Şeyh Said’in katibi Fehmiyê Bîlal kitaplaştı
Şeyh Said’in katipliğini yapan Fehmiyê Bîlal’ın yaşamı ve mücadelesi kitaplaştırıldı. Yazar Ahmed Tîgrîs, Bîlal’ı Evrensel’e anlattı.
Fotoğraf: Evrensel
Murat KUSEYRİ
Stockholm
Yazar Ahmed Tîgrîs, Bakî Kaynak’la birlikte Şeyh Said’in katipliğini yapan Fehmiyê Bîlal’ın yaşamı ve mücadelesini kitaplaştırdı. Tîgrîs, Kürtçe kaleme aldığı, “Katibê Şêx Saîd” adını verdiği kitap hakkında Evrensel’e açıklamalar yaptı. Bîlal’ın Şeyh Said’in yazı işlerine baktığı için Kürtlerin kendisini Şeyh Said’in katibi olarak adlandırdığını söyleyen Tîgrîs, “Rüştiyeyi bitirdikten sonra medresede eğitim görmüş daha sonra da Şeyh Said’le tanışarak yakın arkadaşı olmuştur” dedi.
‘BÎLAL’I TANIYANLARLA KONUŞTUK’
Bîlal’ın İstanbul’da kurulan Kürt Teali Cemiyeti Diyarbakır şubesinin üyeleri arasında yer aldığını belirten Tîgrîs, 1925 isyanı sırasında hareketin gelişmesiyle ilgili doğru öngörülerde bulunduğunu söyledi. Bîlal hakkında çok az yazılı bilgi bulunduğunu dikkat çeken Tîgrîs, “Kitabı birlikte yazdığım Kaynak, onun torunlarıyla birlikte bir hastanede çalışıyordu. Ben Bîlal’ı tanıyan ve yaşı 80 civarında olan insanlarla konuşarak kitaplaştırmak ve kalıcılaştırmak istedim. Onu tanıyan ve ilişkisi olan 10 kişiyle görüştük. Daha sonra bunu kitap haline getirdik. Bu arada Şeyh Sait isyanına da değindik” şeklinde konuştu.
‘SOL GÖRÜŞLÜ MODERN BİR KÜRT’
Bîlal’ın sol görüşlü modern bir Kürt aydını olduğunu, o sıralar takım elbise ve fötr giydiğini, kravat taktığını ve namaz kılmadığı için Kürtler tarafından yadırgandığını aktaran Tîgrîs, hayatından kesitleri bizlerle paylaştı. Yaşamının mücadeleler içinde geçtiğini söyleyen Tîgrîs “Dindar Kürtler, Bîlal’ın aşireti olmadığını, dine inanmadığını ve Avrupalılara özendiğini belirterek Şeyh Said’in onu katip yapmasına tepki gösterdi. Ama isyan sırasında Bîlal’ın öngörüleri haklı çıktı. İsyan başarısız oldu ve Şeyh Sait asıldı. İsyanın bastırılmasından sonra önce Irak ve daha sonra da Suriye’ye geçti. Af çıktıktan sonra Türkiye’ye geri döndü. Devlet onu Isparta’ya sürgüne gönderildi. 14 yıl orada kaldıktan sonra Diyarbakır’a geri döndü. Çocukları ve torunları ona sahip çıkmadı. Bir otelde yoksulluk içinde yaşarken yaşamını yitirdi” dedi.
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
