gibi, afet yönetimi alanında da katılımcı, şeffaf, hesap verebilir, stratejik vizyon temelli, hukukun üstünlüğünü veri alan, etkin ve eşitlikçi bir yönetim anlayışına ihtiyaç vardır” değerlendirmesinde bulundu.

NE OLMUŞTU?

MHP lideri Devlet Bahçeli partisinin grup toplantısında yaptığı açıklamada kadın cinayetleri hakkında “Gerekiyorsa idam cezası bile tartışmaya açılmalıdır” açıklaması yaptı. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’da Muğla’daki orman yangınlarındaki sabotajlar için, “İdamın da kendine ait bir caydırıcılık süreci söz konusu. Evet ağıza hoş gelmiyor. Ama başka bir şey var. Bu kadar sorumsuzluğun da kendi adına güçlü bir cezası olması gerekir” ifadelerini kullandı. Marmaris’te açıklama yapan AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, Soylu’nun ‘idam’ çıkışına yönelik sorulan soruya “Ben aynı kanaatteyim; caydırıcı bir ceza olmalı. Ben de diyorum ki; ucu nereye dayanıyor? İdama mı? İdam olmalı” yanıtını verdi.

BOZDAĞ’DAN ‘İDAM’ AÇIKLAMASI

AKP İl Danışma Meclisi toplantısına katılmak ve çeşitli temaslar için Ağrı’da bulunan Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, idam tartışmasına ilişkin açıklamalarda bulundu. Bozdağ, “Orman yangınları her bir vatandaşımızı derinden üzmektedir. Şu anda Sayın Cumhurbaşkanımız dün yaptığı açıklamayla mevcut cezaların yeterli olmaması konusunda kanaatini ortaya koydu. İdam dahil her değerlendirmenin ortaya konmasını istedi. Orman yakanların alt ceza sınırı 10 yıldan başlıyor. Üst sınır terör örgütleri için 20 yıldan başlıyor. Biz de bu cezaların tekrar ele alınması gerektiğini düşünüyoruz. Çalışmalara başladık, tamamlandığında açıklayacağız” ifadelerini kullandı.

ERDOĞAN’IN ‘İDAM’ ÇIKIŞLARI

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 29 Ağustos 2019’da Rusya’dan dönerken uçakta gazetecilere Kırıkkale’de Emine Bulut cinayeti ardından gündeme getirdiği ‘idam’ tartışması hakkında “Parlamento bu işin kararını verirse kesinlikle onaylarım” dedi. Erdoğan’ın idam çıkışlarından biri de 15 Temmuz darbe girişimin ardından yaşandı. 29 Ekim 2016 Ankara yüksek hızlı tren garı açılışında konuştuğu sırada atılan sloganlara Erdoğan “Millet bunu istiyorsa biz de yerine getiririz” açıklaması yapmıştı.