Yatağan’daki cinayetin sebebi: Özelleştirme, ihmal, denetim eksikliği

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğine (TMMOB) bağlı Elektrik Mühendisleri Odası, Kimya Mühendisleri Odası, Maden Mühendisleri Odası ve Makina Mühendisleri Odası, Muğla’da bulunan Yatağan Termik Santralinde 2 işçinin öldüğü 9 işçinin yaralandığı iş cinayetiyle ilgili yazılı açıklama yaptı. Açıklamada iş cinayetinin özelleştirme, ihmal ve denetim eksikliği nedenleriyle yaşandığına dikkat çekildi.

Meydana gelen her kazanın teknik bir nedeni olduğuna dikkat çekilen açıklamada şu ihtimaller üzerin duruldu:

- Ortam ve iklim şartlarının hızlandırıcı etkisiyle korozyon, metal yorgunluğu, mekanik arızalar gibi sebeplerle konveyör sisteminin çalışma kapasitesinde düşme ve aynı hatta daha fazla yük ile çalıştırılmaya devam edilmesi kazaya neden olmuş olabilir.

- Konveyör sisteminin taşıyıcı kolonları, oluşan korozyon ve metal yorgunluğu nedeniyle konveyör sistemini ve taşınan kömürün yükü taşıyamaz hale gelerek çökmelere neden olmuş olabilir.

- Kaynaklı veya perçinli birleştirmelerde oluşan çatlaklar, yapılan iyileştirme ve tamiratların yetersiz olması veya yeterliliğinin tespit edilmemiş olması da diğer bir sebeptir.

Kazanın nedeninin bilirkişi incelemeleri sonucu netleşeceği belirtilen açıklamada, “Ancak iş kazalarının/cinayetlerinin ortak nedeni, sermaye ve devletin işçilerin canını önemsememesidir” denildi.

ÖZELLEŞTİRME KAYNAKLI NEDENLER

Özelleştirme, taşeronlaşma, rödovans (kiralama) gibi yanlış uygulamalarla kamu kurum ve kuruluşlarında uzun yıllar sonucu elde edilmiş olan bilgi ve deneyim birikiminin kaybedildiği ifade edilen açıklamada şöyle denildi: “Özelleştirilecekleri gerekçesi ile kamu elindeyken de, uzun zamandır bakım/onarım/yenileme çalışmaları aksamış olan termik santralleri devralan ve genellikle maden ve santral işletmeciliğinde yeterli bilgi ve deneyim sahibi olmayan özel şirketler de bir an önce ve her ne pahasına olursa olsun üretimi arttırma tutkusu ve çalışanların hayatına mal olma pahasına da olsa İSG kurallarını dikkate almamakta, bakım/onarım/yenileme çalışmalarını yapmamaktadır. Yatağan Termik Santralinde kömür taşıyıcı sistemde ve taşıma kolonlarında gerekli onarım ve yenilemenin yapılmamış olması, yalnızca bilgi yetersizliği ve tecrübesizlik olarak değerlendirilmemelidir. Teknik bilgiye dayalı bakım ve denetim mekanizmalarının olmadığı bir sistemde bu kazalar artarak devam edecektir.”

MÜHENDİSLERİN ÖNERİLERİ

İş kazaları sonucu toplu ölümlerin artması nedeniyle 2012 yılında 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nın çıkarıldığını belirten kurumlar sendikaların ve meslek örgütlerinin görüşleri alınmadan yapılan düzenlemelerle iş kazalarının azalmadığını ifade etti. Kurumlar, başta Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı olmak üzere tüm kamu yönetimine şu çağrıda bulundu: “Tarım, maden, inşaat, enerji, imalat sanayi vb. bütün sektörlerde kullanılan makine ve ekipmanlarının düzenli periyodik kontrollerinin yapılması mevzuata eklenmelidir. İSG hizmetlerinin ‘piyasa koşullarında’ verilmesi anlayışı dışlanmalı; toplum çıkarı, kamu hizmeti, kamu denetimi anlayışı hakim olmalıdır. Örgütlenme, toplusözleşme ve grev hakkının önündeki tüm engeller kaldırılmalı; esnek, güvencesiz, taşeron çalışma biçimleri yasaklanmalıdır. Bakanlık eliyle işletmeler için hazırlanan risk değerlendirme raporlarında belirtilen eksikliklerin yerine getirilip getirilmediği kontrol edilmeli, giderilmesi yönünde çalışmalar yapılmalıdır. İşyerlerinin denetimi sayıca artırılmalı, idari yaptırımlar ve para cezası da artırılmalı ve mutlaka uygulanmalıdır. (İŞÇİ SENDİKA SERVİSİ)