İklim değişikliğinin faturasını en az katkıda bulunanlar ödeyecek

Özer AKDEMİR
İzmir

İklim değişikliğinin dünya üzerindeki yıkıcı etkileri her geçen gün farklı bir örnekle kendisini gösterirken, yapılan bilimsel çalışmalar iklim değişikliği gerçekliğinin farklı yönlerini ortaya koyuyor. Geçtiğimiz günlerde, komşumuz Yunanistan’da yaşanan yangın felaketi ve Avrupa başta olmak üzere dünyanın çeşitli yerlerinde yaşanan felaketlerde iklim değişikliğinin etkileri olduğunu ortaya koyan iki önemli rapor yayımlandı.

AFET RİSKİ EN AZ İKİ KAT ARTTI

Bu raporlardan ilki, Kuzey Avrupa’da yaşanan ve Almanya, Finlandiya gibi ülkelerde 1900’lerin başından beri görülmemiş yüksek sıcaklıklarda ve kuraklıkta iklim değişikliğinin rolünü gözler önüne seriyor. Oxford Üniversitesi ve Princeton Üniversitesi gibi üniversitelerin ortaklığında kurulan bünyesindeki bilim insanları tarafından yayımlanan çalışma, iklim değişikliğinin bu sıcak hava dalgası ve benzeri afetlerin görülme ihtimalini en az 2 kat arttırdığını gösteriyor.

ARAP ÜLKELERİ VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ

“Arap Ülkelerinde İklim Değişikliği’ne Uyum” adlı rapor ise Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından yayımlandı. Rapor, iklim değişikliğinin bu bölgede ekonomiye zarar verdiğini, göçmen sayısını artırırken yoksulluk ile açlığa karşı yapılan çalışmaları yavaşlattığını ortaya koyuyor.

Rapor ayrıca, Türkiye’nin komşu olduğu bölgelerin iklim değişikliğine karşı kırılganlığını da ortaya koyuyor. Raporada, 2025 yılı itibarıyla Arap bölgesindeki su temininin 1960 seviyelerinin sadece yüzde 15’i kadar olacağı gösteriliyor. Arap ülkeleri halihazırda, dünyada en çok ormansızlaşmanın ve su stresinin yaşandığı bölgeler arasında gösteriliyor.

Dünyanın en büyük mülteci ve yerinden edilen insan nüfusuna sahip olan bölgede çatışmalarda da artış yaşanırken, Arap bölgesi aynı zamanda, şu anda gezegenin en fazla su kıtlığı çeken, ithal gıdaya bağımlı ve kötü beslenme oranlarının arttığı tek bölge.

AÇLIK, YOKSULLUK, GÖÇ...

(UNDP) Arap Ülkeleri Bölgesi Dairesi Direktörü Mourad Wahba iklim değişikliğinin Arap ülkelerine etkisi konusunda şunları söylüyor; “Arap bölgesi tarım uygarlığının doğduğu yerdir ve bu bölge binlerce yıl boyunca iklim risklerinin üstesinden gelebildi. Ama artık iklim değişikliği eşi benzeri olmayan bir hızda meydana geliyor. Bölgede son on yılda, 400 yıldır eşine rastlanmamış sıklık ve şiddette kuraklık dalgaları yaşandı. Bunlar açlık ve gıda güvensizliği, geçim kaynağı ve yaşam kaybına ve milyonlarca kişinin yerinden olmasına yol açtı.” UNDP raporuna göre, bölge artan ısınma, deniz seviyelerindeki yükselme, sel ve kuraklık risklerindeki artışa karşı son derece kırılgan. Raporda, bu kırılganlığın Somali gibi ülkelerde gençleri el Şebap gibi şeriatçı örgütlere yönelttiği ileri sürülüyor.

KAPİTALİZM DÜNYAYI FELAKETE SÜRÜKLÜYOR

ABD başta olmak üzere iklim değişikliğinin en önemli kaynaklarından olan kapitalist emperyalist ülkeler ve bunların izlediği ekonomik politikaların acısını, iklim değişikliğine en az katkıda bulunan ülkelerin çekmesi dünya üzerindeki eşitliksizliğin bir diğer yansıması. Raporlarda bu gerçekliklere dair bir saptama yok. Kapitalist ülkelerin kendi “sürdürülebilir kalkınma” perspektiflerini yakalamak, iklim değişikliğini de kazanca çevirmek ve küresel felaketlerdeki rollerini perdelemek için kurdukları uluslararası örgütlerle ortak çalışmalar yapıldığı belirtiliyor sadece. İklim değişikliği olgusunun belirli yönleri ortaya konarak sorunun kaynağı olan sisteme bir uyarı yapılıyor ve aynı zamanda sistemin sürdürülebilirliğinin devamı için atılan ve atılacak adımlara değiniliyor raporlarda. İşin özünde ise iklim değişikliğini doğuran ve her geçen gün arttıran sistemin ortadan kaldırılmasından öte bir çıkar yol olmadığı gerçekliği var. Tabii bu gerçekliğe raporlarda rastlamamız olanaksız. Ancak  bilimsel verileri, jeopolitik gelişmeleri ve sınıfsal görüntüleri üst üste koyduğumuzda önümüze çıkan tablo tam da şu; kapitalizm dünyayı felakete sürüklüyor. İklimi değiştirmenin tek yolu da kapitalizmden kurtulmaktan geçiyor.