Ekonomi yavaşlama sinyalleri veriyor

Bankalar kredi kullandırma şartlarını ağırlaştırmaya, kredi verme miktarını düşürmeye başladı. Bu gelişmeyi CHP Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, “Daha önce kredi alabilen firmalar bile kredi almakta zorlanıyor, ekonomi yavaşlama sinyalleri veriyor” şeklinde değerlendirdi.

2018 yılı şubat ayı ortalamalarına göre, TL üzerinden açılan ticari kredi faizleri yüzde 18’e, konut kredisi faizleri yüzde 15 e yaklaştı. Hane halkının kullandığı ihtiyaç kredilerinin faiz oranları ise yüzde 20’yi aştı. 

VATANDAŞ DÖVİZE YÖNELDİ 

Ticari kredi faizlerinin 2015’te yüzde 14, 2016’da yüzde 15 olduğunu hatırlatan Erdoğdu şöyle devam etti: “2018’in ilk 2 ayının sonunda yüzde 18’e yaklaşması, bankaların kaynak maliyetlerinin çok yükselmiş olmasının sonucu. Bankalar kredi vermek için gerekli olan finansmanı ya yurt içi mevduatlardan ya da yurt dışı kaynaklardan elde ediyorlar. Mevduat faizinin düzeyini belirleyen ise tüketici enflasyonu. Çünkü tasarruf sahibini parasını TL mevduatta tutmaya ikna edebilmek için en az enflasyon oranında faiz ödemek gerekiyor ki, paranın alım gücü erimesin. Bu durumda enflasyon yüksek olursa mevduat faizi, mevduat faizi yükselirse de kredi faizi yükseliyor. Tasarruf sahibi, başka bir güvenceli yol daha seçiyor; kendisini enflasyona karşı dövize yönelerek de koruyor. Nitekim bankalardaki toplam mevduatın yüzde 43-44’ü döviz mevduatından oluşuyor.”

BANKALAR KASALARI BOŞALTTI

Bankacılık verilerinin 2017’deki iktidar kefaletli kredi genişlemesi politikasının sonunda bankaların mevduatlarına göre kredi kullandırma sınırlarını zorladıklarını gösterdiğini ifade eden Erdoğdu, “2017 aralık itibariyle bankaların kullandırdıkları nakdi krediler, 2 trilyon 229 milyar TL’ye ulaştı ve 2016’daki 1 trilyon 841 milyar TL’yi yüzde 21 aştı. Bankaların kredileri, topladıkları mevduatın 26 puan üstüne çıktı. Bankalar bu farkı temin için dış piyasalardan kaynak bulmaya yöneliyorlar” diye konuştu.

2018 SIKINTILI BİR YIL OLACAK

Merkez Bankası verilerine göre, Türkiye’nin 12 ayda çevirmesi gereken dış borç yükü 177 milyar dolar. Cari açık için gerekli finansman yükü de en az 40 milyar dolar. Toplamda en az 217 milyar dolarlık dış kaynak bulunmak zorunda. Söz konusu kaynağın yükselen faizle bulunabileceğini söyleyen Erdoğdu şu değerlendirmeyi yaptı: “Bütün bunlar, 2018’in kredi temini ve kredileri döndürme konusunda sıkıntılı bir yıl olacağına işaret ediyor. Bankaların riskten kaçtıkları ve kredi kullandırma şartlarını ağırlaştırarak arzı daralttıkları gözleniyor.  ‘Kredi sıkılaştırma’ denilen bu koşullarda, daha önce kredi alabilen firmalar bile kredi almakta zorlanıyor. Kısacası ekonomi yavaşlama sinyalleri veriyor.”

MOODY'S, TÜRKİYE'NİN NOTUNU DÜŞÜRDÜ

Uluslararası kredi derecelendirme şirketi Moody’s Türkiye’nin ‘Ba 1’ olan kredi notunu ‘Ba 2’ye düşürdü. Şirket, Türkiye’nin kredi görünümünü ise ‘negatiften’  ‘durağana’ çevirdi.

Böylece Türkiye’nin kredi notu yatırım yapılabilir seviyenin iki not altına çekilmiş oldu.  

Kredi notunun aşağı çekilmesinde, Türkiye’nin not görünümünün geçen yıl ‘negatif’e çevrilmesinde rol oynayan iki temel gelişmenin belirleyici olduğu kaydedilen açıklamada, bunlar özetle ‘Kurumların direncindeki süregelen kayıp’ ve ‘Dış şok riskinin yüksek borç ve siyasi riskler nedeniyle artması’ olarak sıralandı.

Açıklamada, dış şok riskinin yüksek cari açık ve dış borçların yanı sıra artan siyasi riskler ve küresel faiz oranları nedeniyle yükseldiği vurgulandı.

Ayrıca açıklamada, Türkiye’nin not görünümünün ‘negatif’ten ‘durağan’a çevrilmesinde ülkenin mali ve ekonomik gücünün etkili olduğu belirtildi.

DÖVİZDE NOT ETKİSİ

Moody’s’in not indirim kararı sonrası dolar 3.82’ye çıkarken, avro 3.7392 ile TL karşısında tarihi zirvesini gördü.

Merkez Bankası faiz kararı sonrası 3.79-3.80 aralığında hareketin izlendiği kur, yüzde 0.54 yükselişle 3.8142’de yer aldı. Avro/TL ise yüzde 0,56 artışla 4.7392’yi gördü ve TL karşısında rekor kırdı. Avro/TL bir önceki zirvesini 3.7388 ile 16 Şubat’ta görmüştü.

Küresel piyasalarda zayıf bir görünüm çizen dolar, TL’ye destek olurken, Moody’s’in not kararı negatif tarafta yer aldı. (EKONOMİ SERVİSİ)