Brexit’in etkileri İrlanda’nın bağımsızlığına yol açabilir

Jim CURRAN

İrlanda adasında halkın ezici çoğunluğu Avrupa Birliği’nde kalmak istiyor. Finansal ve diğer menfaatlerinin yanı sıra Avrupa ile tarihsel bir bağı var. 

İrlanda hiçbir zaman başka bir Avrupalı ulusu istila etmedi. İrlanda’nın altın çağı olan 5. ve 8. yüz yıllar arasında İrlandalı Katolik misyonerlerin çok sayıda ülkeyi gezerek kurdukları manastır ve kiliseler sadece Katolik ibadet yerleri değil; eğitimin, hekimliğin ve kültürün de merkezleri oldular. Hatta 8. yüzyılda Almanya’nın Aachen kentinde yaşayan Roma İmparatoru Şarlman, oğlunu eğitilmesi için İrlanda’ya gönderdi. O zamanlar Oxford ve Cambridge yoktu.   

İrlandalı misyonerler şimdiki Avusturya, Belçika, Fransa, Almanya, İspanya, Portekiz, İsviçre, ve İtalya’ya gitti. Ünlü enstitüler arasında yer alan Louvain, Bobbio ve Clarveauix’u kurdular. Bir çok başka yer gibi bugün de güçleniyorlar. Madam Simone Veale, 1989’da doğrudan seçimle Avrupa Parlamentosuna başkan olduğu zaman açılış konuşmasında İrlanda’ya ve İrlandalı misyonerlere Avrupa’ya barışcıl katkıları, ordu kurmaması ve emperyalist niyetinin olmamasından dolayı özel olarak takdirlerini sundu. 

İRLANDA AB’DE SAVAŞLARA HEP KARŞI ÇIKTI

İrlanda, Avrupa Birliği’ne katıldığından bu yana tarafsız bir ulus olarak çok etkin bir rol aldı. Savaşlara ve askeri harcamalara karşı çıktı. İrlanda’nın GSYİH’dan savunma için yaptığı harcama, diğer Avrupa ülkelerinden daha az. Vatandaşlık hakları, insan hakları, eğitim, spor, kültür ile hükümlü ve emeklilik haklarına katkılarda bulundu. Çok küçük bir ada ulusunu aşan bir pozisyonu var. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından alınan ilk kararın geldiği İrlanda, tüm Avrupalı üye devletlere ulusların hakları konusunda liderlik etti. 

Mevcut Brexit tartışmaları bölünmüş bir Krallık yarattı. İşgal edilmiş olan İrlanda (Kuzey İrlanda) halkının büyük çoğunluğu yüzde 56’sı referandumda İskoçya’da olduğu gibi Avrupa Birliği’nde kalma yönünde oy kullandı. İrlanda’nın özgür olan tarafında ise halkın yüzde 70’i Avrupa Birliği’ne katılmak için oy kullanmış ve sonrasında da halkın iradesi referandumla tescillenmişti. İrlanda bağımsızlığı için mücadelenin sonucu olarak İrlanda Cumhuriyet Ordusu’nun, İyi Cuma Anlaşması’nın güvenceye alınmasında büyük payı var. İrlanda, Birleşik Krallık ve diğerleri arasında 20 sene önce imzalanan anlaşma Birleşmiş Milletler tarafından uluslararası anlaşma olarak kayıt altına alınmıştır. 

İşgal edilmiş İrlanda’daki (Kuzey İrlanda) tüm politik partiler, Avrupa Birliği’nde kalma konusunda birleşti. Tek karşı çıkan Demokratik Birlik Partisi (DBP). Jeremy Corbyn’in başbakan olmaması için DBP, Muhafazakar Parti ile koalisyon kurdu. İskoçya Ulusal Partisi gibi ulusunun özgürleşmesi için kampanya yürüten Sinn Fein, Britanya’nın İrlanda’yı işgal etmesine karşı çıkarken İrlanda’nın Avrupa Birliği’nde kalması için yürütülen kampanyaya da liderlik yapıyor.   

Brexit’in, İrlanda da neden olduğu problemler İngiltere’dekinden daha fazla olacak. Asıl büyük problem 310 mil/500kilometreden fazla olan, tarlaların, ormanların ve göllerin içinden geçen karasal sınır. Ticari araçların, insanların ve hayvanların serbest dolaşımı normal bir sınır için çok büyük bir teftiş gerektirecek. İrlanda halkının büyük çoğunluğu sınır istemiyor. Sınır askeri güç kullanılarak İrlanda’ya dayatılmıştı. İrlanda’daki hiçbir politik parti sınırı istemiyor. Dail (Dublin Parlamentosu) için yapılacak bir sonraki seçimde sınır, Sinn Fein’in en çok kazançlı çıkacağı büyük bir mesele olacak. Bu konuda onlar liderlik yapıyor ve diğerleri takip ediyor. Sinn Fein’in kazanması ya da dengeyi kuracak bir pozisyon yakalaması durumunda, Brexit şiddetli bir darbe alacak. 

VATANDAŞLIK HAKLARI MESELESİ

Bir başka konu ise Birleşik Krallık’ta, Krallık’ın ve AB kanunlarının bağlayıcılığında yaşayan İrlanda vatandaşları. Belfast’ta yaşayan bir İrlanda vatandaşı Londra’da yaşayan biri ile aynı haklara sahip. Yani pek tabii olarak tüm Avrupa ülkelerinin vatandaşları aynı haklara sahip. Birleşik Krallık’ta yaşayan Avrupa Birliği vatandaşları haklarının Avrupa İnsan Hakları kriterleri tarafından güvenceye alınmasını istiyor. 

Brexit yanlılarının en çok gözden kaçırdıkları konular tarım, havacılık, sağlık ve eğitim ile alakalı. Ayrıca Brexit yanlılarının da itiraf ettikleri gibi daha karmaşık ve büyük bir sorun olan Ortak Pazar ve Gümrük Birliği. Hem İrlanda hem de İskoçya’nın Birlikten yana olduklarını ve Birliğin menfaatlerinden yararlanmak istediklerini söylemek mümkün. 

Avrupanın diğer işgal edilmiş ulusu ise Kıbrıs. İrlanda’nın işgal edilmiş parçasında uygulanan Avrupa Birliği’nin kanunları ve menfaatleri Kuzey Kıbrıs’ta uygulanmıyor. Kıbrıs’ı 2003’te Birliğe dahil eden anlaşmanın 10. Protokolu Kuzey Kıbrıs’ı Avrupa Birliği menfaatlarinden mahrum bırakıyor. 

İRLANDA SINIRI TÜM AVRUPA İÇİN ARTIK BİR SORUN

Brexit’in etkileri İrlanda’nın bağımsızlığına yol açabilir. İrlanda sınırı şimdi bütün Avrupa için bir sorun. Brexit, İskoçya ve ardından İrlanda ile Birleşik Krallık’ın parçalanmasıyla sonuçlanabilir. Yani bir bölünmüş Birleşik Krallık mümkün ve umuyorum ki işgal edilmiş İrlanda ve İskoçya, NATO’dan da ayrılır.