09 Nisan 2020 11:45

Yoğun bakım hemşireleri tükenme noktasında

Türk Yoğun Bakım Hemşireleri Derneği Başkanı Ebru Kıraner, yoğun bakım ünitelerinin ve burada çalışan sağlık emekçilerinin durumunu anlattı.

Fotoğraf: DHA

Paylaş

Vural NASUHBEYOĞLU
İstanbul

Koronavirüs salgınıyla birlikte gündemimize giren kavramlardan biri de hastanelerin yoğun bakım üniteleri oldu. Peki, her dönem hayati önem taşıyan yoğun bakım ünitelerinin ve burada çalışan sağlık emekçilerinin durumu ne? Türk Yoğun Bakım Hemşireleri Derneği Başkanı Ebru Kıraner’e sorduk.

6 HAFTALIK EĞİTİM, ÜÇ GÜNE SIĞDIRILACAK

Telefonla görüştüğümüz Ebru Kıraner, yoğun bakım hemşire sayısının yetersizliği nedeniyle diğer servislerden yoğun bakıma atanan hemşirelere skype üzerinden eğitim vereceği için zamanının kısıtlı olduğunu söylüyor. Şu sıralar pek çok hastanenin yeni yoğun bakım ünitesi kurma girişiminde olduğunu belirten Kıraner, bu yüzden İl Sağlık Müdürlüklerinin yoğun bakımlarda çalışan sorumlu hemşirelere ‘Dışarıdan gelenlere hızlı bir eğitim planlayın’ talimatı verdiğini aktarıyor. Normalde yoğun bakım hemşireliği sertifikası için günde 8 saatten, 6 haftalık bir eğitim gerektiğini söyleyen Kıraner, “Ama şimdi ‘üç günde halledin’ deniliyor. Üç haftalık eğitimi üç günde halledebilmek için eğitimi ham olarak, sıkıştırarak vermeye çalışıyoruz. Oysa yoğun bakım hemşireliği ciddi, birtakım özellikler gerektiren bir alan. Yeni gelen meslektaşlarımız hemen hasta başında birebir sorumluluk alamayacaklar” diyor.

YATAK SAYISI YÜKSEK AMA YATAKLAR DOLU

Salgın sürecinde yoğun bakım yatak sayısı bakımından ekranlarda söylenenleri şaşkınlıkla izlediklerini ifade eden Kıraner, gerçek durumu şöyle dile getiriyor: “Evet 40 bin yoğun bakım yatağı var Türkiye’de ve bu birçok ülkeye göre iyi bir sayı. Ama biz salgın öncesinde de açıkladık; yoğun bakım yataklarını akılcı ve etkin kullanamıyoruz. Ayrıca yoğun bakım yataklarımızın yüzde 65’i doluydu. Maalesef bu dile getirilmiyor.”

YATAK SAYISI KADAR HEMŞİRE YOK

Kıraner, asıl önemli noktanın ise yatak sayısı kadar yoğun bakım hemşiresi olmaması ve yoğun bakımlarda çalışan deneyimli hemşirelerin tükenmeye başlaması olduğunu vurguluyor. Kovid-19 hastalarının bulunduğu yoğun bakım ünitelerinde çalışan bir hemşirenin en fazla 1 hastaya bakması, günde 12 saat, haftada ise 48 saati geçmeyecek şekilde çalışması gerektiğini söyleyen Kıraner, “Bizde ise bir hemşire en az 2 hastaya bakıyor ve çalışma saatleri bazen ne yazık ki çok daha uzun oluyor ve çok hızlı bir şekilde tükeniyor yoğun bakım hemşireleri. Gerçekten sıkıntılı bir dönem yaşıyoruz” diye anlatıyor.

Dünya Sağlık Örgütünün, bu dönemde özellikle sağlık çalışanları için ‘Dinlendirin, besleyin, güvenli bir şekilde barınmalarını sağlayın’ diye vurguladığı imkanlara Türkiye’de büyük bir çoğunluğun sahip olmadığına dikkat çeken Ebru Kıraner, sağlık emekçilerinin buna rağmen büyük bir çaba harcadığının bilinmesini istiyor.

ÖZELLERDE TAAHÜTNAME BASKISI

Özel hastanelerde 24 saat çalıştırılan yoğun bakım hemşireleri olduğunu belirten Kıraner, “Özellerde ‘Bir Kovid-19 pozitif durumu yaşarsam hastanenin hiçbir sorumluluğu yoktur’ diye taahhütname imzalatmaya çalışmışlar. ‘Bunu asla imzalamayın’ dedik üyelerimize. Bir de 250 saat çalıştırılan yoğun bakım hemşirelerine, ‘kısa çalışma ödeneğini kabul ediyorum’ diye imza attırmışlar. Hem bu insanları Kovid-19 yoğun bakımlarında, yüksek riskle çalıştıracaklar hem de ücretlerini ödenekten yapacaklar” diye tepki gösteriyor.

YÜZDE 40’IN KORUYUCU EKİPMAN SIKINTISI VAR

Koruyucu ekipmanla ilgili hala sıkıntılar yaşandığını vurgulayan Kıraner, buna dair derneklerinin yaptığı bir anketin sonuçlarına dikkat çekiyor: “1000 yoğun bakım hemşiresinin yüzde 40’ı hala koruyucu kişisel ekipmanla ilgili sıkıntı yaşadığını söylüyor. Bu bizim için çok hayati. Çünkü hastanın ağzını, altını temizleyip, vücudunu yıkıyorsun. Koruyucu ekipman yoğun bakımda ve hastaya bu kadar yakın çalışanlar için çok çok kritik.”