Endonezya’daki Coca-Cola fabrikası işçileri hakları için direniyor

Endonezya’nın Batı Cava eyaletinin başkenti Bandung’da bulunan Coca Cola Amatil Indonesia şişeleme fabrikasındaki işçiler sendikal örgütlülüğün tanınması için direnişte. 

Şirket merkezi Avustralya’da olan fabrika yönetimi geçtiğimiz aylarda istihdam edilen işçi sayısının ihtiyacın üzerinde olduğunu belirterek ilan ettiği “tasarruf programı” kapsamında sendikal örgütlenme çalışması yürüten işçileri işten atıyor. Aralarında SPMCC sendika genel sekreterinin de olduğu 5 işçi “Gönüllü işten çıkma” şeklinde dayatılan fesih mektubu imzalamayı reddederek 12 Kasım’dan bu yana direniyor.

‘SIFIR HAK’ ÖNGÖREN TASARRUF PROGRAMI 

Şirket, ekim ayında ilan ettiği “tasarruf programı” kapsamında işten çıkarılacak işçilere bir miktar tazminat önermişti. Bunun üzerine işçiler fabrikada örgütlenme çalışması yürüten gıda işçileri federasyonu FSBMM’ye bağlı SPMCC Sendikası Başkanı Sovi Fradina Mardani Masrip’e Whatsapp grubunda tazminat hakları konusunda sorular sormuşlardı. Yasal tazminat hakkı ve nasıl hesaplandığıyla ilgili işçileri bilgilendiren Masrip, işçilerin önerilen tazminatı kabul etmemesi üzerine, 19 Ekim’de fabrika yönetimi tarafından işçiler arasında tasarruf programını aksatıp şirketi zarara sokacak “bilgiler yaymak” suçlamasıyla bu yılki 3. uyarı cezasını aldı. 6 aylık uzaklaştırma cezası alan Masrip’in, 19 Nisan 2019’a kadar fabrikaya giremeyeceği ve büyük ihtimalle işten çıkarılacağı belirtilmişti.

23 Ekim’de FSBMM merkezi yazdığı bir yazıyla bu disiplin cezasının geri çekilmesini talep etmiş, şirket yönetimi cezanın Coca-Cola Amatil Indonesia yönetmeliğine uygun olduğunu belirterek “her işçinin şirketin itibarını korumak ve şirketteki uyumlu havayı muhafaza etmek zorunda” olduğunu ifade etmişti. Bunun üzerine sendika 26 Ekim’de şirketin “tasarruf programını” tanımayacağını açıklamıştı. 

SENDİKA ÜYELERİ ‘İHTİYAÇ FAZLASI’

9 Kasım’da sendika genel sekreteri, yardımcısı ve iletişim sorumlusu da dahil 5 sendika üyesi ihtiyaç fazlasından dolayı “Gönüllü işten çıkma” yazısını imzalayıp 3 gün içinde geri göndermelerini rica eden birer mektup aldılar. 12 Kasım haftası çalışma programında isimlerinin yazılmadığını gören 5 işçinin 4’ü bu sefer “verimlilik” programı kapsamında sözleşmelerinin feshedildiği, kabul etmedikleri takdirde tazminat alamayacaklarını bildiren yeni bir yazı gönderildi. Geri kalan 1 işçinin işten çıkarılma gerekçesi olarak sağlık sorunları gösterildi.

Bunun üzerine işten çıkarılan 5 kişi sendika ve federasyonun desteğiyle 12 Kasım’da işyerini terk etmeme eylemi başlattı. 14 Kasım’da sendika temsilcileriyle görüşen tesis yetkilileri 5 işçinin işten çıkarılması gerekçesine dair detayları açıklamayı kabul etmezken sendikayla bir daha görüşmeyeceğini de açıkladı. Fabrikada direnen işçiler ve onlara eşlik eden sendikacılar 19 Kasım’da protestolarını şirketin Endonezya’nın başkenti Cakarta’daki Cilandak merkezine taşıdılar. Bu merkezi eylemden sonra Bandung’a dönen işçilerin işyerine girilmesine izin verilmiyor. 

TÜM DÜNYADA SENDİKA DÜŞMANLIĞI

COCA-Cola İşyeri Hakları Politikası’nda sendikal örgütlülük hakkının yazılı olarak tanınmasına rağmen şirkete bağlı yerel fabrikalar sadece Endonezya’da değil şişeleme fabrikalarının olduğu diğer ülkelerde de sendikal faaliyetlere izin vermeyerek örgütlülük hakkını gasbediyor.

Haiti’deki şişeleme fabrikası La Brasserie de la Couronne geçtiğimiz mart ayında uzun çalışma saatlerine itiraz eden birçok işçiyi işten çıkarmıştı. İşten atılanların çoğunluğunu oluşturan üretim, teslimat ve laboratuvar bölümünde çalışanların birçoğu mart 2017’de işyerinde kurulan bağımsız sendikası SYTBRACOUR üyesi işçilerdi.

Filipinler’de yeni şeker vergisini gerekçe göstererek yüzlerce işçi çıkaran FEMSA şişeleme fabrikası ise ülkedeki Coca-Cola işçilerinin çoğunluğunu temsil eden Coca Üretimi ve Bağlı Sanayi Sendikaları Federasyonu (FCCU) ile toplusözleşme yapmaya yanaşmıyor.

ABD’deki Kuzey New England’da bulunan şişeleme şirketi kendi adına görüşmeleri yürütmesi için pahalı bir danışmanlık şirketiyle anlaşmıştı. Söz konusu şirket “Massachusetts, Greenfield’da bulunan Coca-Cola Kuzey New England Şişeleme Şirketindeki çalışanları sendikasızlaşmaya ikna etmek amacıyla işçi-işveren görüşmelerinde yönetimi temsil ettik” şeklinde bir açıklama yapmıştı.

İrlanda’da, Drogheda’da doğrudan Coca-Cola şirketinin mülkiyetindeki meşhur “gizli formül” reçetesinin üretildiği, sendikal örgütlülüğün güçlü olduğu işyerinin kapatılmasının ardından Athy’dekinin de kapatılacağı ilan edilmişti, çok sayıda çalışan işsiz kalmıştı. Şirket, İrlanda’da kalan Ballina’daki üretim tesisinde örgütlü SIPTU sendikasıyla görüşmeyi uzunca bir süredir reddediyor.

* Uluslararası Gıda İşçileri Federasyonu (IUF) vveb sitesinden derleyerek, çeviren Fulya Alikoç