22 Haziran 2018 23:18

Patates ve soğan uyarısı: Çözüm ithalat olursa üretim azalır

Üretici örgütleri, hükümetin patates ve soğan fiyatlarını düşürmek için ithalat kararı almasına tepki gösterdi: 'Çözüm ithalat olursa üretim azalır…'

Fotoğraf: Evrensel

Paylaş

Sedat BAŞKAVAK
Mersin

Hükümetin soğan ve patates fiyatlarını düşürmek için ithalat kararı almasına üretici örgütlerinden tepki geldi. İthalatın sorunu çözmeyeceği uyarısında bulunan örgütler, üretimin azalacağına dikkat çekti.

Patates ve soğan fiyatlarının 6 lirayı geçmesi iki kesimi sevindirirken, iki kesimi de üzen sonuçları doğurdu.

Aracı ve tüccarlarla market zincirleri sevinen taraftalar, çünkü ucuz alıp pahalı satarak daha çok kazandılar. Üretici köylüler ve tüketiciler ise üzülen taraftalar. Üretici köylü emeğini çektiği ürününü aracıya, tüccara ucuza vermek zorunda kalırken tüketiciler ise pahalıya alarak tüketmek zorunda.

SORUMLUSU ÜRETİCİ DEĞİL DENETLEMEYENLER

Hükümet ve hükümete yakın dernekler, fiyatların artmasını tüccarların stok yapmasına bağlıyor ama Ödemiş Ziraat Odası 2. Başkanı Mehmet Dinlemez’e göre durum öyle değil. Dinlemez yaşananların stokla alakası olmadığını şöyle açıklıyor: “Yaz patatesi stok yapılmaz zaten depolayacak patates de yok çünkü ekim az.” Geçtiğimiz yıllarda patates fiyatının düşük olduğunu belirten Dinlemez, “Tarlada patatesi seçerek aldılar, çoğu satılamadı tarlada kaldı. Bazı üretici köylü ekmedi ya da az ekti bu sene. Bu da üretimin azalmasına neden oldu. Bölgemizde yüzde 60’ı geçen ekim daralması var. Hava şartlarının iyi gitmemesi ve patateste oluşan hastalık da üretimi olumsuz etkiledi. Ocak ayında ekilen patateste hastalık oluşunca çoğu çiftçi patatesi bozdu. O nedenle stoklayacak patates yok. Asıl olarak tarla fiyatı ile raf fiyatı arasında 3-4 kat fark oluşuyor ve bunun önüne geçecek bir düzenleme yok” diyerek sorunun üretici satış fiyatı ile market satış fiyatı arasındaki uçurumdan kaynaklandığını anlatıyor.

ÜRETİCİYİ KORUSUNLAR

Bir hafta içinde Manisa, daha sonra da Bursa İnegöl, Niğde ve Nevşehir’de patates hasadının başlayacağını ve fiyatların bir miktar düşeceğini aktaran Dinlemez, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci’nin açıkladığı ithalat kararının çözüm olmayacağına dikkat çekiyor. Dinlemez şöyle devam ediyor: “İthalat üretici fiyatını düşürür bu da üretimi olumsuz etkiler. Nereden ne kadar getirecek? Gelecek yıl ne olacak? Üreticiyi koruyacak tedbirler alsınlar. Fiyatı düşürecğim derken üretici köylü olumsuz etkilenirse üretim azalır. 1 lira ile başladık 1.7 liradan patates sattık. Marketlerde 3-4 katı fiyata satılıyor. Üreten biziz kiloda 4 lira kazanan aracı, tüccar ve marketler. Üretici pahalı satmıyor ama girdiler pahalı. Mazot, gübre, tohum gibi girdiler pahalı. 1.7 TL’ye patates satıp ekim zamanı 4 liraya tohum alıp ekecek üretici sayısı az olacaktır. Girdiler ucuzlatılmalı.”

SEÇİM BEYANNAMESİ BAŞKA UYGULAMA BAŞKA

Tüm Üretici Köylüler Sendikası (Tüm Köy Sen) Genel Merkez Yöneticisi Lokman Işık ise “Hükümet açıkladığı seçim beyannamesinde tarımı stratejik sektör olarak gördüklerini söylüyorlar ama ürünün hasat zamanında ithalata başvuruyorlar. İthalat çözüm olmaz tarımı çökertir” diyerek alınan ithalat karına itiraz ediyor. Işık şöyle devam ediyor: “Köylü ekti, zarar etti. Tekrar ekti yine zarar etti. Üretim yapacak köylü azalıyor. Mazotundan  gübresine, tohumundan işçiliğine her şey yüksek maliyet. Sulamada kullanılan elektrik pahalı. Elektrik borcunu ödeyemiyoruz. Elektrik özelleştirildi, borcunu ödeyemeyen üretici köyünün gelip saatini mühürlüyorlar. Ürün tarlada kalmış, sulama ihtiyacı varmış umurunda değil. Aracı ve tüccarın kâr hırsını engellemek yerine ithalat kararı alınması yanlış. Fakat anlaşılan o ki, karar verilmiş ve kimi yandaşlar buradan para kazanacak. Bir de 15-20 gün içinde soğan da, patates de diğer bölgelerden pazara inecek. Bugün alınan ithalat kararı yarın pazara inecek patates ve soğanın fiyatını düşürecek ve muhtemelen yine ürün tarlada kalacak ya da yok pahasına satılacak. Hükümet ithalata izin vermek yerine üretici köylüden 1’e alınan ürünün marketlerde 3-4 hatta 5 katı fiyata satılmasını engellemelidir. Erken ekim patatesi alan tüccarlar kazanıyor. Hükümet fiyatlara müdahale ettik diye övünürken yandaşlara ithalat kıyağı çekecek. İthalatı yapan şirketler de kazanacak. Burada kaybeden yine üretici köylü olacak.”

SADECE PATATES-SOĞAN DEĞİL...

Geçtiğimiz yıl 1.5 ile 2 lira arasında satılan soğan ve patates fiyatları son günlerde neredeyse 3-4 katına çıktı. Patates 6 lira, soğan ise 7 liraya satılıyor. Kimine göre hava şartları, kimine göre üretim daralması, kimine göre ise aracıların ve market zincirlerinin stoklaması fiyatların artmasına neden oldu.

Patates İstanbul halinde mayıs ayında 1.8 liraya satılırken, haziran ayında 2.5 ile 3.5 lira arasında satılmaya başlandı. Hal böyle olunca market daha pahalı oldu ve patates fiyatı raflarda 6 lirayı buldu. Soğanda da tablo aynı diyebiliriz. Hükümetin tarım politikalarını gazetemizden takip eden okurlarımızın bildiği üzere üretici köylünün yaşadığı süreç sadece soğan ve patatesle sınırlı değil. Raflarda 12 liraya yeşil fasulye, 8-10 liraya kayısı ya da şeftali görüyoruz. Örneğin Mersin Fındıkpınarı Mahallesi’nde tüccarlar tarafından 1.75 TL’ye alınan kiraz markette 6 TL’ye satılırken Hatay’daki marketlerde 10 TL’ye satılıyor. Üretici köylünün satış fiyatı ve hal fiyatına bakınca artan fiyatların sorumlusunun kimler olduğu daha açık görülüyor.

ÖNCEKİ HABER

HDP Dersim mitingi: Soğanla baş edememiş, krizle mi baş edecek?

SONRAKİ HABER

Demirtaş, Twitter'da 'ketıl sohbeti' düzenledi

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...