"7/24 açık, ücretsiz, kapasitesi yeterli kreş istiyoruz"

Nuray ÖZTÜRK
İzmir

Sağlık Bakanlığı geçtiğimiz günlerde, İl Sağlık Müdürlüklerine tüm sağlık kuruluşlarında sağlık çalışanlarının 0-6 yaş grubundaki çocukları için kreş açılmasını içeren genelge göndermişti. Ancak “Kreş açılsın” demek yeterli değil. Çünkü bu kreşlerin nitelikleri, çalışma saatleri, ücretsiz olup olmaması, kamu hizmeti olarak sunulup sunulmaması ayrı bir dert oluşturuyor. 

İzmir’de Türkan Özilhan Devlet Hastanesi haricinde yataklı sağlık kurumlarının tamamında kreş mevcut. Çiğli Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Bozyaka Eğitim Araştırma Hastanesi’nde bulunan kreşler özel, diğerleri kurumlara bağlı çalışıyor. Her bir hastanede binlerce çalışan mevcut ancak hastane kreşleri en fazla 100 çocuk kapasiteli. Sağlık emekçileri için sabah mesai 07.00’de başlıyor, kreşler ya 07.30’da ya da 8.00’de açılıyor, 17.00’de kapanıyor. Hem kapasite yetersizliği hem de saatleri nedeniyle çok sayıda sağlık emekçisi kreş hakkından faydalanamıyor. Kreş ücretlerinin ise özel kreşlerden pek bir farkı yok. 

7/24 KREŞ TALEBİNE "MADDİ YETERSİZLİK" GEREKÇESİ

Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Kampüsü’nde çeşitli kadrolardan 4 bin 500 kişi çalışıyor. Hastanede 80 çocuk kapasiteli 2-6 yaş çocuklara hizmet veren bir kreş var.  Kreş 08.00-17.00 saatleri arası açık. Kreş ücreti akademik personel için 780 TL, idari personel için 675 TL. SES işyeri temsilcisi Günseli Uğur, “Uzun mesailer, yorgunluk, tükenmişlikten bile önce geliyor çalışanlar için kreş sorunu. Sağlık çalışanları sorunlarından bahsederken ilk çocuktan başlıyorlar konuşmaya... Hemşireler ve hastabakıcıların büyük çoğunluğu 08.00-20.00 arası çalışıyor. Dolayısıyla saatler uymuyor. 07.00’de iş başı yapanlara da uymuyor. Biz ücretsiz ve çalışma koşullarımıza uygun, kapasitesi yeterli 7/24 açık kreşler istiyoruz. Sadece kreş de değil, ilköğretim çağındaki çocukları olanlar da ciddi sıkıntılar yaşıyor. Bakıcıya, özel etütlere para vermek zorunda kalıyor, aklı çocukta kalıyor. Dolayısıyla sadece kreş, anaokulu değil etüt kısmı da olması gerekiyor. Hemşire grubuyla yaptığımız görüşmelerde böyle bir talep var” diye konuştu. Uğur, Sağlık Bakanlığının gönderdiği yazıyla ilgili ise şunları söyledi; “Daha önce de böyle bir genelge vardı ve biz hem o genelgeye hem de yasal haklarımıza dayanarak 7/24 kreş talebimizi ilettik Başhekimliğe. Başhekimlik maddi yetersizlikler nedeniyle talebimizi geri çevirdi.” 

4 BİN ÇALIŞANA 78 KAPASİTELİ BİR KREŞ

Yeşilyurt Devlet Hastanesi’nde 2 bin 200 kamu personeli, taşerondan kadroya geçenlerle birlikte 4 binin üzerinde çalışan var. Hastaneye bağlı 78 çocuk kapasiteli bir kreş var. Kreş için şu an sırada olan çocuk sayısı en az 100. Kreşin çalışma saatleri 08.00-17.00. Çalışanlardan kreş ücreti olarak 575 TL alınıyor. Ödemeler ve öğretmen, aşçı, muhasebeci, işçilerin ücretleri bu toplanan paralardan karşılanıyor. Hemşire ve müdür 657’ye tabi devlet memuru. Yönetim kurulu hastane başhekimi, kreş müdürü ve hastane müdür muavininden oluşuyor ama hastane hiçbir şekilde yeme, içme ve işçilerin ödemelerine karışmıyor. 

YENİ YAPILAN HASTANEDE KREŞ UNUTULMUŞ!

Türkan Özilhan Devlet Hastanesi’nde yeni kurulan hastanelerden biri, eski Trafik Hastanesi yıkılarak yerine yapılan yeni bina yaklaşık 2 yıl önce hizmet vermeye başladı. Bina projelendirilirken kreş unutulduğu (!) için hastanenin kreşi yok. 700’e yakın çalışan var hastanede. SES İşyeri Temsilcisi Fatma Ertaş, 2018 yılında işyeri temsilciliği olarak 7/24 kreş talebiyle imza kampanyası yürüttüklerini, toplanan imzaların başhekimliğe verilmesi üzerine kurum dışında özel bir kreş ile anlaşma yapıldığını aktararak, “Ancak kreşin lokasyonu uygun olmadığı ve ücretleri çok yüksek olduğu için kimse faydalanamadı bu anlaşmadan. Zaten bizim talebimiz de bu değildi. Biz tüm çalışanların faydalanabileceği, ücretsiz kreş istemiştik. Sağlık çalışanlarının ücretleri ortada, kreş, etüt merkezleri gibi yerlere veriyoruz çocuklarımızı ama zorunluluktan. Geçinemiyoruz bu durumda da… Yayımlanan genelge zaten var olan haklarımızı tarif ediyor. Yapılması zorunlu şeyi tekrar tekrar tarif etmenin ötesinde değil” dedi.

HEM ÖZEL HEM DE SAATLERİ ÇALIŞANA UYMUYOR

Çiğli Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde, 4D’lilerle birlikte 1900 sağlık çalışanı var. Bu sayı kadroya geçemeyenlerle birlikte 2 bini geçiyor. Hastane kreşi 2016 yılı Mart ayında ihale usulüyle özel bir şirketin işletmesine verildi. Şu an 86 çocuk kreşten yararlanıyor. Çalışma saatleri 07.30-17.00. Aylık kreş ücreti 700 TL. Halkoyunları, müzik gibi ek derslerle rakam 900 TL’ye çıkıyor. Dönem başlarında kırtasiye giderleri için ayrıca para toplanıyor. 07.00’de işe başlayan personel kreş hakkından yararlanamıyor, nöbet usulü çalışanlar da keza öyle. Her ay hastane personelinden oluşan bir komisyon kreşi denetliyor. Çalışanların talebi ise 7 gün 24 saat açık, ücretsiz kreş.

ÇALIŞAN SAYISI 9 BİN KREŞ KAPASİTESİ 200

Ege Üniversitesi Hastanesi’nde 3 bin 156’sı akademik personel olmak üzere toplam 9 bin 500 kişi çalışıyor. Üniversitenin Bornova yerleşkesinde 10-36 ay arası çocuklar için 70 kişi kapasiteli kreşi, 3-6 yaş arası çocuklar için ise anaokulu var. Kreş ve anaokulu için toplam kapasite 200. Çalışma saatleri ise 07.30 -17.00. İdari personel için kreş ücretleri 730 lira, akademik personel için bu fiyat biraz daha yüksek. Üniversite çalışanlarından yemekhane işçisi Behiye, kreş hakkından faydalanan velilerden biri. Kreşin özellikle kadın çalışanlar için çok önemli olduğunu vurgulayan Behiye, “Çocuğumu 3 aylıkken bırakıp işe başladım. Bakıcı tutmuştuk, o zaman 1000 lira veriyorduk. Aklım evdeydi. Kreş çıkınca güvenli bir ortama bıraktığım için rahatladım. Öğretmeni, doktoru, psikoloğu her şeyi var” diye konuştu. 

KREŞ ÜCRETLERİ YÜKSEK

Kreş ücretlerinin daha makul bir seviyeye çekilmesi gerektiğini ifade eden Behiye, “Asgari ücrete çalışıyorum, ev kira maddi durumumuz malum, kreş ücreti 730 lira, tabii bununla kalmıyor, ek dersler oluyor, kitaptı, kırtasiyeydi ekstralar çıkıyor. Yetişmekte zorlanıyoruz” dedi. Çalışma saatleriyle kreşin açılış saatinin de uymadığını ifade eden Behiye, “Ben 07.00’de iş başı yapıyorum, kreş 7.30’da açılıyor. İster istemez geç kalıyoruz, idare amirimiz bildiği için sorun çıkmıyor ama her şey koştura koştura. Saatleri mesailerimizle uyumlu olsa koştura koştura gelmeyiz” diye konuştu. Behiye son olarak çalışan sayısına göre kapasitenin çok yetersiz olduğunu ifade ederek, artırılması gerektiğini dile getirdi. 

SES: 7/24 ESASINA DAYALI ÜCRETSİZ KREŞLER AÇILMALI

SES İzmir Şube Başkanı Hülya Ulaşoğlu, medyada müjde diye verilse de gönderilen genelgenin yeni hiçbir şey içermediğini söyleyerek, “İzmir genelinde yataklı kurumların hemen hemen hepsinde kreş var ancak kapasiteleri çok yetersiz ve çalışma saatleri ile uyumsuz. Her kurumda farklı farklı uygulamalar var. Yaş sınırı her yerde farklı örneğin. Kreş ücretleri neredeyse özel kreşlerle aynı. Var olan kreşlerin kapasitelerinin artırılması ve kreşi olmayan hastanelere bir an önce ‘kurum’ bünyesine bağlı kreşler açılması zorunlu” diyerek son zamanlarda açılan kreşlerin ihale yoluyla özel işletmelere verildiğine dikkat çekti. 

Ulaşoğlu, “24 saat aralıksız nöbet tutan acil hemşireleri var. Kreşler buna uygun olmadığı ve kapasiteleri yetersiz olduğu için çalışanlar, özellikle kadın çalışanlar aile büyüklerine baktırıyor ve aslında büyük bir mahcubiyet yaşıyor. Bakıcıya bırakıyor aklı evde, nöbet tutuyor elinde sürekli telefon. İki çocuğuyla birlikte nöbet tutan hemşire biliyorum. Bazıları güven problemi yaşıyor bıraktığı yerde, bir arkadaşımız tacizden şüpheleniyordu örneğin. Bizim için çok yakıcı bir sorun kreş. Biz defalarca taleplerimizi hastane yönetimlerine ilettik ancak hiçbir sonuç alamadık. Bütçe ve personel yetersizliği gerekçesiyle reddedildi. İki-üç yılda bir genelge çıkarılarak çözülemez bu sorun. Daha ciddiyetle, çalışanların talepleri dikkate alınarak ele alınmalı. Sadece hastaneler değil, birinci basamak sağlık çalışanları ve semt polikliniği çalışanlarının da kolaylıkla faydalanabileceği, kapasiteleri yeterli, 7/24 esasına dayalı ücretsiz kreşler açılmalı” diye konuştu.

Gülensu'da kadınlar ulaşım hakkı için kolları sıvadı: ‘Ulaşım bizim için zulüm’

8 Mart etkinliğinde bir araya gelen kadınlar: Yarınların umudu için daha çok dayanışma!

Özgürlük mü, örgütlülük mü?

Ankara üniversitelerinden ortak 8 Mart sempozyumu