07 Şubat 2020 12:50

İHD: 2019'da Bölge'de 2987 kişi gözaltına alındı, 511 kişi tutuklandı

İnsan Hakları Derneği, Diyarbakır'da düzenlediği basın toplantısıyla Bölge'de 2019'da yaşanan hak ihlallerini açıkladı. Rapora göre 2019, ihlallerin yoğunlaştığı ve artış gösterdiği bir yıl oldu.

Fotoğraf: MA

Paylaş

Diyarbakır’da İHD, Doğu ve Güneydoğu’da 2019’da yaşanan hak ihlallerine ilişkin raporunu açıkladı. İHD Diyarbakır Şubesinde yapılan basın taoplantısında açıklanan raporda Bölge'de yaşanan hak ihlallerinde ciddi bir artış olduğuna dikkat çekildi.

"İHLALLERİN YOĞUNLAŞTIĞI VE ARTIŞ GÖSTERDİĞİ BİR YIL OLDU"

Raporun sunulması öncesi açıklamada bulunan İHD Genel Başkan Yardımcısı Rehşan Bataray Saman, her geçen gün artan hak ihlallerine siyasi iktidarın güvenlikçi politikalarının neden olduğunu ifade etti. Bataray, "Ülke sınırları ve sınır ötesi askeri operasyonlardan kaynaklı ihlallerin, ifade ve örgütlenme özgürlüğüne yönelik siyasi tehditlerin ve fiziki müdahalelerin yoğun olarak yaşandığı; yaşam hakkı, işkence ve kötü muamele, hapishanelerdeki ihlaller, kadına yönelik şiddet, toplanma ve gösteri hakkına yönelik yasaklar ve müdahaleler, düşünce ve ifade özgürlüğü, yargı bağımsızlığına ilişkin problemler gibi pek çok değişik ve kategorik konularda ihlallerin yoğunlaştığı ve artış gösterdiği bir yıl olmuştur” dedi.

“OHAL REJİMİ KALICI HALE GELDİ”

Türkiye’nin gündemindeki ağır insan hakları ihlallerine yol açan OHAL rejiminin, yapılan yasal düzenlemeler ve uygulamalar ile kalıcı hale getirildiğini söyleyen Bataray, insan hakları savunucularına yönelik gözaltı ve tutuklamaların, yargılamalar ve cezalandırmalar yoluyla uygulanan baskıların da en üst seviyeye ulaştığını belirtti.

“FAİLLERE CEZASIZLIK POLİTİKASI UYGULANIYOR”

HDP yönetimindeki belediyelere yönelik kayyum atamalarının demokrasi ve özgürlüklerin ağır yara aldığı önemli bir durum olarak durduğunu söyleyen Bataray, gözaltı merkezleri ve dışında işkence ve kötü muamelenin sistematik bir biçimde varlık göstermeye devam ettiğini belirterek Urfa Emniyet Müdürlüğü TEM birimine yönelik iddiaları, Diyarbakır’da Çınar’daki ve Ağrı Tutak’taki baskınları hatırlattı.

Bataray, "İşkenceci failler ve sorumlular hakkında etkili bir soruşturmanın halen yürütülmemesi, cezasızlık politikasının tavizsiz bir şekilde her durumda uygulandığını gösteriyor. Hapishanelerde özellikle de sağlık hakkı ihlali, bu süreçte yoğun bir şikâyet konusu. 2019 yılında sadece bölge hapishanelerinde 6 hasta mahpus yaşamını yitirdi. Derneğimiz tarafından tespit edilen verilere göre hapishanelerde 458’i ağır olmak üzere toplam 1334 hasta mahpus bulunmaktadır” diye konuştu.

Hak ihlaline yol açan bir diğer konunun da askeri operasyonlardan kaynaklı ihlaller, özel güvenlik bölgeleri ve sokağa çıkma yasakları ilanları olduğunu belirten Bataray, “2019 yılı içerisinde bölgede devam eden silahlı çatışma ortamında yaşamını yitirenlerin cenazelerinin alınması ve ailelerine teslim edilmesi sürecinde zorluklar ve ihlaller yaşanmaya devam etmektedir” dedi.

Bölgede kadınlara ve çocuklara yönelik şiddet ve istismar olaylarının devam ettiğini vurgulayan Bataray, "Türkiye’de kadınlara yönelik hak ihlallerindeki artış, mevcut hukuki düzenlemelerin hayata geçirilemediğini ve kadını yeterince koruyamadığını göstermektedir. Çocukların haklarını güvence altına alan koruyucu yasaların yetersizliği ve uluslararası sözleşmelerden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmediği görülmektedir” dedi.

OPERASYONLAR SONUCU 522 YAŞAMINI YİTİRDİ

Açıklamanın ardından İHD Doğu ve Güneydoğu Bölge Temsilcisi Abdusselam İnceören, hak ihlalleri bilançosunu açıkladı.

Açıklanan raporda güvenlik güçleri tarafından vurulan 5 kişinin yaşamını yitirdiği, 8 kişinin yaralandığını belirtildi.
Hapishanelerde 4’ü intihar olmak üzere 10 mahpus yaşamını yitirirken zırhlı araç çarpmaları sonucu 1’i çocuk 3 yurttaş hayatını kaybetti, 1 çocuk ise yaralandı.
50 güvenlik görevlisinin yaşamını yitirdiği 83’ünün de yaralandığını belirtildi. Buna karşılık 319 PKK’li yaşamını yitirdi.
Çatışmalarda arada kalan 12 sivil yaşamını yitirirken, 23 sivil de yaralandı.
"Barış Pınarı" operasyonunda 2’si çocuk ve 1’i kadın olmak üzere 16 yurttaş, sınır hattındaki yerleşim bölgelerine isabet eden savaş mühimmatları nedeniyle yaşamı yitirdi, 71 yurttaş ise yaralandı.
Mayın patlamalarında 2’si çocuk 3 kişi yaşamını yitirdiği aktarıldı.
8 kente bağlı 24 ilçe sınırlarında toplamda 23 kez özel güvenlik bölgesi ilanları gerçekleşti. 4 kent merkezi ve bu kentlere bağlı 12 ilçede bulunan 245 köy/mahallede toplamda 16 kez sokağa çıkma yasağı ilan edildi.

İŞKENCE VE YASAK YILI

67 kişinin gözaltında işkenceye ve kötü muameleye maruz kaldığı belirtilen raporda, 125 kişinin gözaltı yerleri dışında işkence ve kötü muamele gördüğü, 150 mahpusun da cezaevinde işkence ve kötü muameleye maruz bırakıldığı aktarıldı.
Rapora göre, 167 kişi, toplumsal gösterilere yönelik müdahalelerde yaralandı. 50’si çocuk 2 bin 987 kişi gözaltına alındı. 3’ü çocuk 511 kişi tutuklandı. 17 kişi hakkında ev hapsi verildi.
20 dosyada 105 kişi hakkında soruşturmanın başlatıldığı belirtilen raporda, 17 dava dosyasında 132 kişi hakkında dava açıldığı ve siyasetçi, gazeteci ve kamu emekçilerinin de içinde bulunduğu 31 dosyada 110 kişi hakkında değişik hapis ve para cezaları verildiği söylendi.
Rapora göre, güvenlik güçleri tarafından 58 toplumsal gösteri veya açık hava toplantısına müdahale edildi. Toplantı veya gösteriler, kimi kentlerde süresiz, kimi kentlerde ise 15 günde bir ya da her ay yenilerek yasaklandı. 2019 yılında 80 kez yasaklama kararı açıklandı.
103 mahpusun gerekçe gösterilmeden sürgün edildiğini aktarılan rapora göre, 64 mahpus sağlık hakkı ihlaline maruz kaldı. 4 mahpus ve aileleri arasındaki görüşmeler engellendi. En az 39 mahpus tecrit ve izolasyona maruz kaldı. En az 12 mahpus hakkında soruşturma başlatıldı. En az 6 mahpusun haberleşme hakkı engellendi. En az 20 mahpus hakkında disiplin cezası verildi.

KADIN, ÇOCUK VE İŞÇİ KIYIMI YAŞANDI

17 kadının ve 3 çocuğun intihar ettiğini belirtilen açıklamada, 33 kadının aile içi şiddet sonucu katledildiği ve 41 kadın maruz kaldığı şiddet sonucu yaralandığı açıklandı.
Aynı zamanda 3 çocuğun aile içi şiddet sonucu katledildiği ve 6 çocuğun yaralandığı aktarıldı.
Güvencesiz çalışma koşulları sonucu meydana gelen iş kazalarında 11 işçinin yaşamını yitirdiğini ve 14 işçinin yaralandığı söylenilen raporda, 492 kişinin işten çıkarıldığı, 147 kişinin görevinden alındığı, 1 kişinin ihraç edildiği ve140 işçiye ücretlerinin ödenmediği belirtildi.

KAYYUM ATAMALARI DEVAM ETTİ

Mazbatası verilmeyen belediye eş başkan sayısının 6 olduğu belirtilen raporda, mazbatası verilmeyen meclis üyesinin sayısının 51, il genel meclis üyesinin de 4 olduğu aktarıldı.
3 büyükşehir, 25 ilçe ve 3 belde belediyesine kayyum atanırken, 47 belediye eş başkanı gözaltına alındı, 27 belediye eş başkanı tutuklandı.
Rapora göre, 32 belediye eş başkanı ve 61 belediye meclis üyesi görevden alındı.

(Diyarbakır/EVRENSEL)