DAF Kilit’te işçiler için ne güven var ne de garanti

Erkan SARIOĞLU
İstanbul

İstanbul Esenyurt’ta bulunan, 400’e yakın işçinin çalıştığı DAF Kilit 42 ülkeye ihracat yapıyor. “Ticaret değil güven”, “Güvendeysen özgürsün” sloganları ile mallarını pazarlayan, ürettiği kilitlere 7 yıl garanti veren DAF Kilit’te çalışan işçilerin ise hiçbir güvencesi yok. DAF Kilit işçileri iş kazaları, meslek hastalıkları, baskı, kuralsız çalışma koşullarıyla karşı karşıya.

200’E YAKIN MÜLTECİ İŞÇİ ÇALIŞIYOR

İşçiler, fabrikada çalışan 400 işçiden, ağırlıklı Suriyeli yaklaşık 200’ünün mülteci işçi olduğunu söylüyor. Türkiyeli ve mülteci işçiler arasında ciddi kutuplaşmanın bulunduğunu belirten işçiler, “Bu kutuplaşama herhangi bir kavga ve tartışmaya dönmüyor, çünkü herkes kendi grubunu kontrol altında tutuyor” diyor. Mülteci işçiler kayıt dışı ve güvencesiz bir şekilde çalıştırılıyor. Patron için bunun bir fırsat olduğunu aktaran işçiler, “Mülteci işçileri şikayet ettikleri zaman, patron kindar söylemlerde bulunuyor. Bu işçilerin nefretini de arttırıyor” diyor. Ancak kayıt dışılık dışında patron mülteci-Türkiyeli ayrımı yapmıyor.

Ortalama asgari ücret aldıklarını belirten işçiler, “Asgari ücretin üzerinde ücret alanlar ise asgari ücretten fazlasını elden alıyor. Mesaileri elden veriyorlar. Önceleri mesaileri elden aldığımıza dair kağıt imzalatırlarken, şikayetler üzerine şu anda herhangi bir şey imzalatmıyorlar. SGK’ler de asgari ücret üzerinden yatırılıyor” dedi.

‘YAŞAM KOŞULLARIMIZ GÜN GEÇTİKÇE KÖTÜLEŞİYOR’

Fabrikada işçiler günlük 10 saat çalışıyor. İşçiler geçinebilmek için çoğu zaman cumartesi ve pazar günleri de mesaiye kalıyor. Görüştüğümüz işçilerden biri “40 yıla yakındır işçilik yapıyorum, yaşam koşullarımız hiçbir zaman bugünkü kadar kötü olmamıştı” diyor: “90’lı yıllarda çalıştığımız parayla pazar, market alışverişimizi yapıyor, kiramızı ödüyor, tüm harcamaları yaptıktan sonra kenara para koyabiliyorduk. Şimdi ise bir ay önce markete gidip harcadığımız parayla bu ay aynı malzemeleri almaya çalıştığımızda kasada kalıyoruz. Bırak kenara para ayırmayı kredi kartları borç içerisinde.”

İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TEDBİRLERİ ALINMIYOR

İşçiler fabrikada hiçbir işçi sağlığı ve iş güvenliği önleminin alınmadığını söylüyor. Kimyasal malzemelerin kullanıldığı fabrikada havalandırmanın yeterli olmadığını belirten işçiler şunları anlatıyor: “Çatın sac, yazın çalışma ortamı çok sıcak oluyor. Kimyasal ortamda çalışmamıza rağmen sıcaktan maske dahi takamıyoruz. Çalışırken bazı arkadaşlarımızın burnundan kan geliyor. Sürekli üzerimizde baskı var. Her gün değişen şu kadar mal üreteceksiniz baskısı. Bu baskıdan dolayı iş kazaları yaşanıyor. İşe giren yeni işçiler çalışma koşullarının kötü olmasından dolayı daha iyi bir iş bulduklarında işten çıkıyorlar. Eski işçilerden çıkmak isteyenlere tazminat vermemek için ellerinden geleni yapıyorlar. Piyasada aynı işi yapan firmalarla rekabet için üretilen kilitlere 7 yıl garanti veriyorlar. Ama bizlerin sakat kalmaması için işte kalmamız için bir gün garantimiz yok. Daha önceleri şikayetler üzerine bakanlıktan denetime geldiler. Bize gelen duyumlara göre havalandırma sisteminin yetersiz oluşu başta olmak üzere çalışma koşullarının uygun olmadığını ve düzeltilmesi için tutanak tutuldu. Ancak fabrika yönetimi tarafından hiçbir değişiklik yapılmadı.”

Devlet tarafından fabrikaların gerçek anlamada denetlenip yaptırımların olmasıyla çalışma koşullarının da kısmen düzeleceğini belirten işçiler, “Ama buna inancımız yok çünkü bakanlık denetimi sonrası fabrikaya bir yaptırım uygulanmaması buna örnek” dedi.

İşçiler sendikalaştıkları takdirde çoğu sorunlarının çözüleceğini söylüyor, ancak sendikalaşma fikrinin çoğu işçi üzerinde hakim olmadığını aktarıyor. Daha önce fabrikada birkaç kez sendikalaşma girişimi olduğunu ifade eden işçiler, “Bunlar olumsuz sonuçlanmış. İşin başını çekenler işten atılmış” dedi.