Engelliler, hapis hayatı yaşıyor

Eylem NAZLIER
İstanbul

10-16 Mayıs Engelliler Haftası. Hafta boyunca düzenlenen birçok etkinlikle engellilerin sorunlarına dikkat çekiliyor, farkındalık çağrısı yapılıyor. Ancak engelliler yine evden dışarıya adım attıklarında karşılarında devasa yeni engellerle karşılaşıyor. Engellilerin sorunlarını gazetemize anlatan Türkiye Sakatlar Derneği Genel Başkan Yardımcısı Av. Turan Hançerli, engellilerin eğitimden sağlığa hayatın her alanında sorunlarla karşılaştığını belirtti. Hançerli, devletin engellilerin zorunlu ihtiyaçlarını yardım kurumlarına havale ettiğine dikkat çekerek, engellilerin istihdamı için kamu kurumlarında bile yeterli kadro alınmadığını vurguladı.

‘SORUNLARI DAHA AĞIR YAŞIYORUZ’

Engellilerin yaşadığı sorunların, engelli olmayan işçi, ve emekçilerden farklı olmadığını anlatan Hançerli “Fakat bu sorunları biz daha derin ve ağır yaşıyoruz” dedi. Engellilerin önemli ölçüde hapis hayatı yaşadığını dile getiren Hançerli, “Suçlu ve cezalı olmadıkları halde evlerinden dışarı çıkamıyorlar. İstanbul’da 15 milyon insan varsa, bir milyonu aşkın engelli var. Onları sokakta göremiyoruz. Neredeler?​” diye sordu.
Geride bıraktığımız Anneler Günü vesilesiyle, çocuklarını canlarından çok seven, hayatlarını çocuklarına adayan annelerin engelli çocuklarının kendilerinden önce ölmesini istediğine vurgu yapan Hançerli “Bunun nedeni bu ülkeyi yönetenler. Anneler kendilerine bir şey olduğunda çocuklarının güven içinde yaşam süreceğine inanmıyorlar” dedi.

‘ENGELLİ KADROLARI YILLARDIR DOLMUYOR’

İşsizliğin Türkiye’nin en büyük problemi olduğuna dikkat çeken Hançerli, engellilerin iş gücüne katılımının ise yüzde 20 civarında olduğunu anlatarak yani her 100 engelliden 80’inin iş gücüne katılmadığını belirtti. Yasayla kamu kurumlarında yüzde 4 oranında engelli çalıştırılması gerektiğinin altını çizen Hançerli “Ama yıllardır bu kadroların doldurulmadığını biliyoruz” dedi.

‘ENGELLİ VE YAŞLILAR BİREY SAYILMADI’

Engellilerin yüzde 16’nın iş bulup, çalışabildiğini belirten Hançerli, geri kalana iş olmadığını söylüyor. Engelli ve  65 yaş üstü yaşlılara aylık verilmesini öngören 2022 sayılı Kanunu hatırlatan Hançerli “Bu kanunla aylıklar hazineden verilirdi, yardım değildi. 2013 yılında, yapılan bir düzenlemeyle aylık alabilmek için aynı evde yaşayanların gelirlerine de bakılıyor. Yani engelliler ve yaşlılar birey olarak sayılmıyor. Devlet diyor ki  ‘Sen engelli, sen yaşlısın seni muhatap almıyorum’.” 

‘EĞİTİMLE BİR HAYAT YENİDEN KAZANILABİLİR’

Eğitim kurumlarının da erişebilir olmadığını anlatan Hançerli, özel eğitime ihtiyaç duyan bireylerin kişiye özel eğitim alamadığını belirten Hançerli, bunun da haftada iki saatle sınırlandığını söyledi. Otizm, down sendromu ya da zihinsel engelli çocukların özel eğitime ihtiyacı olduğunu belirten Hançerli “Özellikle otizmde tedavi eden şey özel eğitim. Yeterli ve kaliteli eğitimle bu çocukların hayata, üretime katılmaları ciddi farklar yaratıyor” dedi. Otizmli çocuklar için sunulan özel eğitimin yüzde 80’inin yardımlarla ve desteklerle verildiğine dikkat çeken Hançerli “Verilecek eğitimlerle ciddi farklar yaratılıyor bir hayat yeniden kazanılabiliyor” diye konuştu.

‘YARDIMA BIRAKILMASI KABUL EDİLEMEZ’

Eğitimin planlamasını yapan rehberlik ve araştırma  merkezlerine (RAM) giden ailelerin rapor almakta zorlandıklarını da anlatan Hançerli  “Randevu sistemi ve raporların geç verilmesiyle gecikmeler ve kopmalar oluyor. Bu merkezlerde uzmanlar yeterli niteliğe sahip olmadıkları için doğru planlar yapamayabiliyorlar. Bu mesele de destek ve yardımlarla çözülüyor, devlet yeteri kadar destek sunmuyor” dedi. Zorunlu hizmet ya da zorunlu ihtiyaçları yardıma bırakmanın o sorunun çözülmediği anlamına geldiğini belirten Hançerli  “Bu çağda ve bu zenginlikte bir ülkede yurttaşların zorunlu ihtiyaçlarının yardıma bırakılması kabul edilemez. Devlet kendi ödevini, kendi yükümlülüğünü  yardımlara ve dayanışmaya bırakmaz” diye konuştu.

SAĞLIĞA ULAŞIM SORUNLU

Engellilerin sağlık hizmetine ulaşmada ciddi sorunlar yaşadığını vurgulayan Hançerli, “Aldığımız şikayetler şu ‘Randevu sistemi dolu’ denilerek insanlar öteleniyor” dedi.  Engellilere hastaneden kolayca randevu alabilmeleri için ihtiyaçlarına uygun hizmet modelleri geliştirilmesi gerektiğini anlatan Hançerli, engellilerin hastaneye ulaşma aşamasında ciddi problemler yaşadıklarını belirtti.

İHTİYAÇ OLAN MALZEMELER KARŞILANMIYOR

Engellilerin kullandıkları ortez, protez gibi malzemelerden alınan katkı paylarının fazla olduğuna işaret eden Hançerli  “Tekerlekli sandalye ya da bir protez 1600 TL gibi bir para. Engellilerin bu parayı vermesi adeta imkansız” diye konuştu. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından tekerlekli sandalyelerin karşılanması gerektiğini anlatan Hançerli “Ama engellilerin yüzde 95’inin tekerlekli sandalyesini ya bir yardım kuruluşundan ya da mavi kapaktan aldığını belirtiyor. Protezlerde, ortezlerde, işitme cihazında ya da bir görme engellinin bastonunda da bu sorunla karşı karşıyayız” değerlendirmesinde bulundu.