Ekonomist Hayri Kozanoğlu: Ekonomi kontrolden çıktı

Yasin KOBULAN

Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, ekonominin kontrolden çıktığını belirterek “Bu kadar yüksek faizle yatırım yapılmaz, istihdam sağlanmaz. Araba kontrolden çıktı” dedi.

Seçimler öncesi kendisini iyice hissettiren ekonomik kriz, her geçen gün şiddetini daha da arttırıyor. En son TÜİK’in yüzde 15.39 olarak açıkladığı yıllık enflasyon rakamları krizin büyüklüğünü gösteriyor. Gidişatı değerlendiren Bütçe Uzmanı Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, arabanın kontrolden çıktığını dile getirdi.

Yaz aylarında enflasyonun normalde düşüş eğilimde olması gerektiğini ancak TÜİK’in açıkladığı rakamların tam tersi gidişatı gösterdiğini belirten Kozanoğlu, “Meyve, sebze fiyatlarının düşüşü ile ortalama enflasyonda düşük gelir. Bu sefer tam tersi oldu. En fazla sebze, meyve arttı ve tüketici enflasyonunda bir ayda 2.60’ın üzerinde artış oldu. Aslında hükümetin enflasyon hedefinin yüzde 5 olduğunu düşünürsek, bir ayda bir yıllık enflasyonun yarısı kadar artmış oldu. Ve şu anda tüketici enflasyonu yüzde 15’in üzerine çıktı. Bu da emeklilerin, kamu çalışanlarının, özel sektörde çalışan emekçilerin satın alma güçlerinde erozyona uğratan yaşam standartlarını aşağı çeken bir gelişme. Biz çeşitli zeminlerde gidişatın kötü olduğunu söylemiştik. Geçtiğimiz yıllarda enflasyonun yüzde 9-10 civarında seyrettiği zamanlarda dahi tüketici fiyatları düşük olduğu için, özellikle petrol ve ham madde kaynaklı, enflasyonun yukarı sıçrama dinamiğini hükümet ve AKP yetkilileri gözden kaçırdı. Şimdi petrol fiyatları, enerji fiyatları, dünyada ham madde fiyatları da artınca iş kontrolden çıkmış gibi görünüyor. Faizler çok yüksek, enflasyon çok yüksek, cari açık çok yüksek. Bu şartlar altında döviz kuru tutulamıyor. Ne yazık ki iflas etmiş bir iktisat politikası anlayışı 24 Haziran’dan sonra devam edecek gibi görünüyor” diye konuştu.

'ENFLASYON ARTINCA KURLAR YÜKSELİR'

Döviz kurlarında ki yükselişi de değerlendiren Kozanoğlu, “Bir ülke cari açıklar açığı veriyorsa ve döviz kazanamıyorsa zaten döviz kuru hareketleri çok oynak olur. Öncelikle ülkede yatırım yapanların, kamu kağıdı alanların mevcut faiz ortamında paradan para kazananların, bunun dolar bazında, avro bazında, başka paralar bazında kârlı olmasını garanti altına almaları gerekiyor. Enflasyon yükselince yüzde 15’in üzerine, Merkez Bankası faiz oranı 17.75, reel faiz düşmüş oldu. Artık yabancı para Türkiye’ye girmek için TL’nin daha değer kaybetmesini bekler. TL’ye güveni iyice azalır. Bunun sonunda da döviz kurları yukarı sıçrar. Bu beklenen bir durumdu. Kaçınılmaz bir şekilde döviz kurları ile enflasyon arasında karşılıklı bir ilişki var. Enflasyon yukarı çıkınca döviz kuru çıkar, döviz kuru yukarı çıkınca da, bu geçirgenlik etkisi nedeniyle enflasyonu etkilemiş olur” diye belirtti.

‘BORÇ ÖDENMESİ İYİCE ZORLAŞACAK’

Faiz artışına gidene kadar döviz kurlarının aşağıya doğru seyretmeyeceğine dikkat çeken Kozanoğlu, değerlendirmelerini şöyle sürdürdü: “Diyelim enflasyonu biraz aşağıya çektiniz, biraz istikrar kazandırdınız bu kadar yüksek faizle borçlanınca devlete bunun reel maliyeti artacak. Faizle borçlarını ödemesi iyice zorlanacak. Geçmişte ‘enflasyon kontrolden çıkar, dikkatli olun’ diyenler bu bilgiye dayanarak söylüyorlardı. Arabayı çok hızlandırırsanız durdurmaya çalıştığınızda araba takla atar, takla atmasa da lastikleri zarar görür. Bunu diyorduk. Ne yazık ki bir kez daha bizim gibi eleştirel iktisatçıların söylediği doğru çıktı ama demek ki bizler, muhalefet bu durumu yurttaşlarımıza yeterince anlatamamışız ki 24 Haziran’da gelen tehlikeyi tam olarak algılayamamış yurttaşlarımız. Bir kez daha bu yanlış iktisadi politika anlayışına zaman kazandırmış oldular.” (MA)