Rewşen’in öyküsü belgesel oldu
1990 yılına kadar Türkiye’de Kürt kelimesi bile yasak. Kürtçe kitap, kaset, dergi, gazete yayımlamak yasak. Bu yıllarda Kürtlerin toplumsal istekleri yükselirken, 1991 yılında 2932 sayılı Yasa’nın değişmesiyle birlikte “Türkçe dışındaki dillerde yayın” serbestisi başlıyor. Tam bu dönemde Mezopotamya Kü
Cemil Oğuz’un yönetmenliğini yaptığı Rewşen belgeseli, 1990’larda, 2000 yılına kadar Rewşen dergisinin serüvenini gözler önüne sererken, o dönemde Kürtçenin gelişimine, o dönemin önemli olaylarına da tanıklık ediyor. Belgesel İstanbul Film Festivali kapsamında bugün Pera Müzesinde saat 16.00’da gösterilecek.
Ayrıca “Rewşen” Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk Kürtçe resmi dergi unvanına da sahip, ki dergi çıkarma başvuru dilekçesinde “Dili: Kürtçe-Türkçe” ibaresi, İstanbul Valiliği tarafından da kabul edilmiş bir anekdot ve belge olarak belgeselde yer alıyor.
O dönemde dergide çalışan ve hâlâ bu mecrada çalışmalar yürüten dilbilimci Zana Farqînî; Şair Îrfan Amîda; Ressam M. Zahir Kayan; İş Adamı ve Yaşam Radyo Sahibi İbrahim Gürbüz; Şair-Çevirmen, Shakespeare’in Sonelerini Kürtçeye Çeviren Kawa Nemir; Çevirmen İbrahim Xort’la röportajlar yapıldı.
‘REWŞEN KÜRT TARİHİNDE OLMAYAN BİR ŞEYİ YAPTI’
Rewşen’in Yönetmeni Cemil Oğuz, filmini çekme nedenini şöyle açıklıyor; “Bu belgeseli çekmem gerekiyordu, çünkü Kürt tarihinde olmayan bir şeyi yaptı: Onlarca (Kimilerine göre yüzlerce) yazar bu dergiye yazarak yazar oldular. Dergi yayım hayatına başladığında Türkiye’de Kürtçe yazanların sayısı bir elin parmakları geçmiyorken, dergiyle birlikte yazar ordusu yetişti. Hâlâ Kürtler dışında Türkler ve diğer halklar bundan haberdar değil. İnsanlara bilgi sunmak haberci-belgeselcilerin temel görevi diye düşünüyorum. Annemden öğrendiğim Kürtçeyi, 1990’lı yıllarda Welat gazetesi ve Rewşen dergisiyle yazmaya başlayanlardan biriyim. Bende bu dönemin yetiştirdiği, o dönemi yaşayanlardan biri olarak, daha önce gazetede bu konuda haberler yapmıştım. Son yıllarda sinemaya merak salarken, bu dönemi görselleştirmeliyiz fikrine ulaştım. Tekrardan araştırmalara yöneldim. Benim bile bilmediğim, görmediğim belgelerle karşılaşınca ‘Bu iş olur’ diyerek sürdürdüm.” (İstanbul/EVRENSEL)
CEMİL OĞUZ KİMDİR?
Cemil Oğuz, 1975 yılında Diyarbakır Lice Zengê köyünde dünyaya geldi. 1998-2003 yıllarında Azadiya Welat gazetesinde muhabir, editör ve yayın yönetmenliği yaptı.
Şimdiye kadar TV program yönetmenliği, dublaj yönetmenliği, metin yazarlığı gibi alanlarla birlikte 2005’ten beri Diyarname.com adlı internet sitesinin editörlüğünü yapıyor. Oğuz hâlâ Tiroj kültür sanat dergisinde editörlük yapmakta. Oğuz’un yayınlanan kitapları şöyle: Rojnamegerî (Gazetecilik), Peri Yayınları, 2002, Qurtek Evîn (Bir yudum aşk), Öykü, Peri Yayınları, 2005), Duzimanî (İki Dillilik), İki dillilik üzerine makaleler, Hivda Yayınları, 2008
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
