İşçilerin ölümü yazmayınca gizlenmiyor

Birkan BULUT
Ankara

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kasım ayında yayımladığı 2017 yılı istatistiklerinde, meslek hastalığına yakalanan emekçilerin sayısının artmasına karşın 2012 yılından beri kimsenin yaşamını yitirmediğini savundu. Fakat sadece basına yansıyan ölüm haberleri bile SGK’nin yalanını gözler önüne seriyor.

SGK’ye göre 2017 yılında 691 sigortalı işçi meslek hastalığına yakalandı ama meslek hastalığı sonucu ölen işçi olmadı. SGK’nin önceki yıllarda da benzer bir yaklaşımı bulunuyor. SGK Meslek Hastalıkları İstatistiklerine göre 2010 yılında 533 işçi meslek hastalığına yakalanırken 10 kişi bu sebeple yaşamını yitirdi. 2011 yılında 697 işçi meslek hastalığına yakalanırken 11, 2012 yılında 395 işçi meslek hastalığına yakalanırken 1 işçi yaşamını yitirdi. SGK, 2012 yılından bu yana meslek hastalığı sonucu hayatını kaybeden bir işçi dahi olmadığını ileri sürüyor. Bu süre boyunca 2013 yılında 351, 2014 yılında 494, 2015 yılında 510, 2016 yılında 597, 2017 yılında ise 691 işçi meslek hastalığına yakalandı. SGK’nin sadece 4a kapsamındaki işçilere ilişkin iş kazası ve ölümleri istatistikleri açıklaması eleştiriliyordu. Bu yıl ilk kez 4b kapsamında çalışanlara dair de veriler paylaşan SGK, 4b kapsamında 2.9 milyon sigortalı bulunduğunu, 213 iş kazasında 3 sigortalının yaşamını yitirdiğini açıkladı.

SİLİKOZİS BİRÇOK İŞÇİNİN CANINI ALDI

Türkiye’de meslek hastalıklarını gizlemeyi tercih ettiği için ülkede meslek hastaları ve durumlarına ilişkin güvenilir bir istatistik bulunmuyor. Ancak tüm Türkiye'nin bildiği sadece silikozis hastalığı yüzünden bile yıllardır birçok kişi yaşamını yitirdi. Özellikle Bingöl'ün Karlıova ilçesinde 150’ye yakın işçi, 1994-2004 yıllarında, İstanbul’a gidip kaçak atölyelerde, kot taşlama işinde çalışırken silikozis hastalığına yakalanmıştı. O dönemden beri hastalık işçilerin yakasını bırakmıyor. SGK’nin meslek hastalığından kimsenin hayatını kaybetmediğini iddia ettiği 2012’den bugüne kadar basına silikozis hastalarıyla yansıyan Bingöl’ün Karlıova ilçesinde birçok işçi yaşamını yitirdi. Halit Karabulak 2014 yılında 30 yaşındayken, Faysal Demir 2017 yılında 36 yaşındayken, Serdar Dündar 2016 yılında 31 yaşındayken, Saim Karakaya 2016 yılında 37 yaşındayken ve Necat Demir ise 2016 yılında henüz 27 yaşındayken silikozis hastalığı yüzünden yaşamını yitirdi.

ÖLÜMLER SÜRÜYOR

SGK’nin henüz sona ermediği için yer vermediği 2018 yılında da meslek hastalıkları can almaya devam etti. Eylül ayında dört yıldır solunum cihazına bağlı yaşayan 13 yıllık silikozis hastası Ramazan Aydar hayatını kaybetti. Bir yıl önce verdiği bir röportajda “Her gün ölüm sırasının geleceğinden korkuyorum” diyen Aydar’ın ölümüyle birlikte sadece Karlıova ilçesinde son 13 yıldır 19 kişi silikozis hastalığı nedeniyle yaşamını yitirdi.

YÜZ BİNLERCE MESLEK HASTASI OLDUĞU DÜŞÜNÜLÜYOR

Ayrıca Türkiye'de meslek hastalıklarına yakalanan işçi sayısının kat be kat fazla olduğu düşünülüyor. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Dünya Sağlık Örgütünün de (WHO) benimsediği meslek hastalığı görülme sıklığına ilişkin Harrington ölçütüne göre, bir ülkede çalışma ortamlarının durumuna bağlı olmak üzere her bin kişiden en az 4, en çok 12 kişide meslek hastalığı/işle ilgili hastalık görülmesi bekleniyor. SGK verilerine göre Türkiye’de 22 milyon kayıtlı sigortalı çalışan olduğu düşünüldüğünde meslek hastası sayısının 90 bin ile 267 bin arasında olması bekleniyor. Kayıt dışı çalışanlar da hesaba katıldığında bu ölçüte göre Türkiye’de en az 112 bin, en fazla 338 bin meslek hastası olduğu düşünülüyor. 4a statüsünde çalışanlar için bile meslek hastası sayısı 65 bin ile 196 bin arasında olması bekleniyor. Türkiye’deki kayıt dışı, güvencesiz, sendikasız çalışma ilişkileri ve düşük ücret, sağlıksız ve korunaksız çalışma ortamı, uzun mesai saatleri, kullandırılmayan yıllık ve haftalık izinler vb. çalışma koşulları göz önünde bulundurulduğunda meslek hastalığı sayısının üst sınıra daha yakın olduğu tahmin ediliyor.

YARIM MİLYONDAN FAZLA MESLEK HASTASI TEDAVİ GÖRMÜŞ

Türkiye’de bulunan meslek hastalıkları hastanelerinin açıkladığı veriler ise yüz binlerce kişinin meslek hastalığı tedavisi gördüğünü belirtiyor. Ankara, Zonguldak ve İstanbul'daki meslek hastalıkları hastaneleri, CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu’nun Başbakanlık İletişim Merkezine yaptığı başvuruya 2018 yılının ocak ayında verilen yanıtta, tedavi gören meslek hastası sayısını açıklamıştı. Buna göre 2017 yılının ilk 11 ayında 6 bin 948'i yatarak, 589 bin 568'i ise ayakta olmak üzere, toplam 596 bin 516 kişi tedavi gördü.