Türkiye’de kutuplaşmanın boyutları araştırıldı

İstanbul Bilgi Üniversitesi Göç Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin yürüttüğü “Türkiye’de Kutuplaşmanın Boyutları” araştırmasının sonuçları açıklandı. İlki 2015 yılında yapılan araştırmaya göre farklı siyasi parti taraftarları arasında sosyal mesafe ve siyasal hoşgörüsüzlük dikkat çekici boyutta. 
 
İstanbul Bilgi Üniversitesi Göç Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi, “Türkiye’de Kutuplaşmanın Boyutları” isimli araştırmanın sonuçlarını santral istanbul Kampüsü’nde düzenlediği toplantıda açıkladı. Proje koordinatörü İstanbul Bilgi Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Emre Erdoğan, BİLGİ Göç Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Pınar Uyan-Semerci ve Marshall Fonu (GMF-German Marshall Fund) Ankara Direktörü Özgür Ünlühisarcıklı’nın katıldığı etkinlikte araştırma sonuçları tartışıldı. Kasım – Aralık 2017 tarihlerinde,  Türkiye’nin 18 yaş üstü nüfusunu temsil eden, 16 ilde yaşayan 2004 kişiyle yüz yüze görüşmeler gerçekleştirildi.

Yürütücülüğünü İstanbul Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Emre Erdoğan araştırmayla ilgili, “Kutuplaşma parti taraftarları arasında sosyal mesafe, ahlaki üstünlük ve siyasal hoşgörüsüzlük olarak gözlemlenebiliyor. Türkiye’de yaşanan sürece dair farklılaşan algılar, en uzak görülen parti taraftarlarıyla arasına sosyal mesafe koyma ve ahlaki olarak kendini daha üstte görmeyle neticeleniyor; siyasal haklar açısından da hoşgörüsüzlüğü doğuruyor” dedi.

Araştırmaya göre tüm farklılıkların yanı sıra parti tabanlarının ortak görüşte olduğu konular; dış politika ve Suriyelilere karşı olan tutum oldu. Amerika Birleşik Devletleri tüm parti tabanlarınca en büyük tehdit olarak görülürken, Suriyelilerin ülkelerine geri dönmesi konusu da en geniş ortaklığın olduğu alan olarak belirlendi.

EN UZAK HİSSEDİLEN SİYASİ PARTİ TARAFTARLARI HDP, AKP’LİLER İKİNCİ SIRADA

Araştırmaya katılanlar, kendi partilerine en uzak hissettikleri siyasi parti taraftarlarının hangisi olduğu sorulduğunda en fazla HDP taraftarlarını (yüzde 53) belirtirken, AKP taraftarları yüzde 24’lük oranla ikinci sırayı aldı. HDP taraftarları neredeyse diğer parti tabanlarının hepsinde “en uzak hissedilen parti taraftarı” olarak tanımlandı. AKP’lilerin yüzde 64’ü MHP’lilerin yüzde 80’i ve İYİ Partililerin yüzde 63’ü HDP taraftarlarını kendilerine en uzak parti taraftarı olarak görüyor. CHP’liler için AKP’liler, HDP’liler içinse MHP’liler en uzak hissedilen parti taraftarları.

SİYASAL KUTUPLAŞMA KENDİSİNİ YÜKSEK SOSYAL MESAFEDE GÖSTERİYOR

Araştırmanın sonuçlarına göre, görüşülen kişilerin yüzde 79’u kızlarının en uzak hissettikleri partinin taraftarlarından biriyle evlenmesini istemiyor. Yüzde 74’lük bir kesim o partinin taraftarlarından biriyle iş yapmak istemediğini belirtirken, komşu olarak istemeyenlerin oranı da yüzde 70. Çocuklarının o partinin taraftarlarından birinin çocuklarıyla oynamasını istemeyenlerin oranı da yüzde 68.

HER PARTİ TARAFTARI KENDİLERİNİ DİĞERLERİNDEN AHLAKEN ÜSTÜN GÖRÜYOR

Araştırmada bir dizi sıfat sayıldığında, katılımcıların iyi sıfatların tamamını kendi parti taraftarlarına uygun gördüğü gözlemlendi: Ülkesinin yararına çalışan (yüzde 92), Vatansever (yüzde 91), Onurlu (yüzde 90), Zeki (yüzde 84), Cömert (yüzde 83) ve Açık Fikirli (yüzde 83). Buna karşılık, bütün kötü sıfatlar da “diğer” parti taraftarlarının özelliği olarak sayıldı: Ülkeye tehdit oluşturan (yüzde 86), Bencil (yüzde 84), İkiyüzlü (yüzde 84), Zalim (yüzde 83), Kibirli (yüzde 80) ve Bağnaz (yüzde 74).

KUTUPLAŞMA ‘ÖTEKİ’ PARTİ TARAFTARLARINA DUYULAN SİYASAL HOŞGÖRÜSÜZLÜKTE SOMUTLAŞIYOR

Görüşülenlerin yüzde 47’si kendilerini en uzak hissettikleri parti taraftarlarının yürüyüş yapmasına olumsuz yaklaşıyor. Yüzde 44’lük bir kesim o grubun toplantı düzenlemesini, yüzde 43’lük bir kesim de basın açıklaması yapmasını onaylamıyor. Diğer grubun telefonlarının dinlenmesini onaylayanların oranı da yüzde 50.

ARAŞTIRMAYA KATILANLAR HASSAS KONULARDA SUSKUN KALMAYI TERCİH EDİYORLAR

Araştırmaya katılanlara “OHAL uygulamaları hakkında bir tartışmaya” sıralanan ortamlarda katılıp katılmayacakları soruldu. Görüşülenlerin yüzde 64’ü aileleriyle yedikleri bir yemekte böyle bir tartışmaya katılacaklarını belirtirken, arkadaşlarıyla dışarıda yedikleri bir yemekte bu tartışmaya katılacağını söyleyenlerin oranı yüzde 57 oldu. Mahalle toplantısında bu konuyu tartışacaklarını söyleyenlerin oranı yüzde 45; Facebook ve Twitter’da tartışabileceklerini söyleyenlerin oranıysa yüzde 25 civarında.

SOSYAL MEDYA KUTUPLAŞMAYA ÇARE OLMUYOR

İnternete erişimi olan kişiler arasında Twitter hesabı olanların oranı yüzde 33. Twitter kullanıcılarının yüzde 15’i Twitter’ı siyasi görüşlerini sık sık paylaşmak için kullanırken, yaklaşık yarısı Twitter’da siyasi görüşlerini paylaşmıyor. Twitter kullanıcılarının yüzde 60’ı takip ettikleri kişilerin siyasi görüşlerinin kendi siyasi görüşleriyle uyumlu olduğunu söylüyor. Facebook kullanan yüzde 87’lik internet kullanıcısı için durum daha farklı değil. Siyasi görüşlerini Facebook’ta paylaşanların oranı yüzde 7 ve yüzde 56’lık bir kesim bu araçta siyasi görüşlerini paylaşmıyor. Araştırmaya göre Facebook kullanıcılarının üçte ikisi, arkadaşlarının siyasi görüşlerinin kendileriyle benzer olduğunu söylüyor.

DIŞ POLİTİKADA TEHDİT ALGISI VE SURİYELİLERE KARŞI TUTUMLAR ÖNEMLİ BİR ORTAK PAYDA

Araştırmaya göre, dış politika alanında ve Suriyelilere olan tutumda diğer alanlara kıyasla parti tabanları açısından bir ortaklık söz konusu. Amerika Birleşik Devletleri tüm parti tabanları için en büyük tehdit olarak görülmekte. AB’ye dair algıda da parti taraftarları arasında farklar olmakla beraber olası bir AB üyeliği referandumunda en yüksek ‘evet’ oranı yüzde 49 ile HDP taraftarları tarafından ifade edilirken; en düşük ‘evet’ oranı yüzde 20 ile MHP tabanında görülüyor. Suriyelilerin ülkelerine geri dönmesi konusu en geniş ortaklığın olduğu alan olarak öne çıkıyor, bu konuda parti tabanları hemen hemen aynı fikirdeler.

SİYASAL KUTUPLAŞMANIN ÇÖZÜMÜ ORTAK DÜNYALAR İNŞA ETMEK

Araştırma sonuçlarını yorumlayan Doç. Dr. Erdoğan ve Prof. Dr. Uyan-Semerci, yaşanacak bir dizi seçim nedeniyle siyasal kutuplaşmanın önümüzdeki dönemde de artma ihtimali olduğunu düşündüklerini belirtti. Kutuplaşmanın bu kadar yaygınlaşmasının demokrasinin niteliğinin artmasının önündeki en büyük engellerden biri olduğunu belirten araştırmacılar, daha fazla kutuplaşmanın önlenebilmesi için farklı siyasi parti taraftarlarının diğerleriyle temas edebilecekleri, farklı görüşlerle karşılaşıp o fikirleri tartışabilecekleri ortak ortamların gelişmesi gerektiğini söylediler. Araştırma ekibi, medyadaki çeşitliliğin artmasının farklı parti tabanları için bir Ortak Dünya oluşmasına yardımcı olacağını ekledi. (HABER MERKEZİ)