Nijerya’da insan hakları savunucusu "devrim çağrısı yapma" iddiasıyla tutuklandı

Nijerya’da Devlet Güvenlik Hizmetleri’nin bir birimi olan Devlet Hizmetleri Bölümü (DSS), insan hakları savunucusu Omoyele Sowore’yi Lagos’taki mülkünde tutukladı. Sowore, #RevolutionNow (Devrim Şimdi) hareketine katılım çağrısı yapıyordu. Bu hareket kötü yönetime karşı ülke çapında yankı bulan bir protesto hareketiydi. Güvenlik güçleri Sowore’nin evine baskın düzenledi. Premium Times’a konuşan bir tanığa göre, “bir miktar tartışma”dan sonra tutuklandı.

Araştırmacı-gazetecilik çizgisindeki bir internet gazetesi olan Sahara’nın yayıncısı Sowore, şubat ayında gerçekleşen genel seçimlerin başkan adaylarından biriydi. Sowore, 33 bin kadar oy alarak 15 milyon oyla kazanan Başkan Muhammedu Buhari’yi uzaktan, 10. sıradan takip etti.

Sowore, Terörle Mücadele Yasası’nın DSS’ye “şiddet suçuna kalkışan” herkesi gözaltına alma hakkı tanıyan 27. maddesine dayanak tutuklandı. Eğer yargılanır v suçlu bulunursa, müebbet hapis veya para cezasına ya da ikisine birden çarptırılabilir.

"PROTESTO HAKKIMIZ VAR"

18 Temmuz’da Arise haber kanalından Reuben Abati ve Tundun Abiola ile yaptığı röportajında Sowore, “Nijerya’nın savaşa değil devrime ihtiyacı var” dedi. Bu hareketi başlatma sebebi için “Hükümet başarısız oldu. Nijerya devlet olarak kaybetti ve biz o gerekli büyük adımı atmadıkça Nijerya potansiyeline ulaşamayacak” dedi. Ve bu nedenle halkı Nijerya’nın her yerinde harekete geçmeye çağırdı.

Sonuç olarak Sowore ve başlattığı “Devrim İçin Koalisyon” hareketi (CORE) 5 Ağustos 2019’da ülke geneline yayılacak protesto hareketlerini örgütleme niyetlerini deklare ettiler: “Ülkede ölümcül sonuçlar doğuran ve kitlesel göçe neden olan bir düzineden fazla silahlı çatışma sürüyor. Bunlar Nijeryalıların, barbarlık saltanatının hüküm sürdüğü başarısız devlete daha fazla karşı çıkma eğiliminin haklılığını doğruluyor. Devrim İçin Koalisyon güçleri ulusal çapta bir protesto hareketine liderlik edecek. Öfkelenmeye ve protesto etmeye hakkımız var.”

Sowore’nin gözaltına alınmasına ve tutuklanmasına rağmen #RevolutionNow protestosu 5 Ağustos’ta gerçekleşti. Protestolar Lagos, Osun, Ondo ve Crossriver olmak üzere 4 şehirde ve başkent Abuja’da yapıldı. Ne var ki, kolluk kuvvetleri Lagos’taki göstericileri silah ve biber gazı yoluyla dağıttı. Aynı zamanda protestoyu takip eden bir gazeteci de polis tarafından tartaklandı.

DEVRİME TEŞVİK "İHANET" Mİ?

DSS sözcüsü Peter Afunanya, Sowore’nin devrim çağrısının ‘hükümeti zor kullanarak düşürmek’le sonuçlanabileceği için tutuklandığını söyledi. Benzer şekilde, hükümet sözcüsü Shehu Garba da barışçıl bir protesto çağrısıyla devrime çağırmak arasında büyük bir fark olduğunu söyledi.

Ancak Nijeryalılar aynı görüşte değil. Çok sayıda aktivist devrim çağrısının vatan hainliği olmadığını belirterek hükümette olan partinin liderlerinin de geçmişte devrim çağrısı yaptıklarını hatırlattı.

2011 yılında devrim çağrısı yapan Başkan Muhammadu Buhari o vakitler halkı Arap Baharı protestocularından feyz almaları için teşvik ediyordu. Buhari, Eski Başkan Goodluck Jonathan’a karşı 2015 yılında bir protestoya önderlik bile etmişti. Benzer şekilde yerel partilerden biri olan All Progressive Congress’in (APC) ulusal lideri Bola Tinibu da 2014 devrim çağrısı yapmıştı.

"TUTUKLAMA SORUN ÇÖZSEYDİ AFRİKA EN GELİŞMİŞ BÖLGE OLURDU"

Birçok aktivist ve yazar, sosyal medyada, Sowore’nin muhalefet etme hakkını savundu. Ganalı Ekonomi Profesörü George Ayittey, muhalifleri tutuklamanın Afrika’nın problemlerini hiçbir zaman çözmediğini belirtti: “Eğer muhalifleri tutuklamak Afrika’nın problemlerini çözseydi Afrika dünyanın en gelişmiş bölgesi olurdu ancak böyle değil ve politikacılar bunu anlama kabiliyetinden yoksunlar.”

Nijeryalı İnsan Hakları Avukatı Femi Falana, hükümetten Nijerya Anayasası’nın hangi maddesine dayanarak Sowore’nin vatan hainliğiyle suçlandığını açıklanmasını istedi.

Sowore’un tutuklanmasına karşı en can alıcı kınama 1986 Nobel Edebiyat ödülüne sahip Wole Soinka’dan geldi. Soinka, tutuklanmayı kendi geçmişindeki Suny Abaca askeri diktatörlüğünün kötü bir dejavusu olarak tanımladı: “Sowore’un tutuklanması vatandaşların bir araya gelmesi ve düşüncelerini ifade etme gibi en temel haklarının çiğnenerek ayaklar altına alınmasıdır.  Bunların hepsi Nijerya halkı için korkunç bir dejavu. Daha kaç defa aynı yorucu yolu yürümek zorundayız? Bizler daha önce de, arkasından rahmet okumayacağımız Suny Abaca rejimi altında aynı gülünç durumları yaşadık.”

* Global Voices’tan kısaltarak çeviren Zehra Nur Öcal