Gülsüm Cengiz yazdı: Yaşamı savunmalıdır şiir

Gülsüm CENGİZ

Şairin gözleri keskindir; öyle keskindir ki, toprakta boyundan büyük buğdayı taşımaya çalışan karıncayı, uç uç böceğinin beneklerini, çam dallarının ucunda büyüyen yeni yaprakları görebilir. Öyle keskindir ki; sabah çimenlerin üstündeki çiy tanelerini, küçük bir çocuğun küskün bakışlarının ardındakini ya da bir kadının kupkuru yüzündeki gözyaşlarını, yerin metrelerce altındaki cevheri çıkaran madencinin gözlerindeki ateşi görebilir.

Şairin kulakları duyarlıdır; öyle duyarlıdır ki, ağaçların kabuklarını çatlatırken çıkardığı çıtırtıyı, rüzgarın fısıltısını, buğday başaklarının rüzgarın dokunuşuyla söylediği türküyü, dokuma tezgahlarındaki kirkitin çıkardığı sesi duyabilir. Öyle duyarlıdır ki; sanayi sitelerindeki makinelerin gürültüsü arasında çocuk işçilerin, genç kadınların yüreğindeki başkaldırıyı, geleceğe yürüyen ayak seslerini duyabilir.

Şairin evreni geniştir; öyle geniştir ki, uçsuz bucaksız ovaları, yüksek dağları, gürül gürül akan ırmakları, okyanusları, yıldızlı bir gökyüzündeki bütün yıldızları alır içine. Öyle geniştir ki; yüzyıllardan akıp gelen insanlığın bütün kültür kalıtını, insanın daha güzel bir dünya kurma yolundaki yürüyüşünü ve mücadele birikimini sığdırabilir içine. 

Şairin yüreği sevgi doludur; öylesine doludur ki, doğadaki otun, kuşun, böceğin her birini ayrı sever; gün batımlarının, şafakların; ilkyazda kıpırdanan yaşamın ayrı bir anlamı ve yeri vardır yaşamında. Öylesine sevgi doludur ki yüreği şairin; sevgisi dünyadaki yaşamı üreten, güzelleyen bütün insanlara yeter. Şairin yüreği sevgi doludur; öylesine doludur ki, yaşanan, devinen her şeye aşık olur. Sevdalı yüreklerin çarpıntısını, ateşli gözlerdeki kıvılcımı yüreğinde duyumsar; yaşar, yaşatır. Salt kendi sevdası değildir, onu sevdalı kılan.

Gören, duyan, düşünen ve seven şairin ufku geniş, önü açıktır. Bu dünyada, öyle çok şey var ki görüp duyacağımız ve bizlere şiiri esinlendirecek olan. İşte yaşamın ta kendisini tehdit eden nükleer silahlanma çılgınlığı, bilim adamlarının insanı mutlu edecek buluşlar yapmak yerine yeni yeni silahlar, cehennem topları yapmaları. İşte doğadaki kirliliğin insanlara sıçraması; teknolojik olanaklar arttıkça, bilim ilerledikçe yalnızlaşan, yaşama yabancılaşan insan. İşte Afrikalı bir çocuğun aç gözleri, işte; dünyanın her yerinde; savaşlar ve göçler nedeniyle sokakta yaşamak ve çalışmak zorunda kalan milyonlarca çocuğun sorgulayan bakışları...

Şair; kendi yüreğinin kabuğunu çatlatıp yaşama kök saldığında; yaşam ona şiirin yolunu da gösterir. Bir başka deyişle yaşam varsa, şiir de vardır. Öyleyse ozan; yaşama sahip çıkmalıdır. 

Her ozan kendi çağını, dünyasını yaşar. Şair; yüreğindeki kabuğu çatlatıp yaşama kök saldığında yaşam ona, şiirin yolunu gösterir. Şair de, şiirleriyle insanın özgürleşme mücadelesine güç verir, ışık olur, direnç olur. Yeryüzünde insanın yaşadığı ve yaşamakta olduğu bütün acılara, yokluk ve yoksunluklara karşın; geleceği umutludur. Gelecek; yaşamdaki bütün değerleri üreten emekçi insanların elleriyle kurulacaktır. “Herkesten yeteneği kadar, herkese ihtiyacına göre;” üretim ve paylaşım ilkesinin yaşama geçirileceği aydınlık, sömürüsüz bir dünya...Bu dünyada, ölüm tacirlerine, çocuk katillerine yer olmayacaktır. Ama şiire; hem insanın bütünüyle özgürleşme mücadelesi sırasında, hem de yeni bir yaşamı kuran yeni insanın dünyasında da yer vardır. Şiirin geleceği vardır; tıpkı üreten, düşünen ve bu dünyayı emekçi elleriyle değiştirmek isteyen insanın, emekçi sınıfların geleceği olduğu gibi... Ama kalemiyle hem kendi halkını, hem de başka halkların duygu ve düşünce dünyasını etkileyen, yaşanılana tanıklık ederek  geleceğe taşıyan şairin, yazarın; insanların acıları karşısında susmaya hakkı yoktur. Şairler, yazarlar; geçmişte olduğu gibi bugün de yaşama hakkı, eşitlik, adalet, özgürlük ve barış isteyen, bunun için mücadele eden halkların sesi olmalıdır. Ocak 1996’da yazdığım Yaşamı Savunmalıdır Şiir adlı şiirimin son dizelerinde söylediğim gibi:

“Şiir yaşam içindir!
Tanıklık etmelidir gününe,
yaşamı savunmalıdır şiir!”