2023 Eğitim Vizyon Belgesi: Temel sorunlara çözüm yok

Derya KAYA
Ankara

Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, 2023 Eğitim Vizyonunu açıkladı.

Vizyon belgesinde, zorunlu ders saat ve çeşitleri azaltılarak, esnek ve modüler bir ders çizelgesi oluşturulacak. Öğretmenlik meslek kanununun çıkarılacağı açıklanan vizyon belgesinde eleştirilerin odağı olan ücretli öğretmenlerin ücretlerinin artırılacağı belirtilerek sözleşmeli öğretmenlerin görev süresinin 3+1'e düşürüleceği açıklandı. Öğretmenlik için pedagojik formasyonu da Milli Eğitim Bakanlığı’nın vereceği belirtildi.

ERDOĞAN: EĞİTİMDE İSTEDİĞİMİZ SONUÇLARI ALAMADIK

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ise 117 bin öğretmen açığı ve atama bekleyen 400 bini aşkın öğretemene rağmen öğretmen sayısının 920 binin üzerine çıkardıklarını belirterek “Hiçbir eğitim kademesinde derslerin boş geçmemesini temin ettik. Ders kitaplarını tüm öğrencilere ücretsiz olarak veriyoruz. Eğitimin içeriğinin geliştirilmesi konusunda da pek çok adım attık. Bu konuda arzu ettiğimiz ilerlemeyi kaydedemediğimizi özeleştiri olarak her fırsatta ifade ediyorum. Eğitimde istediğimiz sonuçları alamamanın muhasebesini yaptık, yapıyoruz” dedi.

EĞİTİM SEN: TEMEL SORUNLARINA YÖNELİK BAKIŞ AÇISI İÇERMİYOR

Eğitim Sen MYK üyesi Özgür Bozdoğan, Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk’un açıkladığı 2023 Eğitim Vizyon Belgesi’ni Evrensel'e değerlendirdi.

Bozdoğan, 5 yaş zorunlu erken çocukluk eğitimi, yaz dönemi oyun temelli eğitim, ders çeşitliliğinin azaltılması gibi Eğitim Sen’in de geçmişten bugüne savunduğu adımları olumlu karşıladıklarını ancak belgenin eğitimin temel sorunlarıyla ilgili ayrıntılı ve geçerli çözüm ve bakış açısı içermediğini ifade etti. 

Kendileri açısından en önemli sorunun nasıl okullaşma politikası izleneceğine ilşkin olduğunu belirten Bozdoğan, “Hangi ölçülere göre, nasıl okulların açılacağı, öğrencilerin gereksinimi ve yönelimine göre mi yoksa siyasi iktidarın kendi politikaları doğrultusunda mı yönelimin olacağının belgede yanıtı yok” dedi.

ÜCRETLİ VE SÖZLEŞMELİ ÖĞRETMENLİK DEVAM EDİYOR

Belgede yer alan ücretli öğretmenlerin ücretlerinin artırılması, sözleşmeli öğretmenlerin görev sürelerinin 6 yıldan 4 yıla indirilmesine ilişkin Bozdoğan, “Bunlar olumlu gibi görülüyor ama temel sorun burada ücretli ve sözleşmeli öğretmenlik uygulamalarının devam ediyor olması. Öğretmenliğe alım sistemiyle ilgili herhangi bir yaklaşımın olmaması, mülakat sistemiyle alım yapılıp sözleşmeli istihdamın devam ediyor olması temel sorunun devam edeceğini gösteriyor” dedi.

NİCELİKLE ÖVÜNÜLÜYOR AMA...

Belgede yükseköğretim alanındaki gelişmeleri değerlendiren Bozdoğan, üniversite sayısının artması, 81 ilde üniversite açılması, 8 milyon üniversite öğrenci sayısı gibi nicel değerlerin çokluğunun olumlanmasını da eleştirdi. Bozdoğan, “Üniversitelerin insan, doğa, toplum yararına bilgi üreten yapısının olması asıl göstergedir. 81 ilde üniversite açılması, üniversite öğrenci çokluğuyla övünülmesi doğru değildir. Bugün ataması yapılmayan öğretmen sorunu da zaten buradan kaynaklanmaktadır” dedi.

Vizyon belgesinde, okul yöneticiliğinde “liyakat” vurgusunun yer aldığına dikkat çeken Bozdoğan, aynı belgede “STK işbirliği” vurgusunun da yer almasının kamu ve okul yönetiminde aynı sorunların devam edeceğini gösterdiğini ifade etti. Pedagojik formasyon zorunluluğunun kaldırılmasının ise kabul edilebilir olmadığını kaydeden Bozdoğan, MEB Temel Kanunu’nda öğretmen olmak için özel alan, genel kültür ve pedagojik formasyon bulunması zorunluluğuna dikkat çekti. Bozdoğan, “Pedagojik formasyonun MEB tarafından verilecek olması üniversiteden bağımsızlaşmış, bu alanı akademik bir yeterlilik olarak görmeyen bakış açısının sıkıntı yaratacağını düşünüyoruz” dedi.

OKULLAR PİYASA İLE İLİŞKİLENDİRİLİYOR

Belgede “Okul Temelli Gelişim Modeli”ne yönelik eleştirilerini de paylaşan Bozdoğan şunları söyledi: “Bu daha önce de öğretmen strateji belgesinde yer alıyordu. Piyasa ile okulu ilişkilendiren, piyasa kurallarını okula taşıyan bir model. Okulların kendisine bütçe yarattığı, kendine finansman bulduğu bir sistem. Bizler kamusal eğitim tasarladığımız için bu ticari bakış açısını doğru bulmuyoruz. Eğitim, sağlık, ulaşım gibi kamusal hizmet olduğundan piyasa ile ilişkilendirilmesini değil, eşit, nitelikli, ulaşılabilir, ücretsiz olması gerektiği kanaatindeyiz”.

KANUNDA NEYE HİZMET EDECEK?

Bozdoğan, Öğretmenlik Meslek Kanununa ilişkin olarak ise zaten çok sayıda kanun bulunduğunu, farklı yasaların bütünleştirilmesinin ise sorunları ortadan kaldırmayacağını söyledi. Bozdoğan yasadan beklentilerinin öğretmen yetiştirilmesi, mesleğe alınması, ücretler, emeklilik, sağlık, öğretmenlik mesleğinin temel sorunlarının nasıl giderileceği gibi konularla ilgili olması gerektiğini ifade etti. Bozdoğan, “Öğretmenlerle konuşmadan, gerçekler ve gerekleri ortaya konulmadan idarenin meslek kanunu hazırlaması sıkıntılıdır. Belgenin kendisinde meslek kanunun neye hizmet edeceğini, hangi gereksinimlerle, hangi bakış açısıyla hazırlanacağını biz bulamadık. Bugüne kadar ki deneyimlerimiz var olan hakların geriye götürülebileceği gibi soru işareti barındırıyor. Belgede ‘neleri içerecek, ne için bir yasa hazırlanacak, hangi amaçla, hangi ihtiyaçlar karşılanacak’ yer almalıydı. Metnin daha iyi ortaya konulması gerekiyordu” dedi.

‘BELGEYİ HAZIRLAYANLAR VE MEB YÖNETİCİLERİ FARKLI’

Açıklanan belgenin, belgeyi hazırlayanlar ile MEB’i yöneten ekibin farklı olduğunu ortaya koyduğuna dikkat çeken Bozdoğan, “Örneğin geçtiğimiz dönemde ‘Rehberlik ve Psikolojik Danışma’ yönetmeliğinde değişikliğe gidilmiş ve ‘Psikoloijik Danışma’ kısmı çıkartılmıştı. Bu MEB’in temel yönelimiyle ilgiliydi. Ancak vizyon belgesini hazırlayanlar ya değişiklikten haberdar değil ya da bu konuda değişiklik yapılacak. Bu belgeyi hazırlayanlar Bakan da akademik kökenli olduğu için akademide birlikte çalıştığı bir ekip ve MEB’i yöneten ekipten ayrılar” dedi.

VİZYON BELGESİNDE NELER YER ALIYOR?

‘Eğitimde 2023 Vizyon Belgesi’ kapsamında yapılacaklar ise şu şekilde sıralandı:

İÇERİK VE UYGULAMA

"■ Tüm okullarda Tasarım - Beceri Atölyeleri kurulacak.

■ Müfredat çocuklarımızın ilgi, yetenek ve mizaçlarına göre düzenleniyor. Zorunlu ders saat ve çeşitleri azalıyor, esnek ve modüler bir ders çizelgesi oluşturuluyor.

ÖĞRENME ANALİTİĞİ ARAÇLARIYLA VERİYE DAYALI YÖNETİM

■ Veriye dayalı yönetimle bürokratik iş yükü azaltılıyor.

■ Eğitimin yönetiminde kullanılan veri tabanları bütünleştirilerek sadeleştiriliyor

■ Çocuklarımızın öğrenmelerinin takibi ve desteklenmesi için öğrenme analitiği platformu kuruluyor.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

■ Okullarımızda yeterlik temelli değerlendirme uygulamaları başlatılıyor.

■ Sınıftaki çocukların akademik başarılarının izlenmesi ve desteklenmesi için Türkiye genelinde ‘Öğrenci Başarı İzleme Araştırması’ yapılıyor.

■ Sınavla öğrenci alan okullar kademeli olarak azaltılıyor.

■ Çocuklarımızın tüm kademelerde izlenmesi ve desteklenmesi için ‘e-portfolyo’ sistemine geçiliyor.

İNSAN KAYNAKLARININ GELİŞTİRİLMESİ VE YÖNETİMİ

■ Öğretmenlik meslek kanunu çıkıyor

■ Sözleşmeli öğretmenlerin görev süreleri kısalıyor. (3 artı 1 yıl oluyor)

■ Ücretli öğretmenlerin ücretleri artıyor.

■ Elverişsiz koşullarda görev yapan öğretmenlere ve yöneticilere teşvik veriliyor.

■ Okul müdürlüğü yüksek lisansa dayalı bir meslek oluyor.

■ Öğretmen yetiştirme programları uygulama ağırlıklı hale geliyor.

■ Öğretmenlere yan alan yüksek lisans imkânı geliyor

■ Başarılı öğretmenler yurt dışına gönderiliyor.

■ Okul yöneticiliğine atanmada liyakat temelli bir değerlendirme geliyor.

■ Okul yöneticiliğinin özlük hakları iyileştiriliyor.

OKULLARIN FİNANSMANI

■ Okullara gelişim bütçesi veriliyor.

■ Eğitim hayırseverlerinin bağışları için il ve bakanlık teşkilatında yeni bir yapı kuruluyor.

■ Diğer bakanlıklarla işbirlikleriyle eğitimin finansmanında yeni bir kapasite yaratılıyor.

■ Mesleki teknik eğitim kurumlarının döner sermaye gelirlerini arttırmak için yeni bir modele geçiliyor.

TEFTİŞ VE KURUMSAL REHBERLİK HİZMETLERİ

■ Teftiş sisteminde rehberlik ile inceleme, araştırma ve soruşturma birbirinden ayrılıyor.

■ Bakanlık müfettişlerine eğitim politikalarının uygulanmalarının izlenmesine ilişkin yeni bir rol veriliyor.

REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK

■ Öğrencilere kariyer rehberliği sistemi geliyor.

■ Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri Milli Eğitim Sistemimizde yeniden yapılandırılıyor

■ Türk kültürüne özgü tanılama, yönlendirme, yetkinlik araçları yapılandırılıyor.

■ Rehberlik araştırma merkezleri (RAM) yeniden yapılandırılıyor.

ÖZEL EĞİTİM

■ Özel gereksinmeli çocukların tespiti için Türkiye genelinde taramalara başlatılıyor.

■ Yerel yönetimlerin özel eğitim birimleri kurması teşvik ediliyor.

■ Özel gereksinimli çocuklarımız için mobil eğitim setleri oluşturuluyor.

ÖZEL YETENEK

■ Özel yetenekli öğrenciler için mevzuat çıkarılıyor

■ Özel yetenekli öğrencilerin desteklenmesi için bir kurul oluşturuluyor.

■ Bilim sanat merkezleri yeniden yapılandırılıyor.

■ Özel yetenekli öğrencilerin eğitiminde okul ve eğitim sistemindeki uygulamalar iyileştiriliyor

■ Özel yetenekli çocuklar için müfredatta seçmeli dersler geliyor.

■ Özel yeteneklilerin eğitimine yönelik lisans ve lisansüstü öğretmen yetiştirme programları güncellenerek yayılımı sağlanıyor.

YABANCI DİL EĞİTİMİ

■ Yabancı dil öğreniminde kademelere göre farklı öğretim yöntemleri uygulanacak

■ Yabancı dil öğretmenlerine yüksek lisans ve uluslararası sertifika imkanı sağlanıyor

■ Okul ve program türlerine göre farklı dil becerileri ön plana çıkarılıyor.

■ Yabancı dil öğrenimi dijital platformları kuruluyor.

■ Yabancı dile öğreniminde erken yaş çocukları için oyun, hikaye, karaoke kullanılıyor.

ÖĞRENME SÜREÇLERİNDE DİJİTAL İÇERİK VE BECERİ DESTEKLİ DÖNÜŞÜM

■ Dijital eğitim-öğretim içeriği geliştirme ekosistemi oluşturuluyor.

■ Ulusal dijital içerik arşivi oluşturuluyor

■ Dijital yeni nesil ölçe araçları geliştiriliyor

■ Dijital öğrenme materyalleri geliştiren lider öğretmenler destekleniyor.

ERKEN ÇOCUKLUK

■ 5 yaş erken çocukluk eğitimi zorunlu eğitim kapsamına giriyor.

■ Şartları elverişsiz ailelere okulöncesi çocukları için materyal ve kırtasiye desteği geliyor.

■ Yaz dönemlerinde okullarda oyun temelli yaz okulu programları açılıyor.

■ Okul öncesi eğitimde kalitenin arttırılması için ortak ‘kalite standartları’ uygulamaya giriyor.

TEMEL EĞİTİM

■ İlkokullarda not yerine beceri temelli değerlendirme geliyor.

■ İlkokullarda teneffüs süreleri arttırılıyor.

■ İlkokul ve ortaokullarda Tasarım Beceri Atölyeleri kuruluyor.

■ Eğitim kayıt bölgelerinde Okul - Mahalle spor kulüpleri kuruluyor.

■ Türkçe temel eğitimin öncelikli alanlarından biri oluyor.

ORTAÖĞRETİM 

■ Liselerde ders saatleri yarıya yakın azalıyor.

■ Çocukların mesleki yönelimlerine ilişkin yeni bir yapı kuruluyor

■ Çocukların ilgi yetenek ve mizaçlarına yönelik seçmeli dersler geliyor.

■ İş ve bilişim dünyasına ilişkin isteyen çocuklara ulusal ve uluslararası sertifika eğitimleri geliyor.

■ Alan seçimi 9. sınıftan başlatılıyor.

■ Pansiyondaki yatılı öğrencilerin yemek, yatak ve sosyal imkânları geliştiriliyor.

FEN LİSELERİ VE SOSYAL BİLİMLER LİSELERİ

■ Ders çizelgeleri öğrencilerin araştırma-geliştirme becerilerin iyileştirilmesi için yeniden düzenleniyor.

■ Fen ve sosyal bilimler liselerinde görev yapacak öğretmen ve okul yöneticileri ölçütler geliyor

■ Bilim insanları fen ve sosyal bilimler lisesindeki öğrencilere eğitim ve araştırma koçu oluyor.

İMAM HATİP ORTAOKULLARI VE LİSELERİ

■ İmam hatip okullarında program çeşitliliği korunuyor.

■ Ders çeşidi azaltılıyor

■ Öğrencilerin yönelimine göre esnek ve modüler bir yapı geliyor.

■ Arapça ve İngilizce yaz okulları açılıyor

■ İmam hatip okullarıyla üniversiteler arasında işbirliği mekanizmaları kuruluyor

MESLEKİ-TEKNİK EĞİTİM

■ Döner sermaye gelirlerinden alınan %15’lik hazine kesintisi %1’e düşürülüyor.

■ Esnek ve modüler müfredat geliyor.

■ Alan eğitimleri 9. sınıfta başlıyor.

■ Mesleki teknik eğitim öğrencileri okurken çalışıyor.

■ Yurt dışında mesleki teknik eğitim imkânları geliyor.

■ Millî savunma sanayi sektörüne ara eleman yetiştiriliyor.

■ Başarılı projelere mikro kredi sağlanıyor.

ÖZEL ÖĞRETİM

■ Özel öğretim kurumlarıyla ilgili bürokrasi azaltılıyor

■ Özel öğretimde haksız rekabetin önüne geçiliyor

■ Özel ve resmi eğitim kurumları arasında işbirliği mekanizmaları kuruluyor

HAYATBOYU ÖĞRENME

■ Okul dışı kalan yetişkinler için diplomaya esas müfredat yapısı sadeleştiriliyor.

■ Yetişkinlere 21. yüzyıl becerilerine yönelik farkındalık ve beceri eğitimleri başlıyor.

■ Ulusal Hayat Boyu Öğrenme İzleme Sistemi Kuruluyor.

■ Başta kadın ve çocuk olmak üzere şiddetle mücadelede farkındalık eğitimleri yaygınlaştırılıyor.

■ Her türlü bağımlılıkla mücadelede farkındalık ve bilgilendirme eğitimleri yaygınlaştırılıyor. (HABER MERKEZİ)