Toyota’da beklenen ‘büyük’ zam!

Toyota işçisi
Sakarya

1-2 yıl içinde kadroya alınan işçilerin aldıkları düşük ücret (AGİ ile net 1800 küsur lira)  nedeniyle yaşadıkları geçim zorluğu, 2018 öncesinde yapılacak zammın tatminkar olması konusunda ses çıkarabilme cesareti oluşturdu. Yapılacak olan zam öncesi mağduriyetlerimizi göz önünde bulundurulması gerektiğini ve zam oranının ona göre belirlenmesi gerektiğini dile getirmeye çalıştık. İK ve saha yöneticisi amirler aracılığı ile. Eski çalışanların zaten sesi çıkmıyor, onlardan kimse korkmuyor zaten “Ya beni işten atarlarsa” ya da “Beni amir yaparlar” beklentisiyle susarlar.

Sonuç olarak, sesini çıkarmaya çalışanlar üretimde çalışanların  yarısından fazlasını oluşturduğu için yönetim de dikkate almak zorunda hissetti kendini. Aslında çok da güzel oldu yönetim açısından. Çünkü memnun etmesi gereken kişilerin ücreti düşük ve sayı olarak çoğunluğu oluşturuyorlardı. Yani yapılacak ufak bir zam bile yüzde olarak güzel bir orana denk gelecekti ve reklamı da güzel olacaktı. Ayrıca çatlak sesleri keserek olası bir örgütlenmenin de önüne geçip olası riskleri de engelleyecekti.

Bence seve seve yapılacak bir zamdı bu. Yapılan zam yüzde 15 ile 30 arası diye açıklandı. Neymiş peki bu oranlar böyle diye incelediğimizde şöyle bir şey çıkıyor: Aslında herkese brüt 600 lira civarı zam yapılmış. Bu durum yüzdeye çevrildiğinde maaşı düşük olana yüzde 29-30’lara denk geliyor. Maaşı yüksek olana ise yüzde 15 ve altına denk geliyor. Kime yüzde kaç zam yaptıklarının açıklanamamasının da sebebi bu aslında! Yüzlerce faklı brüt maaş var ve 600 küsur liranın kime yüzde kaç geleceği belli değil. Hal böyleyken bir yandan da tasarruf yapmaları gerekiyordu tabii. Bu duruma çözüm olarak da söz konusu zammı S (süper) A ve B performans notu alanlara verip; C ve D notu alanları kapsam dışı bıraktılar. Haliyle de S, A ve B notlarına verilen zammın maliyetini C ve D notlarından kısarak telafi ettiler. Nasıl peki bu tasarruf? C nota 200 ve 300 lira arası zam yapıldı. Tabii herkesin brütü faklı olduğu için kimine yüzde 5 kimine yüzde 6 kimine yüzde 7’ye filan denk geliyor. D nota ise zam yok! Onlar ölsünler. Tabii işin bu kısmını yapılan açıklamalarda üstü kapalı geçtiler ki, açıklama esnasında olası tepkiyi önlemek için “C ve D notu alanlar farklı değerlendirilecek” denilerek geçiştirildi. Yüzde 15 ve 30 arası yapılan zam ön plana çıkarılıp, onun reklamı yapılmaya çalışıldı. Çünkü ön plana çıkarılması, övünülmesi gereken durum oydu!

İşin acı veren noktası ise iyi zam aldığını düşünen arkadaşlarımızın aslında hiç de iyi bir duruma gelmediklerinin farkında olmayışı. Aldıkları paranın yarısına yakın bir kısmının vergiye gidip eline kalan 350-400 liranın hayatını değiştirmeye yetmeyeceğinin farkında olmayışı. Yüksek oranda zam almanın mutluğu içinde, düşük ve hiç zam almayan arkadaşlarının durumuna duyarsız kalmaları da ayrıca üzülünmesi, gereken bir durum. Çünkü bugün ona ise yarın bana olur diye düşünemediklerinin bir göstergesidir bu durum. Sonuç olarak, performans sistemi amacına ulaşmıştır. Yüksek oranda zam aldığını düşünenler, düşük ve hiç zam almayan işçileri önemsemeyerek (Nasıl olsa ben iyi zam aldım düşüncesine bürünmesiyle), işçinin bölünmesi gerçekleşmiş, işçiyi işçiye kırdırma çalışması başarıya ulaşmıştır. Kazanan patron oldu. Tebrikler...