Akbabaların bor iştahı kabardı

Dönemin Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen, 16 Haziran 2005’te Canberra’da Türkiye Cumhuriyeti ve Avustralya arasında Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına İlişkin Anlaşmaya imza atmıştı. Anlaşmaya istişare ile başkaca protokoller de eklendi. Ek protokolün 10. maddesinde ise ilginç bir biçimde “Türkiye’nin İzmir bölgesinde potansiyel bir yatırımcı olan BHP Biliton’un, Türkiye’nin dünya rezervlerinin yüzde 70’ine sahip olduğu boratları ile ilgili olarak madencilik, işleme/ zenginleştirme ve pazarlama dahil olmak üzere uzun vadeli planları” olduğu belirtiliyor.

Bu anlaşma ve bağlı ek protokol TBMM’de 7 Nisan 2009 tarihinde kabul edildi ve Resmi Gazetede yayımlandı. 2010 yılı cirosu 250 milyar dolar ile dünyanın en büyük madencilik şirketi olan BHP Biliton’un bu talebi ile bor madenine ilişkin tasarının içeriğinin denk düşmesi ilginç bir ‘tesadüf’ olsa gerek.

HAZIRLIK YAPIYORLAR

Gözü borda olanlardan birisi de İngiliz şirketi Cella... Şirket, Amonyum Bor Hidrür üretimi için bor işletmelerinin bağlı bulunduğu devlet şirketi Eti Maden’e ortaklık teklif etti. Şirket bir yandan da Londra’da tesis kurup, üretim yapmak için patentini aldı. Eti Maden’le yüzde 12 civarında bir ortaklıkta prensipte anlaştığı ifade ediliyor. 2 milyon paundluk yatırım ortaklığı teklifi üzerinde görüşmeler sürerken, şirket, dört gözle bor madeninin devlet tekelinden çıkarılmasının bekliyor.

Bor madenine ilişkin yasayı dört gözle bekleyen başka bir şirket de yine İngiltere menşeli Avicenna Grup. Bu grup adına Maden Mühendisleri Odasını arayan İngiltere merkezli Gravantas Danışmanlık Şirketi yetkilileri, “Borlar özelleşecek mi? Konuyu takip ediyoruz, ilgileniyoruz. Yatırım yapılacak da” diyerek bilgi istediler. (Ankara/EVRENSEL)

REZERVİN YÜZDE 72’Sİ TÜRKİYE’DE

Dünya bor rezervlerinin ülkelere göre dağılımı şöyle: Türkiye yüzde 72, Rusya yüzde 8, ABD yüzde 7,  Çin yüzde 4, Şili yüzde 3,  Peru yüzde 2, Bolivya yüzde 2, Arjantin yüzde 1 ve Sırbistan yüzde 1. Dünya genelinde 4 milyar ton bor rezervinin, yaklaşık 3.5 milyar tonu Türkiye’de. Dünyanın en büyük maden tekellerinden Rio Tinto’nun Kuzey Amerika’daki rezervleri tükenmek üzere. Şirketin 2015-2016 yıllarında üretime başlayacağı Sırbistan’daki bor rezervleri, Türkiye’dekilerle kıyaslanamayacak kadar küçük. Bu nedenle de dünya maden tekellerinin gözü Türkiye bor rezervlerinde... İlk adımı ise BHP Biliton attı.

ODALAR: BU YASA ÇIKMAMALI

Meclisteki tasarı ile 2840 sayılı Yasa’nın 2. maddesine, “Bu madenlerin üretilmesi ve zenginleştirilmesi, teknik, ticari ve ekonomik sebeplerle ürünün mülkiyeti ruhsat sahibinde kalmak üzere 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümleri çerçevesinde ihale edilmek suretiyle üçüncü şahıslara gördürülebilir” ifadesi ekleniyor. Maden Mühendisleri Odası, Jeoloji, Kimya Metalürji Mühendisleri Odaları, Türkiye Maden-İş ve Petrol-İş Sendikaları, KESK’e bağlı ESM ile Kamu Sen’e bağlı Türk Enerji-Sen yaptıkları ortak açıklamada düzenlemeye karşı çıkıyorlar.

KOZA’NIN DA GÖZÜ BORDA

Koza Davetiye adıyla kurulan, Bergama’da siyanürlü altın çıkarmak üzere madencilik şirketi kurmasıyla ‘ünlenen’, AKP iktidarıyla büyüdükçe büyüyen Koza-İpek Holdingin de gözü bor madeninde.

AKP iktidarıyla maden sektöründe önü açılan Koza, İzmir (Bergama)-Ovacık, Balıkesir (Havran)-Küçükdere ve Gümüşhane-Mastra madenlerinden gerçekleştirdiği altın üretimini yaygınlaştırıyor. Ege ve Doğu Anadolu Bölgelerindeki maden yataklarının faaliyete geçmesi ile yakın gelecekte üretimini arttırmayı planlıyor.

Koza Altın İşletmeleri AŞ Ovacık, Mastra, Havran projeleri ve ileriki yıllarda geliştireceği projeler ile Türkiye’nin önemli bir altın üreticisi olmayı hedefliyor. Öte yandan, altın aramak için ülkenin dört bir yanını delik deşik eden, yeşillikleri yok eden Koza Altın AŞ de bor için de hazırlıklarını başlattı bile. Şirket bugüne kadar devlet tekelindeki bor işletmesinin özelleşeceğinden o kadar emin ki, ana sözleşmesine “bor işletilebilir” ifadesini ekledi.