07 Eylül 2021 06:32

Gine’de tek adam rejimi darbeyle devrildi

Gine'de ömür boyu başkanlık planı yapan 83 yaşındaki Cumhurbaşkanı Alpha Conde, ordu içinde özerk bir yapı olan Özel Kuvvetler Birliğinin (GPS) gerçekleştirdiği darbeyle görevden alındı.

Fotoğraf: Gine Ordusu/EPA/AA

Paylaş

12,5 milyon nüfusu olan Batı Afrika ülkesi Gine’de pazar günü gerçekleşen darbeyle 2010’dan beri devlet başkanlığı koltuğunda oturan ve görev süresini uzatan Alpha Conde görevden alındı. Ordu içinde özerk bir yapı olan Özel Kuvvetler Birliği (GPS) tarafından gerçekleştirilen darbeye batılı ülkeler sert tepki gösterdi. Darbeciler tarafından gözaltında tutulan Conde’nin nerede bulunduğu belirsizliğini korumaya devam ederken, Darbecilerin Lideri Mamady Doumbouya’nin sicili de parlak değil.

Zengin altın, bakır, demir ve boksit yataklarına sahip Gine’de halk yıllardır sefalet içerisinde yaşıyor. 1958’e kadar Fransa’nın sömürgesi olan ülkede, bağımsızlıktan sonra da hep sömürgeciler ülkenin yer altı kaynaklarına el koydular. Bunun için de iş birlikçilerini iktidarda tutmak adına yoğun bir çaba harcadılar. Uzmanlar, darbenin gerçekleşmesinde ülkede büyüyen ekonomik sorunların önemli rolünün olduğuna dikkat çekiyor.

ÖMÜR BOYU BAŞKANLIK PLANI

Gine’de 1958’deki bağımsızlıktan sonra ilk olarak 2010’da yapılan demokratik seçimle göreve gelen 83 yaşındaki Devlet Başkanı Alpha Conde, sürekli darbelerin yaşandığı ülkede halk tarafından bir umut olarak işbaşına getirilmişti. Bu nedenle kendisine “Gine’nin Mandelası” lakabı da takılmıştı. Ne var ki uygulamaları kendisinden önceki darbeci generallerden farklı olmadı. Anayasa gereğince 1 kişinin her biri 5 yıl olmak üzere en fazla 2 dönem devlet başkanlığı koltuğunda oturması gerekirken, 2019’da bunu üç döneme çıkarmak için harekete geçti. Aynı yıl yapılan referandumla Anayasa değiştirilerek Conde’ye her biri 6 yıl olmak üzere iki dönem daha devlet başkanlığı koltuğunda kalmanın önü açıldı. Kalan ömrünü devlet başkanı olarak geçirmeyi planlayan Conde’ye muhalefet edenler baskıyla susturuldu, hapse atıldı.

SOKAKTA SEVİNÇ GÖSTERİLERİ

2020’de yapılan devlet başkanlığı seçimlerini de kazandığını ilan eden Conde’nin kendisini “tek adam” ilan etmesine karşı geçen yıl ekim ayında yapılan kitlesel gösteriler şiddetle bastırıldı. Çok sayıda insan güvenlik güçleri tarafından katledildi. Bu nedenle 5 Eylül darbesi sonrasında, pazartesi günü başkent Conakry’de binlerce kişi sokağa çıkarak sevinç gösterilerinde bulundu. Darbecilerin yaptığı ilk işlerden biri cezaevlerindeki siyasi tutsakları serbest bırakmak oldu.

Gösterileri düzenleyen Anayasayı Korumak için Ulusal Cephe (FNDC) kurucularından Mamoudou Nagnalen Barry  ve Fonike Mengue de serbest bırakılanlar arasında.

Mengue, BBC’ye yaptığı açıklamada ülkedeki durumu şu şekilde değerlendirdi: “Devlet içindeki iktidar kavgası konusunda karmaşık duygular içindeyim. Şu anda sadece serbest kaldığım için mutluyum.”

Almanya’da yayımlanan Die Tageszeitung gazetesine konuşan Gine İnsan Hakları Örgütü (OGDH) Başkan Yardımcısı Alpha Amadou DS Bah ise Conde rejiminin ülkede çok fazla şiddete yol açtığını ifade ederek, “Bundan sonra en büyük temennimiz geçiş sürecinin barışçıl olması. İnsan hakları bu sürecin merkezinde olmalı. Ancak şu an her şey belirsiz. İktidarı darbeyle ele geçirenlerin nasıl bir tutum alacalarını bilmiyoruz” dedi.

Darbenin üzerinden iki gün geçerken ülkede halk arasında tedirginlik ise devam ediyor. Esnaflar dükkanlarını açmazken halk da sokağa çıkmamayı, pazar yerine gitmemeyi tercih ediyor.

DARBECİLERİN ARKASINDAKİ KARANLIK İSİM

Conde’ye karşı darbeyi gerçekleştiren 41 yaşındaki Özel Kuvvetler Birliğinin Lideri Mamady Doumbouya, yaptığı açıklamada ülkede giriş çıkışların yasaklandığını, daha önce bakanlık yapanların yetkilerinin elinden alındığını ifade ederek en kısa zamanda bir geçiş hükümetinin kurulacağını söyledi.

Doumbouya devlet televizyonunda yaptığı açıklamasında ayrıca “İktidar tek bir adamda olamaz, halkta olmalı. Bu nedenle biz askerlerin görevi ülkeyi kurtarmaktır” dedi.

Askerlere kışlalarında kalmaları çağrısını yapan Doumbouya, 1958’den bu yana ülkede bir ilerlemenin olmadığını da sözlerine ekledi.

Gine ordusu içinde özel bir birlik olan GPS, devlet başkanı ile doğrudan bağlantılı. Lideri Doumbouya, Fransa ve İsrail’de askeri eğitim aldı. Fransız Lejyoner Ordusunda görev yaparken Afganistan, Fil Dişi Sahilleri, Cubiti, Orta Afrika Cumhuriyeti’nde bulundu. Ayrıca İsrail, Kıbrıs ve İngiltere’de özel kişileri koruma görevlerinde bulundu. 2018’de Devlet Başkanı Conde’nin özel isteği üzerine Doumbouya GPS’yi kurmuştu.

BATI, TEK ADAMIN SERBEST BIRAKILMASINI İSTEDİ

Birleşmiş Milletler (BM), Afrika Birliği, Avrupa Birliği ve ABD darbeyi kınayan açıklamalarda bulundular. Yine Fransa ve İngiltere de darbeye tepki gösterdi. Taraflara şiddetten kaçınma çağrısı yapıldı.

Gine ordusunun, darbecilere karşı harekete geçmemesi ayrıca dikkat çekiyor. Darbeye tepki gösteren bütün kesimler Conde’nin derhal serbest bırakılmasını ve Anayasa’ya uyulması çağrısında bulundular. Bu da özellikle Batılı ülkelerin Conde’nin ömür boyu iktidarda kalma planına tam destek verdiği anlamına geliyor. Ancak buna rağmen darbecilerin başındaki Doumbouya da Batı’ya uzak bir isim olmadığı için kısa sürede ilişkilerin normalleşmesi bekleniyor. (DIŞ HABERLER)

ÖNCEKİ HABER

Trabzon’da dere yatağına otobüs terminali yapılacak

SONRAKİ HABER

Sivas'ta, Esma D. boşandığı Levent Evrensel tarafından sokak ortasında bıçaklandı

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...