Öldürülen DNR liderinin arkadaşları: Savaş Saşa’yı Zaharçenko yaptı

Okay DEPREM
Donetsk

Ukrayna’dan tek taraflı bağımsızlığını ilan eden iki cumhuriyetten biri olan Donetsk Halk Cumhuriyeti’nin (DNR) Devlet Başkanı Aleksandr Zaharçenko’nun geçtiğimiz ay bombalı suikast sonucu öldürülmesinin yankıları sürüyor.

Katliamın sorumlularını açığa çıkartmak üzere adli soruşturma devam ederken, DNR liderine söz konusu saldırıyı düzenleyenlerin kimler oldukları, hangi güçlerle bağlantı içinde olduklarına dair görüş farklılıkları ise sürüyor. Yine de, DNR’in ilk başkanını en yakınındaki, onu iyi tanıyan politikacı, asker ve gazetecilerin hemen hepsinin üzerinde ortaklaştıkları senaryo neredeyse aynı: Suikastin Ukrayna Ordu istihbaratı ile Kiev Rejimi’ne bağlı özel güçler ile irtibatlı bir örgüt veya hücrenin gerçekleştirdi.

Zaharçenko’yu en iyi bilen birkaç ismle hem saldırıyı hem de Zaharçenko’yu konuştuk.

‘PEK ÇOK SİVİL ÖLEBİLİRDİ’

Aleksandr Kazakov (Zakharçenko’nun danışmanlarından): Olay sırasında yanında değildim. Bomba el yapımıydı ve uzaktan kumandalı şekilde patlatıldı. Olay sırasında gruptan ilk olarak koruması içeri giriyor, hemen ardından da Zaharçenko. Koruma anında olay mahalinde can veriyor. Zaharçenko ise ağır yaralı, hemen hastaneye yetiştiriyorlar. Ben de nispeten yakın bir noktadayım, hemen olay yerine intikal ettim.

Aleksandr Slatkov (Rusya 1’in tecrübeli savaş muhabiri): Ben kendisini bizzat tanıyordum, defalarca özel röportaj gerçekleştirmiştim. Açıkçası, şu anda soruşturma sürdüğü için benim bir şey söylemem yersiz ve erken olur. Benzer suikastlardan defalarca kurtulmuştu ancak bu sefer maalesef kurtulamadı. Teröristler veya her kim yaptıysa bir şekilde amacına ulaşacaktı. Sayısız defa da savaşta yaralanmıştı. Büyük ihtimalle Ukrayna bağlantılı. Ben de patlamanın yarım saat sonrasında kafenin önüne geldim. Şehrin en merkezi yeri. Pek çok sivil de ölüp yaralanabilirdi. Sonuçta bu bir savaş, hatta iç savaş. Maalesef benzer suikast ve cinayetler sayısız defa yaşandı ve daha da olabilir.

‘HAKİKİ BİR SAVAŞÇIYDI’

Danil Bezsonov (DNR Ordu sözcüsü): Patlamadan hemen sonra yarım saat içerinde olay mahalline ulaştım. Benim için bu bir şoktu. Zaharçenko gerçekten de adı büyük harflerle yazılması gereken bir şahıstı, hakiki bir savaşçıydı. Onu ilk defa 2014’ün Nisan ayında, vilayet binası ele geçirilirken gördüm. O vakit kendisini tanımıyordum ancak OPLOT Hareketi’nin önderi olduğunu biliyordum. Kişisel olarak birkaç sene sonra yakınlaştık, dost olduk. Sürekli en ön saflarda ve saldırı, atak anlarında da en ilerde gidenlerdendi. Muharebelerde kendi koruması milislerin dahi çekinip korktukları pek çok durumda Zaharçenko’nun kendisinin hiçbir durumda bir kaygı duymayıp daima cepheyi yararcasına ilerlediği anlatılır. Devlet başkanı olduktan sonra da, Debaltsevo Harbi’nde olduğu gibi bu biçimde devam etti. Yani cesaretinin yeri doldurulamazdı. Tarihi iyi biliyordu, Halka sürekli yakın olmayı yeğledi. Tüm Rus halkını bir ülkede birleştirmeyi hayal ediyordu. Bir de bu arada etik yönü çok kuvvetli, dirayetli biriydi. Halk ise onu seviyordu.

NÜFUSUN YÜZDE 60’I CENAZESİNE KATILDI’

Ukrayna basınından izledik, cenazesinde sadece beş bin kişi vardı diyorlar. Samimi söylemek gerekirse belki de nüfusun yüzde atmışı oradaydı. Kimler tarafından öldürüldüğüne gelirsek; şu ana değin herhangi bir resmi yüz çıkıp da, ‘işte şu şu kişi veya kişiler saldırıyı gerçekleştirdiler’ şeklinde bir açıklama yapmadı. Soruşturma, araştırma devam ediyor lakin bana kalırsa her kim yaptıysa çoktan Ukrayna tarafına geçmiştir. Suikastı Donbass veya Rusya ile bağlantılandıran Ukrayna menşeli iddialara gelinirse: Bütün dünya adeta birleşmiş ve RF’yi suçlamak için vesile ararken, Rusya’nın böyle bir skandalda bir parmağının olması, buradaki durumu destabilize etmesi, herhangi bir şekilde işine gelir mi sizce? Kesin olan bir şey var ki, o da bu işi yapanın veya yapanların profesyonel oldukları.

Son tahlilde bu bir iç savaş. Burada kimin düşman, kimin ise dost olduğunu ayırt etmeniz çok güç. Her şeye rağmen, içeride de yeterince düşman ve muhalif vardır. Bu arada, bu işi planlayan, koordine edenler noktasında; merkez aynı ve bir önceki benzeri suikastlar ve saldırı girişimleriyle de muhakkak bağlantılı bu seferki de. Bu kez, taşeronlar garson kılığına, hizmetli-bekçi kılığına da girmiş veya onlar içinden seçilmiş olabilirler. Dahası polis içinde dahi çalışıyor olabilirler. Sonuç olarak; bu suikast teorik olarak engellenebilirdi, ancak dediğim gibi “teorik” olarak. Önceki pek çoğu nitekim önlenebilmişti bir biçimde…

‘DEVRİM SAŞA’YI ZAHARÇENKO YAPTI’

Andrey Rudenko (Rusya 1 Donbass muhabiri):  Zaharçenko buralıydı, bu topraklarda doğup ortaya çıktı. Devrimler bu tarz insanları yaratır. Kiev’de meydana gelen sürece itiraz eden 5-6 kişi, Zaharçenko’nun önderliğinde isyan edip örgütlendiler (Oplot örgütü kastediliyor). Burada insanlar kendi kanun ve kurallarıyla yaşıyorlardı. Ardından birileri ortaya çıkıp, onlara hangi dilde konuşacakları, kimle dost olacaklarını ve genel olarak nasıl yaşamaları gerektiğini dikte etmeye kalktı. O süreçte hatırlayalım önce on binler sonrasında ise yüz binler ayağa kalkmıştı Donbass’ta. Derken, mitinglere katılan geniş kalabalıklara nazaran daha kararlı ve militan bir takım örgütlenmeler ve gruplar belirmeye başladı. İşte Aleksandr Zaharçenko da bunlardan birisiydi.

Birbirleriyle aynı fikirde olan ufak bir grup kurup kendi haklarını savunmak üzere sonuna kadar mücadele etme kararı aldı. Durum kontrolden çıktı ve iç savaş başladı. Bu esnada Zaharçenko, “Givi” ve “Motorola” gibi kişiler belirdi. Ve onlar gibi yüzlerce askeri komutan, kendi üzerlerine sorumluluk alarak, o zamana kadar normal, alışılageldik işlerde çalışan sıradan insanlar bir anda askeri önderlere, kumandanlara dönüşüverdiler. Nitekim her iç savaşta bu böyle olur, insanlar zamanla bir nevi tarihsel şahsiyetler haline gelirler.

O sırada Zaharçenko bu biçimde ortaya çıkıp böylesine bir değişime uğradı. Saşa iken, bir bakmışsınız DNR Devlet Başkanı Aleksandr Zaharçenko oluvermiş.

‘SAVAŞ İNSANLARI ÇOK ÇABUK DÖNÜŞTÜRÜYOR’

O ve takımıyla ilk kez konuştuğumda bana, ne yaptıklarını bilen çocuklar olarak göründüler. O zaman kendi üzerlerine aldıkları misyon, kenti (Donetsk) ölüme terk etmemekti. O vakitler, Şehir Yürütme Komitesine işgalciler olarak değil, doğrudan şehrin vatandaşlarının sosyal güvenliğinden sorumlu kurumun güvenliğini temin etmek üzere girmişlerdi. Bu hayati kurumun faaliyetlerinin aksamasının önüne geçebilmek için. Çünkü o günlerde, su dağıtımından ulaşıma kadar tüm kent hizmetlerinden sorumlu olan söz konusu kurum çalışmasını durdursaydı, çok büyük bir insani felaket yaşanırdı. Bana kalırsa bu çok önemli ve doğruydu. Kısacası şehir yürütme komitesi son güne kadar çalıştı ve görevini yapabildi böylelikle. 19 Nisan’da onunla yaptığım ilk görüşmede henüz “Oplot” adı verilen ufak milis örgütlenmesinin önderiydi. O zamanlar henüz silahlı değillerdi, sadece kendilerini savunacak güçtelerdi. Silahlar çok sonra ortaya çıktı; askeri depolar ele geçirildikten sonra; Ukrayna Ordusu ile karşıya karşıya gelindiğinde. Kendisiyle yaptığım ikinci özel görüşme ise temmuz ayında, topyekûn harp patladıktan sonra oldu. O zaman, birkaç ay zarfında bambaşla bir kişi haline gelmişti. İlk görüşmemizde Saşa’ydı, artıksa Zaharçenko’ydu. Savaş malum insanları çok çabuk dönüştürüyor.

İşte o esnada karşımda, birkaç bin kişiye komutanlık yapan ve her an kritik kararlar almak yükümlüğünde olan birisi oturuyordu. Arabasını durdurup insanlarla konuşan, onları dinleyen bir insandı. Onun tek sözcükle özetlemek gerekirse: Kişilik.

Ciddi bir adamdı, Onun sayesinde şehir ve cumhuriyet ölmedi ve halen gelişmeye devam ediyor...