21 Kasım 2019 00:15

Ekonomi haberciliğine baskı: Zararı vatandaşa yıkanlar mı suçlu, bunu yazanlar mı?

Ekonomi haberciliğine ilişkin artan baskıların nedenlerini Gazeteci Vecdi Seviğ ve RSF Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu ile konuştuk

Fotoğraf:Pixabay 

Paylaş

Meltem AKYOL
İstanbul

Ekonomi haberciliği bir süredir iktidarın hedefinde. Evrensel'in de aralarından bulunduğu pek çok gazete ve eleştirel ekonomi haberleri yapan gazeteci davalarla boğuşuyor. Ekonomi haberciliğine ilişkin artan baskıların nedenlerine ilişkin Evrensel'e konuşan RSF Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu, “90’lı yıllarda askeri politikaları sorgulamak nasıl tabuysa bugün de finans politikalarını gündeme getirmek sansür nedeni...” dedi. Gazeteci Vecdi Seviğ, ekonomi haberciliğinin Sermaye Piyasası Kanunu’nun 107. Maddesi ve Bankalar Kanunu’nun 74. Maddesi gibi yasalarla zaten baskı altında olduğunu hatırlattı. Seviğ, “Ekonomi küçülürken büyüdüğünü iddia edenler mi cezai sorumluluk yükleneceklerdir, yoksa ekonominin küçüldüğünü yazanlar mı?” diye sordu.

HABERLERE VE YAZILARA DAVA ÜSTÜNE DAVA

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, ekonomi politikalarıyla ilgili açıklamaları üzerine Doç. Dr. Murat Birdal’ın görüşlerine yer verilen “Albayrak işçilere saldırı programının sinyalini verdi” başlıklı haber nedeniyle gazetemize açılan davada 41 bin lira para cezası verildi. Gazeteciler Çiğdem Toker ve Mehmet Yılmaz’ın yazdığı yazılar dava konusu oldu. Bloomberg muhabirlerine, “Türk lirasındaki değer kaybının bankalar üzerindeki etkisi” haberi nedeniyle dava açıldı, yetmedi haberi sosyal medyadan paylaşan aralarında çok sayıda gazetecinin olduğu 36 kişi de davaya dahil edildi.

Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu ve Ankara’nın duayen ekonomi gazetecilerinden Vecdi Seviğ, ekonomi politikalarına ilişkin eleştirel haber yapan gazetecilere dönük baskıyı Evrensel’e değerlendirdi.

"EKONOMİ HABERLERİ ZATEN YASALARLA KISITLANIYOR"

Gazeteci Vecdi Seviğ, hataları artan iktidarın hesap vermek yerine, sanal sorumlular oluşturma çabasına girdiğini söyledi.

“Özgürlüklerin tam kullanılamadığı ülke ve dönemlerde bu eğilim daha yoğunlaşır, iktidar olanlar kendileri gibi düşünmeyenler üzerinde; baskı yaratmaya başlar” diyen Seviğ şöyle devam etti: “Basın da bu baskıların ilk hedefleri arasındadır. Basın tekellerinin ticari ilişkileri nedeniyle siyasi otoriteyle birlikte hareket etme eğilimlerinin güç kazandığı günümüzde az sayıda kuruluşta görev yapabilen gazeteciler üzerindeki baskı hızla artırmaktadır. Basın çalışanlarının yaşadıkları budur.”

Ekonomi muhabirlerinin çalışma alanına giren birçok konuda haber ve yorum kısıtlamalarının zaten var olduğunu söyleyen Vecdi Seviğ, “Sözgelimi Bankalar Kanunu’nun 74. maddesi, ‘bir bankanın itibarını kırabilecek veya şöhretine ya da servetine zarar verebilecek’ asılsız haberlerin yayınını yasaklamıştır. Sermaye Piyasası Kanunu’nun 107. maddesiyle ‘sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi veren, söylenti çıkaran, haber veren, yorum yapan veya rapor hazırlayan ya da bunları yayan ve bu suretle menfaat sağlayanlar’ hakkında yaptırım öngörülmüştür” diye konuştu.

Seviğ, “Gerçek gazetecinin, uluslararası etik kuralları ve meslek ilkelerini dikkate alarak olanak buldukları her türlü iletişim kanalıyla haber ve yorumlarını yayımlama görevinden vazgeçmemeleri gerekir” dedi.

"YÜKSEK ENFLASYONU YAZMAK SUÇ MU?"

Seviğ şu soruların yanıtlanmasını istedi:

  • Halka beklenen enflasyon tahmininin yüzde 5 olarak açıklandığı dönemde yüzde 20 fiyat artışı gerçekleşince, bu tahmini yapanlar mı, yoksa enflasyonun yüzde 20 olduğunu haberleştirenler mi sorumludur?
  • Ekonomi küçülürken büyüdüğünü iddia edenler mi cezai sorumluluk yükleneceklerdir, yoksa ekonominin küçüldüğünü yazanlar mı?
  • Gelir garantisiyle finanse edilen alt yapı projelerinin, şehir hastanelerin hesaplarını hatalı yapanlar hakkında mı, yoksa ortaya çıkan bedelin nasıl vatandaşa ödetildiğini kamuoyuna duyuranlar hakkında mı soruşturma açılması gerekecektir?
  • Enflasyonu düşük çıkartmak için akaryakıtta vergiyi aşağıya çekip ardından konaklama vergisi diye gariplikler icat edenler mi, yoksa bunu eleştirenler mi ekonomi üzerinde olumsuz etki yaratmaktan sorumludurlar?
  • Bütçe açığından, açık miktarını dahi hesaplayamayanlar mı, bu konuda haber yazanlar mı hesap vermelidirler?

ÖNDEROĞLU: 90’LI YILLARDA BASKIYI, BUGÜN EKONOMİYİ YAZMAK ‘SUÇ’

Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu, siyasette veya ekonomide yöneticilerin şeffaflığa dair bir derdi olmadığı için tüm tehlike ve sorumluluğun yolsuzluk veya usulsüzlük iddialarını gündeme taşıyan gazetecilerin sırtında olduğuna dikkat çekti. Önderoğlu, “Bu karanlık ortamda yıllardır ailesiyle yurtdışında avantajlı vergi dünyasında boy gösteren bir bakanın mal varlığına ilişkin yazı yazarsanız kendinizi mahkemede bulursunuz. Evrensel ve Cumhuriyet gazeteleri yolsuzluk iddialarını sayfalarına taşıdıkları için, sıkı durun, artık basın dosyalarını bilen Asliye Ceza’larda değil, ticari bir itilaf varmış gibi kendilerini Asliye Ticaret Mahkemeleri’nde buluyorlar. Bloomberg muhabirleri haberleri için, birçok meslektaşımız da ekonomiyi yorumladıkları için hapis tehdidiyle yargılanıyorlar. Ekonomi haberciliğine düşmanca baktığı için Türkiye, artık finans dünyasında şeffaflıkla alay eden bir ülke görünümünde” dedi.

Önderoğlu kriz dönemlerinde gazetecilere dönük baskıların artmasını da şöyle yorumladı: “15 yıldır sözü dillerden düşmeyen mali disiplinin çoktan raydan çıktığı için, işsizlik, deprem gibi birçok fonun amaç dışı kullanılması, kamu kaynaklarının ayrıcalıklı finans ve sektör çevrelerini kurtarmaya dönüş için kullanılması gibi onlarca meselenin gazetecinin görevi gereği halka anlatılmaması için. 90’lı yıllarda askeri politikaları sorgulamak nasıl tabuyduysa bugün de finans politikalarını gündeme getirmek o kadar büyük bir sansür nedenidir...”

ÖNCEKİ HABER

Tanrıkulu'dan Çocuk Hakları Raporu: 59 bin çocuk cinsel istismara uğradı

SONRAKİ HABER

Prof. Dr. Semerci: Çocuk işçiliği sorununa karşı ortak mücadele gerekiyor

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...