İHD Diyarbakır Şubesi, 2020'de Doğu ve Güneydoğu'da yaşanan hak ihlallerini açıkladı

İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi, 2020 yılında Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da yaşanan hak ihlallerine ilişkin hazırladığı raporu basın açıklamasıyla kamuoyu ile paylaştı.

Şube binasında yapılan basın açıklamasını İHD Genel Başkan Yardımcısı Rehşan Bataray Saman okurken raporda yer alan verileri ise İHD Doğu ve Güneydoğu Bölge Temsilcisi Abdusselam İnceören açıkladı.

Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da yaşanan hak ihlallerinin şu şekilde:

YAŞAM HAKKINA YÖNELİK İHLALLERİ

• Keyfi öldürme, silah kullanma yetkisinin ihlali nedeni ile güvenlik güçleri tarafından vurulan 5 kişi yaşamını yitirdi, 10 kişi yaralandı.
• Hapishanelerde 7 mahpus yaşamını yitirdi.
• 6 asker ve polis, intihar ettikleri iddia edilerek şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
• 1 siyasi parti yöneticisi saldırı sonucu yaşamını yitirirken, 1 siyasi parti yöneticisi yaralandı.
• 3 gazeteci ve 3 sağlık görevlisi gerçekleşen saldırılarda yaralandı.
• 8 çocuk, 37 kadın ve 10 erkek olmak üzere toplam 55 kişi, kuşkulu bir biçimde ölü olarak bulundu.

Bölge kentlerinde gerçekleşen silahlı çatışmalarda;

• 43 kolluk görevlisi yaşamını yitirirken, 30’u da yaralandı.
• 218 silahlı örgüt üyesi yaşamını yitirdi.
• Çatışmalar arasında kalan 1 sivil yaşamını yitirdi.

Silahlı örgütün eylemleri sonucu;

• 15 kişi yaşamını yitirdi, 23 kişi de yaralandı.
• 8 kişi, silahlı örgüt üyeleri tarafından öldürüldü.

Sınır hatlarında;

• 4 kişi vurularak yaşamını yitirdi.
• 13 kişi ise donarak ölü bulundu.

Mayın patlamalarında;

• 1 çocuk yaşamını yitirdi,
• 2 çocuk yaralandı
• 2 yetişkin yaralandı.

ÇATIŞMA ORTAMINDA MEYDANA GELEN İHLALLER

• 4 kent ve bu kentlere bağlı 13 ilçe sınırlarında bulunan onlarca bölgeyi kapsamına10 kez özel güvenlik bölgesi ilanları gerçekleşti.
• 3 kent merkezi ve bu kentlere bağlı 8 ilçede bulunan 96 köy/mahalle ve bu köy/mahallere bağlı bulunan toplamda, 13 kez sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
• Yaşamını yitiren 1 örgüt militanı ait cenaze, PTT aracılığıyla kargoyla ailesine gönderildi.
• Yaşamını yitiren örgüt militanlarının defin edildiği mezar/mezarlıklar, 8 kez tahrip edildi.
• 40 kişiye ait olduğu tahmin edilen kemiklerin olduğu bir toplu mezar bulundu.

KADINLARIN YAŞAM HAKLARINA YÖNELİK İHLALLER

• 38 kadın intihar etti, 4 kadın da intihar teşebbüsünde bulundu.
• 34 kadın aile içi şiddet sonucu yaşamını yitirdi, 33 kadın ise maruz kaldığı şiddet sonucu yaralandı.
• 17 kadın toplumsal yaşamda saldırı sonucu yaşamını yitirdi, 12 kadın ise maruz kaldığı şiddet sonucu yaralandı.
• 17 kadın cinsel saldırıya maruz kalırken, 1 kadın ise fuhuş yapmaya zorlandı.

ÇOCUK YAŞAM HAKLARINA YÖNELİK İHLALLER

• 4 çocuk intihar etti, 1 çocuk aile içi şiddet sonucu yaşamını yitirdi.
• 7 çocuk maruz kaldığı şiddet sonucu yaralandı.
• 3 çocuk toplumsal yaşamda maruz kaldığı şiddet sonucu yaşamını yitirdi, 5 çocuk ise yaralandı.
• 217 çocuk cinsel istismara maruz kaldı.
• 2 çocuk okulda şiddet gördü.

İŞKENCE YASAĞINA YÖNELİK İHLALLER

• 12 kişi gözaltında işkenceye ve kötü muameleye maruz kaldı.
• 97 kişi gözaltı yerleri dışında (sokak ve ev baskını) işkence ve kötü muameleye maruz kaldı.
• 54 mahpus, cezaevinde işkence ve kötü muameleye maruz kaldı.
• 13 kişi güvenlik güçlerinin ajanlık dayatmalarına maruz kalırken, 18 kişi de tehdit edildi.

DÜŞÜNCE, İFADE VE ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜNE YÖNELİK İHLALLER

• 16’sı çocuk bin 550 kişi gözaltına alındı.
• 2’si çocuk 310 kişi tutuklandı.
• 22 kişi hakkında ev hapsi verildi.
• 1345 ev ve işyeri baskını yapıldı.
• 29 soruşturma dosyasında 183 kişi hakkında soruşturma başlatıldı.
• 17 dava dosyasında 119 kişi hakkında dava açıldı.
• Aralarında siyasetçi, gazeteciler ve kamu emekçilerinin de bulunduğu 53 dosyada 230 kişi hakkında değişik hapis ve para cezaları verildi.
• 9 siyasi parti binası, 2 dernek, 3 belediye binası saldırı veya baskına uğradı.
• 1 siyasi oluşumun (Demokratik Toplum Kongresi) kapısı savcılık talimatıyla mühürlendi, 1 siyasi partinin (Kürt Demokrat Partisi) faaliyetleri fiili olarak durduruldu.
• Güvenlik güçleri tarafından 19 toplumsal gösteri veya açık hava toplantısına müdahale edildi.
• Toplantı veya gösteriler, kimi kentlerde süresiz, kimi kentlerde ise 15 günde bir ya da her ay yenilerek yasaklandı. 2020 yılında 72 kez yasaklama kararı açıklandı.

CEZAEVLERİNDE YAŞANAN HAK İHLALLERİ

• 496 mahpus, gerekçe gösterilmeden sürgün/sevk edildi.
• 69 mahpus sağlık hakkı ihlaline maruz kaldı.
• 15 mahpus tecrit ve izolâsyona maruz kaldı, 4 mahpus hakkında soruşturma başlatıldı.

EKONOMİ VE SOSYAL HAKLARA YÖNELİK İHLALLER

• İş kazalarında 18 işçi yaşamını yitirdi, 2 işçi yaralandı.
• 418 kişi işten çıkarıldı.
• 46 kişi görevinden alındı ve 42 kişi de ihraç edildi.
• 3 kamu çalışanı sürgün edildi.

2020 YILI KAYYUM BİLANÇOSU

• 2020 yılında 4’ü il, 8’ilçe ve 4’ü belde olmak üzere 16 belediyeye kayyım atandı.
• 3 belediye meclis üyesi yerine kayyum atanırken, 21 belediye meclis üyesi ve 10 il genel meclis üyesi görevinden alındı.
• 3 büyükşehir belediyelerine kayyum atandı, 7 belediye eş başkanı tutuklandı, 35 belediye eş başkanı görevden alınırken 82 belediye meclis üyesi tutuklandı.
• 6 belediye başkanı, 51 meclis üyesi, 4 il genel meclis üyelerine mazbataları verilmedi.

GÖZALTI VE TUTUKLAMALAR ARTI

İHD Genel Başkan Yardımcısı Rehşan Bataray Saman, insan hakları ihlallerinin çatışma ortamının etkisiyle tırmanış gösterdiğini söyledi.

Bu süreçte, hukuk anlayışında ve adalet duygusunda ciddi bir tahribat meydana geldiğini belirten Saman, "İşkence ve kötü muamele, cezaevlerindeki ihlaller, toplanma ve gösteri hakkına yönelik yasaklar ve müdahaleler, düşünce ve ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü, kadına ve çocuklara yönelik şiddet, ekonomik ve sosyal haklardaki kayıplar gibi pek çok değişik ve kategorik konularda ihlaller açığa çıkmıştır. Türkiye’de yargı organlarının siyasi söylemlerin etkisinde kaldığı ve tarafsızlığını yitirdiği fikrinin giderek pekiştiği bir ortamda, haksız gözaltı ve tutuklamalar da artarak devam etmiştir” dedi.

İHLALERE YOL AÇAN POLİTİKALARDAN VAZGEÇİLMELİ

Şiddete ve çatışmaya dayalı politikalarda dolayı çözüm üretilemediğini belirten Saman, "Yöntemlerinde ısrarın bir sonucu olarak, bugün bölgemizde toplumsal yaşamı derinden etkileyen bir ihlal tablosuyla karşı karşıya bulunmaktayız. Özel güvenlik bölgeleri ve sokağa çıkma yasağı ilan edilen kırsal yerleşim alanlarında gerçekleştirilen askeri operasyonlar nedeniyle yurttaşlar, rutin hayat akışını sürdürememekte ve mağduriyetler yaşamaktadır. Güvenlik güçlerince düzenlenen baskınlarda yurttaşlar, işkence-kötü muamele ve haksız gözaltı işlemlerine maruz kalmaktadırlar” dedi.

İnsan hakları ihlallerinin oluşumuna yol açan politikalardan vazgeçilmesi talebinde olduğunu belirten Saman, "Çatışmalı ortamın bir an önce son bulmasını, kalıcı bir çatışmasızlık halinin ve demokratik çözüm araçlarıyla sürecin yeniden müzakere edilmesini umuyoruz” dedi. (Diyarbakır/EVRENSEL)

İHD: Ege'de 2020 yılında kadına yönelik 553 hak ihlali yaşandı

Bölge'de 6 aylık hak ihlali tablosu "korkunç"

2020 Mültecilere Yönelik Hak İhlali Raporu’nda 3. ülkeye gitme talebi öne çıktı