26 Aralık 2019 08:48

MMO'dan sanayinin sorunları raporu: Kriz sığ ama işsizlik tahribatı büyük

Makina Mühendisleri Odası, 2019'da krizin sığ olmakla birlikte yarattığı işsizliğin ve sonrasındaki cılız büyümenin sürdürülemezliğine dikkat çekti.

Ruhr sanayi bölgesi. | Fotoğraf: Pixabay

Paylaş

TMMOB Makina Mühendisleri Odası (MMO), 2019'da krizin sığ olmakla birlikte yarattığı işsizliğin ve sonrasındaki cılız büyümenin sürdürülemezliğine dikkat çekti.

MMO tarafından İktisatçı Yazar Mustafa Sönmez'in katkılarıyla hazırlanan, sanayinin sorunlarını irdeleyen ve "Sığ bir krizden cılız büyümeye" başlıklı bültende yapılan analizde, işsizliğin yarattığı büyük tahribata, döviz kurlarındaki oyunlara, işsizliğin kısa sürede düşmeyeceğine, AKP'nin iç ve dışta güven kaybettiğine ve bunun ekonomiye yansımalarına çekildi.

TÜİK, Merkez Bankası, Hazine ve Maliye Bakanlığı, IMF, Bankalar Birliği verilerinin kullanılarak, 2019 krizinin önceki krizlerle karşılaştırıldığı analizde, “sığ bir kriz olmakla beraber son bir yılda yaşanan işsizliğin, krizin en ağır tahribatı olduğuna ve gelecekte özellikle yükseköğrenim diplomalıların işsizliğinin artacağına” dikkat çekildi.

"CILIZ BÜYÜME PERFORMANSI"

Analizde, “Bir dizi kırılganlıkla birkaç yıldır sendeleyen ekonominin, 2018 ortalarında sert bir döviz artışı ile ivmelenen kriz tüneline girdiği” vurgulandı. Arka arkaya üç mevsim daralmanın ardından dördüncü çeyrekte daralmanın durduğu ve cılız da olsa bir büyüme belirtisi başladığı kaydedilen analizde şu tespite yer verildi; “Bunun 2019 son çeyreğinde sürdüğü ve yılın tamamının yüzde 0-0,5 aralığında bir GSYH performansı ile tamamlanacağı söylenebilir"

Krizin sığ ve kısa sürmesinde AKP'nin Hazine kaynaklarını seferber etmesi ve bütçe açığında, kamu borç stokunu büyütmede beis görmemesinin etkili olduğunun altı çizilen analizde, bunun için de bütçede bir yılda milli gelirin yüzde 1'inden yüzde 29'una çıkarılacak karar açık verildiğina dikkat çekildi. Analizde, “Küçülmeyi sonlandırmak için TL faizleri zorlanarak yüzde 12’lere kadar indirildi ve zarara uğramaları pahasına, kamu bankalarına kredi musluklarını açmaları emredildi, özel ve yabancı bankalara da bu yönde baskılar yapıldı” denildi.

BATIK KREDİLER UYARISI

Enflasyonu düşük gösterme çabalarına, tüketici kredisinin kullanımının teşviki ile iç tüketimde bir canlanma yaratılmaya çalışıldığına da vurgu yapılan analizde, ancak bunun yatırımları uyarmadığı,. İşsizliğin de 4,6 milyonla yüzde 14 oranına ulaştığı belirtildi. Bu girişimlerin işsizliği de yakın zamanda geriletecek gibi görünmediği de vurgulandı.

AKP'nin ekonomik kriz nedeniyle yerel seçimlerde oy kaybı yaşadığı, bunun sürmemesi için de biran önce büyüme ivmesi yakalama telaşına girdiği kaydedilen analizde, “Hazine kaynaklarını zorlayarak ve faizleri düşürüp kredi musluklarını açtırarark 2017’dekine benzer hormonal bir büyüme peşinde olan AKP’yi kısıtlayan başka etkenlerin başında batık krediler geliyor. Özel ve yabancı bankalar batık kredilerin 151 milyar TL’ye ulaşması nedeniyle yeni kredi açmakta istekli değiller. Batık kredilerdeki payları ile hanehalkı yüzde 15, inşaat ve emlak yüzde 22, ticaret yüzde 20, enerji yüzde 9 payla öne çıkıyor” denildi.

"YENİ BİR KRİZ" UYARISI

AKP'nin döviz kurunu dingin göstermek için yaptığı "arka kapı oyunlarına", Katar ve Çin Merkez Bankalarının işbirliğine de vurgu yapılan analizde yeni bir kriz uyarısı yapıldı, "Ama gerçek dış kaynak girişi olmadıkça bunu sürdürebilmesi kolay değil. Zorlama büyüme, cari açığı ve dövize yeni hücumu getirebilir. Bu da cılız bir büyüme eğiliminin çok kısa sürede yeni bir krize dönme ihtimali demek"

"2019’da daha çok Merkez Bankası gelirleri ile durumu kurtarmaya çalışan Hazine 2020’de yüksek iç borç geri ödeme takviminin baskısı altında bunalacak” tespiti yapılan analizde, AKP'nin dışarıda ve içeride güven tesis edememesinin en büyük sorunu olduğunun altı çizildi.

Analizde, "Güvensizlik, ekonomik kırılganlıklar kadar AKP rejiminin hukuk, demokrasi, insan hakları konularındaki kırıklarla dolu karnesinden ve bunun hem iç siyaset hem dış siyasette üst üste yeni sorunlar yaratmasından kaynaklanıyor. İç ve dış ekonomik aktörler, her geçen gün biraz daha ekonomiden çok, siyasette dönüşüm beklentisi içine giriyorlar" denildi. (Ankara/EVRENSEL)