YSK temsilcileri uyardı: Seçim güvenliği ortadan kalkıyor

Hayri DEMİR

AKP-MHP'nin seçim ittifakı teklifine partilerin YSK temsilcilerinden tepki geldi. CHP’li Mehmet Hamidi Yakupoğlu, AKP’yi "kendi taleplerini meşrulaştırmak" ile suçlarken, HDP’li Mehmet Tiryaki ise, “seçim güvenliğinin ortadan kalkacağına” dikkat çekti.

Meclis'te AKP ve MHP ortaklığıyla hazırlanan ve kamuoyunda “İttifak Yasası” olarak bilinen kanun teklifine dair mesai başladı. Partilerin ittifak temelinde seçimlere birlikte girmesini öngören düzenleme, birçok açıdan da tartışılmaya devam ediyor. Sandık bölgelerinin birleştirilmesi, taşınması ve karma seçmen listelerinin hazırlanması seçim güvenliği noktasında tartışılan en temel başlıklardan birkaçı.
 
Düzenlemeye göre, vali veya İl Seçim Kurulu’nun talebi üzerine YSK’ye sandık bölgelerinin birleştirilmesi, taşınması, karma seçmen listelerinin hazırlanması yetkileri ile hasta ve engelli bireyler için seyyar sandık uygulaması öngörülüyor. Yine mülki idare amirlerinin, seçim süreçlerine doğrudan müdahale etmesinin önünü açan bu düzenleme, “seçimlerin tarafsızlığına gölge düşürecek” tartışmasını beraberinde getirdi. Son yıllarda özellikle bölge kentlerinde başvurulan bu yöntemin amacı, seçmen kaydırmaya ve seçmen denetimini ortadan kaldırmaya zemin hazırlamak.

KAMUDA MUHALİF KALMAMIŞKEN SANDIK KURULLARI KAMUDAN SEÇİLECEK

Benzer şeklide düzenleme kapsamındaki maddelerden biri de, sandık kurulu başkanlarının ilçelerde görev yapan kamu görevlileri arasından kura ile belirlenmesi. Sandık başkanlarının kamu görevlileri arasından seçilmesi, özellikle OHAL sürecinde kamudan toplu ihraçların yaşanmış olmasından dolayı sandık üzerinde siyasi iktidarın doğrudan ağırlığının olmasının da yolunu açacak.

KORUCLAR SANDIK BAŞINDAN AYRILMAYABİLİR

Düzenlemede tartışma yaratan bir diğer husus ise, seçmene “ihbar” ile sandık çevresine kolluk gücü çağırma yetkisinin verilmesi. Hali hazırda seçmenin sandık kurullarına şikayet hakkı bulunmakta, ancak bu düzenleme ile her sandığa sandık kurulu üyesi ve müşahit dışında bir de kolluk gücünün gelmesinin yolu açılacak. Aynı şekilde bölge kentlerinde her seçim döneminde gündeme gelen korucuların silahlarıyla sandık alanlarına girmesinin de böylece yolu açılmış olacak.
 
Yüksek Seçim Kurulu’nun CHP’li temsilcisi Mehmet Hamidi Yakupoğlu, söz konusu düzenlemelerin “seçim güvenliğini” ortadan kaldırdığını ifade etti.

‘AKP KENDİ TALEPLERİNİ MEŞRULAŞTIRIYOR’

Yakupoğlu,  söz konusu tartışmalı düzenlemelerin AKP’nin son beş seçimde bir şekilde YSK’nin gündemine getirdiği teklifler olduğunu ve bunun önemli bir kısmının reddedilmesine karşın, bu teklifle bu taleplerin hayata geçirilmek istendiğini söyledi.
 
“Bütün düzenlemeler önümüzdeki seçimlerdeki seçim güvenliğini ortadan kaldırmaya yöneliktir” diyen Yakupoğlu, AKP’nin bu teklifle kendi taleplerini meşrulaştırmak istediğine dikkat çekti.

‘SEÇME HAKKI İHLAL EDİLECEK’

Sandık birleştirme ve taşıma konusunun, özellikle 16 Nisan referandumunda sıklıkla gündeme geldiğini, ancak YSK’nin büyük bir kısmını reddettiğini hatırlatan Yakupoğlu, “Ancak şimdi bu yetkiler valiye veriliyor ve YSK de önüne gelecek olan bu talepleri kabul edecek. Buçok tehlikeli bir şey.  Sandıklar taşınacak. Peki ya seçmenler nasıl taşınacak? Seçmen taşınmadığı zaman seçme hakkı ihlal edilmiş olacaktır” dedi.
 
Yine ilk kez hayata geçirilecek olan “mobil sandık” işlemenin de tartışmalı olduğunu söyleyen Yakupoğlu, “Sandığın yerinden kımıldamaması gerekir. Bunun uygulandığı yerler 1-2 milyon seçmenin olduğu ülkelerdir. 53 milyon seçmenin olduğu Türkiye’de, bu sandıklar nasıl götürülecek, siyasi parti temsilcileri hep birlikte nasıl eve gidecek, o engelli seçmen nasıl gizli oy kullanacak?​” diye sordu.

‘16 NİSAN’DAKİ USULSÜZLÜK MEŞRULAŞTIRILIYOR’

Mühürsüz oyların geçerli sayılması yönündeki düzenlemeyi de, yine 16 Nisan referandumunda ortaya çıkan durumla değerlendiren Yakupoğlu, şunları söyledi: “Mühür nedir? Kullanılmayan oy pusularını denetlemeyi sağlar. Ben 16 Nisan’da kullanılmayan pusuları denetleyebildim mi? Hayır. İşte bu düzenlemeyle de 16 Nisan’da yaşanılanlar usulsüzlükler şimdi meşru hale getiriliyor.” 
 
Kolluk güçlerinin “ihbar” ile sandık başına gelmesinin de seçmen üzerinde bir baskı oluşturacağı uyarısında bulunan Yakupoğlu, “Jandarma ve polis akşama kadar sandığın yanından ayrılmayabilir. Bu da seçmenler üzerinde bir baskı olacak. 16 Nisan’da doğu ve güneydoğu kentlerinde birçok seçmen sandığa gitmedi. Çünkü sandık çevresinde polis ve jandarma konumlanmış durumdaydı ve doğal olarak gitmekten imtina etti” diye konuştu.
 
Yakupoğlu, düzenleme için  “Tüm bunlar tam anlamıyla bir facia. Burada sorun, siyasi partileri sandıktan uzaklaştırmak, devleti sandığına başına yaklaştırmaktır” dedi.

TİRYAKİ: HDP’Yİ HEDEFLİYOR

Yüksek seçim Kurulu’nun HDP’li temsilcisi Mehmet Tiryaki de, tartışma yaratan bu başlıklara ilişkin yaptığı değerlendirmede, sandık taşıma ve birleştirme düzenlemesinin özünde HDP’nin yüksek oy aldığı bölgeleri hedeflediğini vurguladı.
 
Tiryaki, “Jandarma, polis ya da korucuların bulunduğu, silahlar gölgesinde oy kullanılıyorsa, o seçimin güvenilirliği yoktur. O nedenle askeri tesisin içine, karakola sandık kurulamayacağı yasada düzenlenmiştir. Sandık başına güvenlik güçlerinin çağrılmasıyla ilgili düzenleme sandık bölgelerini askeri alan yapacak niteliktedir” ifadelerini kullandı. (Ankara/MA)