Kaşıkçı cinayetinde Avrupa’nın kriteri insanlık değil para

Başkonsolosluğunda bir gazetecinin vahşice katledildiği Suudi Arabistan’a yönelik tepkilerin dozunda “para” kriteri devrede. Suudi Arabistan’a en çok silah satan Avrupa ülkeleri Almanya’dan gelen “Cinayet aydınlatılana kadar silah satışını durdurun” çağrısını reddetti. ABD ve İngiltere'nin Suudilere dönük yaptırımları ise bazı şüphelilerin vizelerinin iptal edilmesiyle sınırlı kaldı.

MACRON SORULARA SİNİRLENDİ

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya’nın, Suudi Gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesi olayı aydınlatılmadan, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri olarak Suudi Arabistan’a yeni silah satışını askıya alma teklifine ilişkin soruları yanıtsız bıraktı. Macron, gazetecilerin, bu konudaki sorularını yanıtlamayı reddetti. Macron, her seferinde bir yönetici açıklama yaptığında buna dair yorum yapmak zorunda olmadığını belirterek, “Hoşunuza gitsin veya gitmesin, benim gündemim medya tarafından belirlenmiyor. Ben şu an başka bir konudayım. (Bu sorunun) Şu an konuştuğumuz konuyla ilgisi yok. Bu soruya yanıt vermeyeceğim” dedi.

FRANSA SUUDİ ARABİSTAN’A 11 MİLYAR AVROLUK SİLAH SATTI

Fransa’nın, Suudi Arabistan’a 2008-2017 yılları arasında 11 milyar avro değerinde silah sattığı açıklanmıştı. Geçen ay 16 sivil toplum kuruluşu, Suudi Arabistan’ın Yemen’e düzenlediği askeri operasyonlarda Fransız malı silahları kullanmasını gerekçe göstererek, bu ülkeye silah ihracatının durdurulması çağrısı yapmıştı.

Almanya Başbakanı Merkel, gazeteci Kaşıkçı’nın öldürülmesine ilişkin, “İstanbul’daki Suudi Konsolosluğunda yaşananlara bakın, ne kadar da canavarca. Şunu vurgulayarak söylemek istiyorum, bu olay aydınlatılmalıdır ve bu olay aydınlatılmadığı müddetçe Suudi Arabistan’a silah ihracatı yapılmayacak” ifadelerini kullanmıştı.

İSPANYA, İSVEÇ VE İNGİLTERE SATIŞI SÜRDÜRECEK

Almanya’nın Suudi Arabistan’a silah satışının durdurulması çağrısına Fransa’nın yanı sıra İspanya, İsveç ve İngiltere’den de olumsuz yanıt geldi.

Salı günü İspanya Parlamentosu’nda yapılan oylamada “solcu” iktidarla “sağcı” ana muhalefet anlaştı, Suudi Arabistan’a silah satışını engellemeyi öngören bir öneri reddedildi. Farklı partilere mensup milletvekillerinden oluşan karma bir grup tarafından meclise sunulan tasarı, iktidardaki sosyal demokrat Sosyalist Parti (PSOE) ile ana muhalefetteki sağcı Halk Partisi (PP) tarafından ortak bir kararla reddedildi.

İsveç Başbakanı Stefan Löfven de İsveç’in Kaşıkçı skandalına rağmen Suudi Arabistan’a Salı silah satışını durdurmama kararı aldığını açıkladı.

İNGİLTERE’DE İŞÇİ PARTİSİNDEN ÇAĞRI

İngiltere Muhfazakar Parti iktidarı da Suudi Arabistan’a silah satışlarını sınırlandırmayı ya da durdurmayı reddediyor. Ana muhalefetteki İşçi Partisinin lideri Jeremy Corbyn ise, “Kınamak yeterli değil. Hükümet Suudi Arabistan’a silah satışını durduracak mı?​” diye sorarken, İşçi Partisi’nin Gölge Dışişleri Bakanı Emily Thornberry de Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ı Kaşıkçı’nın öldürülmesinden sorumlu tuttu. “Veliaht Prens müttefiklerini ahmak yerine koyuyor. Yalanlarına inanılacağını varsayıyor. Bu kez böyle olmamalı” dedi. Thornberry, İngiliz hükümetini Suudi yetkililer hakkında Magnitsky yaptırımlarını uygulamaya ve bu ülkeye silah satışını durdurmaya çağırdı.

Hollanda da ise Başbakan Mark Rutte AB üyelerine ülkesinin Suudi Arabistan’a karşı uyguladığı “kısıtlı silah ihracatı sistemini” benimsemeleri için çağrı yaparken, silah satışının durdurulması için parlamentoya sunulan önerge büyük çoğunlukla kabul edildi.

KİM, NE KADAR SATIYOR?

İsveç’teki Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) verilerine göre, Suudi Arabistan dünya genelinde geçen yıl en fazla silah ithalatı yapan ülke oldu.

Suudi Arabistan’a en fazla silah satan ülke ise ABD. ABD, 2013-2017 dönemindeki silah ticaretinin yüzde 18’ini Suudi Arabistan’la yaptı. SIPRI’nin 2013-2017 verilerine göre, Avrupa’dan Suudi Arabistan’a en fazla silah ticareti yapan ülke ise İngiltere.

İngiltere, silah ticaretinin yüzde 48.8’ini Suudi Arabistan ile yaparak AB ülkeleri arasında Riyad’a en fazla silah ihracatı yapan ülke olarak başı çekiyor. 

İngiltere’yi, Belçika (yüzde 32), İsveç (yüzde 12.8), Slovakya (yüzde 11.8), İspanya (yüzde 8.3), Avusturya (yüzde 7.7), İtalya (6.3), Finlandiya (5.8), Fransa (5.5), Bulgaristan (5.4), Almanya (3.1) ve Hollanda (2.4) takip ediyor.

TRUMP’TAN KRAL SELMAN’A DESTEK PRENS SELMAN’A SUÇLAMA

ABD Başkanı Donald Trump, gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesinde Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın dahlinin olup olmadığı sorusuna, “Orada işleri (idareyi) bu seviyede daha fazla yürüten kişi Prens. İşleri o yürütüyor ve eğer biri (olayla ilgili) olacaksa bu kişi o olurdu” yanıtını verdi.

Amerikan Wall Street Journal gazetesine konuşan Trump, Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz’in, Kaşıkçı’nın öldürülmesi konusunda herhangi bir bilgiye sahip olmadığı konusunda ise “ikna olduğunu” söyledi.

Prens Muhammed’le konuyu birkaç kez konuştuğunu ve ona Kaşıkçı olayını bilip bilmediğini sorduğunu söyleyen Trump, “Prens bana bilmediğini söyledi. Ben de ‘Bu olay nerede başladı?​’ diye sordum. O da bana bunun alt kademelerde olduğunu söyledi” ifadelerini kullandı. Trump, “Onlara inanmak istiyorum. Onlara gerçekten inanmak istiyorum” diye konuştu.

ABD Başkanı Trump, Suudi Arabistan'ın gazeteci Kaşıkçı olayını ele alma biçimi hakkında "tarihte bugüne kadarki en kötü örtbas olayıydı" değerlendirmesini yaptı.  

ABD 21 SUUDİ YETKİLİ İÇİN VİZE YASAĞI UYGULAYACAK

Öte yandan ABD'li bir yetkili de 21 Suudi Arabistanlı yetkili için vize yasağı uygulanacağını açıkladı. ABD Dışişleri Bakanlığı sözcülerinden biri, Suudi yetkililere uygulanacak vize yasağına ilişkin AA muhabirine açıklamalarda bulundu.

Sözcü, "Bakanlık, Göç ve Vatandaşlık Yasası uyarınca vize sahibinin ABD'ye kabul edilemez olduğunu veya vize için uygun bulunmadığını gösteren herhangi bir zamanda ortaya çıkan bilgilere dayanarak vizeleri iptal etme yetkisine sahiptir." dedi.

Yaptırıma ilişkin bilgi veren Sözcü, Kaşıkçı'nın ölümüyle bağlantılı oldukları gerekçesiyle 21 Suudi yetkilinin vizelerinin iptal edileceğini ve vize yasağı uygulanacağını söyledi.

Bakanlık Sözcüsü ayrıca, ABD yasalarıyla korunan vize gizliliği uyarınca, yaptırıma maruz kalacak Suudi yetkililer hakkında detaylı bilgi açıklayamayacağını sözlerine ekledi.

İNGİLTERE DE ŞÜPHELİLERİN VİZELERİNİ İPTAL EDECEK

İngiltere Başbakanı Theresa May, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesine karışan şüphelilerin İngiltere vizelerinin iptal edileceğini söyledi.

İngiliz parlamentosunun alt kanadı Avam Kamarasında düzenlenen haftalık “Başbakana Sorular” oturumunda konuşan May, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesiyle ilgili bir soru üzerine, “İçişleri Bakanı bütün şüphelilerle ilgili, İngiltere’ye girmelerini önlemeye dönük eyleme geçiyor. Eğer bu kişilerin halihazırda vizeleri varsa, bunlar bugün iptal edilecek.” dedi.

May, “Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesini mümkün olan en güçlü şekilde kınıyoruz. Ortadan kaybolmasının ardından çok açıkça belirtik ki Suudi Arabistan Türkiye ile iş birliği yapmalı, tam ve inandırıcı bir soruşturma yürütmeli. Kaşıkçı’nın arbedede öldüğü iddiası inandırıcı bir açıklama değil. Dolayısıyla tam olarak ne olduğunun ortaya konulmasına acil bir ihtiyaç var” diye konuştu.

Suudi Arabistan’da yapılan iş zirvesine hiçbir bakanlık yetkilisinin katılmadığını belirten May, kendisinin de Kaşıkçı’nın öldürülmesiyle ilgili olarak bugün Kral Selman bin Abdülaziz ile telefon görüşmesi yapacağını kaydetti.

ALMANYA: ÖRNEĞİ OLMAYAN BİR OLAY

Alman Hükümet Sözcüsü Steffen Seibert, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesine ilişkin, “Türkiye Cumhurbaşkanı'nın konuşmasını dün büyük dikkatle takip ettik. Gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın İstanbul'da Suudi Arabistan Başkonsolosluğunda öldürülmesi örneği olmayan bir olaydır” dedi.

Henüz cesedin de bulunamadığına dikkat çeken Seibert, bu konunun sadece Türkiye veya Suudi Arabistan'ı ilgilendirmediğini, haklı olarak dünyada manşetlere de taşındığını ifade ederek, “Suudi Arabistan tarafından şimdiye kadar yapılan açıklamalar hiçbir şekilde yeterli değildir” değerlendirmesinde bulundu. (DIŞ HABERLER)