07 Temmuz 2018 23:36

Laboratuvarda üretilen insan beyninde alzheimerı engellediler

Almanya Doç. Dr. Çağhan Kızıl ve ekibi, laboratuvar ortamında alzheimer hastalığını ilk defa üç boyutlu insan beyni üzerinde engellemeyi başardı.

Fotoğraf: Pixabay

Paylaş

Almanya Nörodejeneratif Hastalıklar Merkezinde Helmholtz Araştırmacısı olarak çalışmalarını sürdüren Doç. Dr. Çağhan Kızıl ve ekibi, laboratuvar ortamında alzheimer hastalığını ilk defa üç boyutlu insan beyni üzerinde modellemeyi ve engellemeyi başardı. ‘Developmental Cell’ adlı bilimsel dergide yayımlanan araştırma Dresden Rejeneratif Terapi Merkezi (CRTD), Dresden Teknik Üniversitesi ve Max Bergmann Polimer Araştırmalar Merkezi (IPF) tarafından gerçekleştirildi. Araştırmacılar, üretilen bu model ile daha önce bilinmeyen bir hastalık mekanizmasını bulmanın yanında bağışıklık sistemi ile ilgili bir proteini kullanarak yeni bir deneysel tedavi metodu da geliştirdi. İnsan beyninin kendini nasıl yenileyebileceğine dair bilgileri açığa çıkaran araştırmayla Doç. Dr. Çağhan Kızıl ve ekibi, alzheimer patolijisini insan beyin dokusunun özelliklerini yansıtan üç boyutlu bir deneysel sistemde benzer şekilde üretmeyi başardılar. Halihazırda tedavisi olmayan alzheimer için tedavi imkanlarını sunması beklenen bu deneysel sistemin başarısı, insan beyninden alınan sinir sistemi kök hücrelerinden fonksiyonel sinir hücrelerinin yapılmasında yatıyor. Araştırmacılara göre, üç boyutlu sistemde oluşan sinir hücreleri, bizim beynimizdeki hücrelerin işlev ve yapı olarak bir benzeri. Bu sistemde kök hücrelerden nasıl sinir hücresi yapabileceğimizi ve insan beyninin gelişimini araştırmak da olası.

DAHA ÖNCE BİLİNMEYEN BİR MEKANİZMAYI BULDUK’

Kök hücreler insan sinirlerini oluşturduğunda, kompleks bir sinir ağı da yaratıyorlar. Alzheimer hastalığında beyindeki bu karmaşık ağlar yok oluyor. Kök hücrelerin asıl görevi yeni sinir hücresi yapmak olsa da alzheimer koşullarında bu gerçekleşmiyor. Geliştirilen sistemde araştırmacılar alzheimera sebep olan Amyloid denen moleküllerle insan beyninde alzheimer durumunda görülen patolojiyi de yeniden üretmeyi başardılar. Daha önce alzheimer hastalığının kök hücrelerin sinir oluşturma özelliğini nasıl yok ettiğine dair çok az veri bulunduğunu belirten Dr. Kızıl, kendi sistemleri ile daha önce bilinmeyen bir mekanizmayı da bulduklarının altını çizdi. Buna göre, bağışıklık sistemi tarafından salgılanan IL4 adlı molekülün alzheimer durumunda kök hücrelerin sinir hücresi yapmasını engelleyen KYNA molekülünü baskıladığı ve böylece kök hücrelerin sinir hücresi yapma kapasitesini geri getirdiği bulunmuş oldu. Üretilen sinir hücreleri, ortamda alzheimer hastalığının patolojik etkenleri olmasına rağmen karmaşık sinir ağlarını yapabilme ve elektrik sinyalini iletebilme kapasitesine sahip hale geliyorlar. “Bizler, sistemimizin, pek çok açıdan benzersiz olduğunu düşünüyoruz. Birincisi, halihazırda sadece birkaç etkisiz ilacın kullanımda olduğu alzheimer hastalığına karşı yeni ve çok etkili ilaçlar geliştirilmesi için katkıda bulunabilecek bir model geliştirmiş olduk. İkincisi; daha önce alzheimer deneysel olarak insan beyninde hiç çalışılmamıştı. Biz bu yeni sistemle bunu olanaklı kılan modelle bir ilki gerçekleştiriyoruz. Üçüncüsü de; alzheimerda kök hücre tedavisi uzun zamandır göz ardı edilen bir çalışma alanıydı. Bu araştırmamız alzheimerın tedavisine yönelik yepyeni bir perspektif sunuyor.”

Alzheimer konusundaki çalışmaları için Doç. Dr. Çağhan Kızıl’ın laboratuvarına Alman Nörodejeneratif Hastalıklar Merkezi (DZNE), Helmholtz Araştırma Topluluğu, Dresden Teknik Üniversitesi (TU Dresden), Dresden Rejeneratif Terapi Merkezi (CRTD) ve Alman Araştırma Topluluğu (DFG) tarafından 3.2 milyon avro destek sağlanıyor. (İstanbul/EVRENSEL)

ÖNCEKİ HABER

Kırklareli’den CHP Genel Merkezi’ne kurultay çağrısı

SONRAKİ HABER

Tayland'da mağaradaki çocukları kurtarma çalışmaları sürüyor