Yersiz zamanın içinden insan ve at iskeletleri

İsmail AFACAN
İstanbul

İranlı Ressam Hemad Javadzade’nin “Yersiz Zaman”  isimli Türkiye’deki ilk kişisel sergisi Galeri Diani’de sanatseverlerle buluştu. İstanbul’a yerleştikten sonra ürettiği resimlerden oluşan sergide İranlı ressam doğu kültürünü sürrealist bir yorumla tuvale yansıtıyor. Javadzade’nin çalışmalarında içerik olarak mitolojik motifler, insan ve hayvan  iskeletleri teknik olarak ise ince bir işçilik dikkat çekiyor. Ressamla galeride sergilenen resimlerine birlikte baktık ve sergi, sürrealizm ve İstanbul’daki sanat yaşamı üzerine bir sohbet gerçekleştirdik.  

‘İNSAN’ VE ‘AT’ İSKELETLERİ

Javadzade’nin “Yersiz Zaman” sergisindeki resimleri bakarken en fazla dikkat çeken “insan” ve “at” figürleri. Ressam “insan” ve “at”ın geçmişten bugüne yolunun birçok kez kesiştiğini hatta iç içe geçtiğini söylüyor. Bu iki figürün işlendiği resimlerde iç içe geçiş iskeletler halinde veriliyor. “İnsan” ve “at” figürlerini iskelet olarak çizmeyi özel olarak tercih ediyor Javadzade: “İnsan doğanın bir parçasıdır. İnsanın iskeleti en çıplak, tüm sıfatlardan soyutlanmış halidir. Cinsiyeti ve kimliği belli değildir. Bu sayede insanlara giydirilen her şeyi çıkarıyorum.” Aslında ne kadar bilinçaltını sürrealist bir yorumla anlatsa da toplumsal ve tarihsel bir gerçekliği gözler önüne seriyor: Savaşlar. Çünkü “insan” ve “at” figürlerinin ortak çağrışımı akla savaşları getiriyor. Ressam çalışmalarında “insan” ve “at” figürlerini iskeletler halinde  iç içe vererek savaşların yakıcılığını ve toplum farkı gözetmeksizin sürekliliğini olgusal bir boyutta yansıtıyor.

DOĞU MİTOLOJİSİNDEN MOTİFLER

Sergideki resimlerde göze çarpan bir diğer yön ise doğu mitolojisinden motiflerin yer alması.

Ressam, insan ve hayvan figürlerini iskelet halinde vererek kültürel kodlarını hissettirmese de sürrealist bir yorumla çizdiği bir zümrüdü anka ya da İslam sanatından bir parça eserlerinde Orta Doğu’nun kültürel atmosferini yansıtmasına yetiyor: “Çok gizemli hikayeler var Orta Doğu’da. İran’da doğduğum ve büyüdüğüm için bu üzerime sinmiş. Bunu aktarmak istiyorum. Daha çok doğunun gizemini anlatmaya çalışıyorum. Bu nedenle geleneksel motiflere yer veriyorum.”

Ressamın Doğu kültüründeki motifleri, sürrealist bir tarzda vermesi çalışmalarına farklı bir özgünlük katıyor.   

'BEKSİNSKİ’DEN ESİNLENDİM'

Javadzade sürrealist bir ressam. Doğal olarak daha çok sürrealist ressamlardan etkileniyor. Salvador Dali, H. R. Giger, Zdzislaw Beksinski… Sevdiği ve esinlendiği ressamların başında geliyor. Özellikle Polonyalı Ressam Zdzislaw Beksinski:  “Onu çok beğeniyorum ve ondan çok etkileniyorum. Düşüncelerime daha yakın buluyorum. En son yaptığım resimlerde Zdzislaw Beksinski’nin bir kısım resminden etkilendim.”

'İSTANBUL’DA DAHA DA PROFESYONELLEŞTİM'

Sergi, Javadzade’nin İstanbul’a yerleştikten sonra ürettiği resimlerden oluşuyor. İstanbul’da yaşamak ressamın çalışmalarına büyük katkı sağlamış. İstanbul’un kozmopolit yapısını beğendiğini söyleyen Javadzade burada kendini İran’a göre daha özgür hissettiğini söylüyor: “Ben buraya gelince daha çok resim çalıştım. Daha da profesyonelleştim. İran’a göre buradaki yaşam özgürlüğü üretim yapmamı kolaylaştırdı.”

HEMAD JAVADZADE KİMDİR?

1984 doğumlu ve İranlı olan Hemad Javadzade İstanbul’da yaşıyor. Grafik tasarım bölümünü 2007’de bitirdikten sonra profesyonel kariyerine 2011’de ilk kişisel sergisiyle başladı. Birçok ulusal yarışmada resim, heykel ve grafik dallarında ödüle layık görüldü. 5 kişisel sergi açtı ve aralarında Mamut Art Project’in de olduğu 10’dan fazla karma sergiye katıldı. 2016 ve 2017 yıllarında Türkiye’de Eksik Parça Yayıncılık ve Yapı Kredi Yayınları için kitap illüstrasyonlarını yaptı.

Gülten Akın doğumunun 85. yılında anılıyor