28 Temmuz 2018 06:13

AYM demokrasi konusunda yetkisiz kaldı

Anayasa Mahkemesi belediyeye atanan kayyımın belediye meclisini toplantıya çağırmaması konusunda yapılan başvuruyu yetkisizlik gerekçesiyle reddetti.

Fotoğraf: Google Street View

Paylaş

Diyarbakır’da 2014 yılında yapılan yerel seçimlerde Çınar’dan Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Meclisi üyesi seçilen Abdulkadir Arzu, Akife Çiftçi,  Kevser Arslan ve Mehmet Eşref Mamedoğlu, görevlerinden uzaklaştırılan Diyarbakır Büyükşehir Belediye Eş Başkanları Gültan Kışanak ve Fırat Anlı’nın yerine 1 Kasım 2016’da kayyım olarak atanan Cumali Atilla’nın belediye meclisini toplantıya çağırmamasını AYM’ye taşıdı.

Belediye Meclisi üyelerinin AYM’ye yaptıkları bireysel başvuruda, 674 sayılı KHK ile yapılan düzenlemeyle Büyükşehir Belediyesi’ne atanan kayyımın çağrısı olmadan belediye meclisinin toplanamadığını hatırlattı.

Bu düzenlemenin, Anayasa ve uluslararası sözleşmelerde güvence altına alınan "seçme ve seçilme haklarının ihlali" olduğunu belirten meclis üyeleri, OHAL KHK’siyle getirilen düzenlemeye karşı yargısal ve idari yönden etkili bir hukuk yolu bulunmadığı gerekçesiyle AYM’ye başvurduklarını kaydetti.

AYM: BAŞVURU SİYASİ FAALİYETTE BULUNMA KAPSAMINDA DEĞİLDİR

Bireysel başvuruyu değerlendiren Anayasa Mahkemesi Birinci Bölüm Birinci Komisyon, oy birliğiyle aldığı kararda, konu bakımından yetkisizlik nedeniyle başvurunun kabul edilemez olduğuna hükmetti. AYM’nin ilgili komisyonu, verdiği kararın gerekçesini şöyle açıkladı:

“Anayasa’nın 67. maddesinde seçme, seçilme ve bağımsız olarak veya bir siyasi parti içinde siyasi faaliyette bulunma hakkı güvence altına alınmıştır. Ancak sözleşmeye (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi) ek (1) numaralı protokolün (İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşmeye Ek Protokol) 3. maddesinde yasama organının, halkın kanaatlerini özgürce yansımasını sağlayacak bir seçimle oluşması, seçimin belirli aralıklarla ve gizli oyla yapılması gerekliliğine yer vermiştir. Anılan protokolün 3. maddesinde düzenlenmiş olan bu hak, ulusal parlamentolar gibi yasama organları seçimlerine ilişkin güvence getirmiş olup başvuru konusu seçim ve siyasi faaliyette bulunma ile ilgili ihlal iddiaları bu kapsamda değildir. Açıklanan nedenlerle başvurucunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin konu bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar vermesi gerekir. Açıklanan gerekçeyle, başvurunun konu bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemez olduğuna kesin olarak karar verildi.”

‘MECLİS TOPLANTISI KAYYIMLARIN KEYFİNE BIRAKILDI’

Başvuruları AYM tarafından reddedilen belediye meclis üyelerinin avukatı Cihan Aydın, kararı değerlendirdi.

OHAL kapsamında çıkarılan 674 sayılı KHK ile, 11 Eylül 2016’dan bu yana Demokratik Bölgeler Partisi’nden (DBP) seçilen 102 belediyeden 93’ünün kayyımlar tarafından yönetildiğini hatırlatan Av. Aydın, belediyelere kayyım atama imkânı veren 674 sayılı KHK’de yer alan madde ile belediye meclisini toplanmasının tamamen kayyımların keyfine bırakıldığını söyledi.

Bunu uygulamanın seçme ve seçilme hakkına hem de siyasi faaliyetleri yürütme hakkını engellediği gerekçesiyle geçtiğimiz yıl AYM’ye yaptıkları başvuruya ilişkin verdiği kararın ilginç olduğunu ifade eden Aydın, AYM’nin, “Benim bu konuda inceleme yapmam için başvurucuların ulusal parlamento üyesi olması lazım. TBMM’nin üyesi olması lazım. Yasama yetkisine sahip bir kurum bir meclis olması lazım. Benim bu kararı incelemem için, bu meselenin esasına girmem için belediye meclislerinin böyle bir yetkisi yoktur, yasama yetkisi yoktur. Dolayısıyla ben bu meselenin esasına girmiyorum, usulen reddediyorum” şeklinde bir karar verdiğini ifade etti.

‘KARAR DEMOKRASİYE OLAN İNANÇSIZLIĞI ORTAYA KOYUYOR’

Büyükşehir belediyeleri ve diğer belediye meclislerinin aslında ulusal parlamentonun bir nevi minyatürü olduğuna vurgulayan Aydın, şunları söyledi: “Belediye meclisleri, kentin bütçesini, harcamalarını planlıyor. Kentin şehirleşme akslarını bütün bir şehre dair stratejik kararların tamamı belediye meclisinde veriliyor. Dolayısıyla, bu meclisin bypass edilip, kayyımın insafına bırakılması demokratik işleyiş açısından da son derece problemli bir mesele. Belediye meclisleri, temsil ettikleri ilin, ilçenin oylarıyla seçilen ve o şehrin bütün hizmetlerine ilişkin karar veren meclislerdir. Dolayısıyla bunu yok saymak, seçme ve seçilme hakkı olarak kabul etmemek lazım. Yine demokrasiyle de bağdaşmayan bir karar. Demokrasiye inançsızlığı ortaya koyuyor. Yani ‘ben bu sisteme inanmıyorum’ diyor. Bizim açımızdan kabul edilemez bir karar. Onun için bu hakkı, hukuku sonuna kadar koruyacağız”

‘BM’NİN BU KONUDA İHLAL KARARI VERECEĞİNE İNANIYORUM’

Av. Aydın, kayyımların belediye meclislerini toplamamasının Türkiye’nin taraf olduğu Birleşmiş Milletler Siyasi ve Medeni Haklar Sözleşmesi’nde güvence altına alınan siyasal hakları aykırı olduğunu da vurguladı.

İç hukuk yolları tükendiği için Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Komitesi’ne başvuru hazırlıklarını yaptıklarını, yakın bir zamanda başvuruyu yapacaklarını ifade eden Aydın, “AYM ihlal kararı vermemesi nedeniyle, hak ve hukukumuzu uluslararası mahkemelerde arama zorunda bırakıldık” dedi. Neden AİHM değil de BM’ye başvurdukları konusuna açıklık getiren Aydın, bunun AİHM’in başvuru ile ilgili karar süreçlerinin çok uzun olması ve AİHM’in son dönemde verdiği kararların hukukçularda “hayal kırıklığı yaratması” olduğunu ifade etti. Aydın, başvuracakları Komitenin, Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi’nde korunan hakların korunup korunmadığına ilişkin karar veren bir denetim mekanizması olduğunu, işleyiş olarak da AİHM ile benzer ihlal tespiti yaptığını ancak tazminata ifade etti. Aydın, Komitenin, belediye meclis üyelerinin kayyımlar tarafından toplantıya çağrılmamasını sözleşmenin ihlali olup olmadığına karar vereceğini belirtti. Aydın,  Komite’nin ihlal kararı vermesi durumunda ihlalin hazırlanacak bir raporla BM Genel Sekreterliğine gönderileceğini söyledi. Aydın, “BM mekanizmalarının bu konuda bir ihlal kararı vereceğine inanıyorum” dedi. (MA)

ÖNCEKİ HABER

Cumhurbaşkanını il ve ilçelerde atanmışlar temsil edecek

SONRAKİ HABER

Madenci dinamit patlamasında hayatını kaybetti

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...