Kürt edebiyatı ve tarihi gençlerin ilgi odağı oldu

Cengiz Anıl BÖLÜKBAŞ
Diyarbakır

TÜYAP’ın Diyarbakır’da düzenlediği 7’nci kitap fuarı sona erdi. 160’a varan katılımcı yayınevlerinin 20’den fazlasını Kürt yayınevlerinin oluşturduğu fuara sadece ilk iki günde 53 bin 500 kişi katıldı. Bu veriyle fuarın, geçen senelere göre daha fazla okuyucu ile buluştuğunu söyleyebiliriz.

KÜRT GENÇLERİNİN DİLİNİ ÖĞRENME GAYRETİ

Diyarbakır’ın özgün durumu ise Kürt yayıncılığı. Bu noktada Kürt yayıncılığına/yayınlarına da ilginin de arttığını söylemek mümkün. Özellikle Kürt halk edebiyatı, Kürt şiiri ve Kürt romanına ilgi de bir artış söz konusu. Celilê Celîl, Receb Dîldar, Selim Temo, İsmail Beşikçi gibi yazar ve şairlerin eserlerine Kürt gençlerinin ilgilerini görebiliyoruz. Bu anlamda Kürt gençlerinin Kürtçe eserlere ilgilerinin hala istenilen seviyeye gelmese bile burada bir artışın olduğunu söyleyebiliriz. Aynı zamanda, Kürt gençlerinin en çok ilgi gösterdiği kitapların başında Kürtçe gramer ve sözlük kitapları da geliyor. Bu sene Kürt gençlerinin dillerini öğrenmeye yönelik gayretlerini bu kitapların satışındaki artıştan gözlemleyebiliyoruz. Kürt tarihi de Kürt gençlerinin ilgi odaklarından biri. Ancak gençler bu kitapları genellikle Türkçe okumaya çalışıyor. Çünkü Kürtçe konuşsalar bile Kürtçe bir kitaptan bu konuyu okumanın zor olabileceğini düşünüyorlar. Kürt gençleri bu eserlere sadece bakmak ile kalmıyor aynı zamanda elinden geldiğince almaya da çalışıyor.

ARJEN ARÎ ESERLERİ İLK DEFA BİR ARADA

Bu sene kitap fuarında en çok ilgi gören kitapların başında Sor Yayınlarından çıkan Arjen Arî’nin tüm eserlerinin yer aldığı set geliyor. Daha öncesinde Arjen Arî’nin eserlerinden bazıları Avesta Yayınları’nda çıkmıştı ancak bu kitabın basımı bitince Arjen Arî’ye ilgi duyan gençler eserlerine ulaşamamıştı. Ya internette buldukları eserleriyle yetinmek ya da çevresinde varsa eğer kitaplar oradan okumak durumunda kalıyorlardı. İlk defa Arjen Arî’nin eserlerinin toplu bir şekilde okurların karşısına çıkması, Arjen Arî’ye ilgi duyan ama eserlerini bulamayan gençler bakımından önemli bir ilgi gördü. Bu sene Arjen Arî ödülünü kazanan ‘Radîşo’ kitabının yazarı olan Miradê Miradan’ın da genç bir Kürt şairi olması Arjen Arî’nin genç Kürt yazar ve okurları açısından ne kadar önemli olduğunu da gösteriyor.

FUAR GENÇLERE OLANAK YARATTI

Kürt yayınlarına ilgide bir artışın olması ancak bunun hâlâ yeterli bir seviyede olmamasının birçok sebebi var. Bunlardan en önemlisi, Kürtçe’nin hâlâ statüye alınmış bir dil olmaması. Milyonlarca Kürt genci kendi anadillerini öğrenemeden büyümek zorunda kalıyor. Devlet tarafından zamanında atılan birkaç göstermelik şey dışında Kürtçe’nin korunması, öğretilmesi, geliştirilmesi üzerine hiçbir adım atılmıyor. Bununla birlikte, kayyum döneminde, Kürt gençlerinin kendilerini ifade edebileceği, geliştirebileceği tüm kurumlar kapatıldı. Kürt gençlerinin sosyal alanlarını tamamen yok edildi. Kürtçe kursları ve Kürt yayınevleri kapatıldı. Belediyelerin açtığı gençlik merkezleri de aynı aynı kaderi paylaştı. Gençlerin sosyalleşebileceği hiçbir ortam kalmadı. Bunun üzerine bir de ekonomik kriz eklenince Kürt gençleri açısından olanaklar neredeyse yok derecesine geldi. Fuar, Kürt gençlerinin kendilerini ifade edebileceği, geliştirebileceği bir ortam yarattı. Bununla beraber bu gençler, okudukları, takip edebildikleri yazarlar Kürt edebiyatına, tarihine yönelik sohbet etme, tartışma olanağı da yakaladı. Fuarda gençlerin yazarlarla uzun uzun sohbet etmeleriyle karşılabiliyorsunuz. Bu anlamda fuar, gençler açısından bu kadar olanaksız kaldıkları dönemde bir alternatif alan yarattı.

GELİŞTİRİLMESİ İÇİN BİR KAÇ SORU

Birkaç eksiklikle beraber bu fuarın gösterdiği en önemli şey, bu şehrin gençlerinin okumaya, yazmaya, öğrenmeye büyük bir eğilimi olduğudur. Bu gençler, bir olanak bulabildiğinde hemen oraya kanalize olabiliyorlar. Bu fuar, birçok olumlu şeyi göstermesi bakımından önemli bununla birlikte birkaç soruyu da beraberinde getiriyor. Kürt yayıncılığı nasıl geliştirilebilir? Buralara nasıl destek sunulabilir? Gençlerin bu yoğun ilgi ve merakları için nasıl ortamlar oluşturulabilir?.. Bir sonraki fuarın daha kalabalık geçmesi, yayıncılıkta ve okurlukta daha nitelikli bir durumun ortaya çıkması aynı zamanda tüm bu sorunlara dair adımların atılabilmesi dileğiyle.

Diyarbakır 7’nci Kitap Fuarı: Kürt yayıncılığının en büyük sorunu Kürtçe okur azlığı