İstanbul’un kayıp treni kitaplaştı
1915'te 'Haliç-Karadeniz Sahra Hattı’ adıyla hizmete giren ve 1950’lerin başında kayıplara karışan İstanbul trenine ait tüm belgeler kitaplaştırıldı.
Yapımı 1914 yılında başlayıp 8 ay içinde ‘Haliç-Karadeniz Sahra Hattı’ adıyla hizmete giren ve 1950’lerin başında sessiz sedasız kayıplara karışan İstanbul trenine ait tüm bilgiler, yıllar süren bir araştırma ile kitaplaştırıldı.
Prof. Dr. Emre Dölen, Koleksiyoner Mert Sandalcı ve Gazeteci Hüseyin Irmak’ın ortaklaşa yürüttüğü 18 yıllık çalışma, ‘Kayıp Bir Demiryolunun İzinde’ ismiyle Kağıthane Belediyesi tarafından yayımlandı. Mert Sandalcı’nın editörlüğünde hazırlanıp Türkçe-İngilizce yayımlanan 344 sayfalık kitap, İstanbul tarihinin kayıp sayfalarını aralıyor.
İstanbulluların “Kağıthane Treni” olarak adlandırdığı kayıp trenin, işgal yıllarında Anadolu’ya silah ve cephane kaçırılmasında da görev yaptığı, araştırma sırasında ortaya çıkarıldı. Haliç silah depolarından tren ile gece Ağaçlı-Karaburun’a çıkarılan mühimmatın buradan da teknelerle İnebolu’ya aktarılma hikayesine kitapta ayrıntılarıyla yer verildi.
BİRÇOK MATERYAL İLK DEFA GÖRÜLECEK
Önemli bir mikro tarih çalışması olan kitap; 1. Dünya Savaşı koşullarında şehrin elektriksiz, fabrika ve gemilerin kömürsüz kalma tehlikesini bertaraf etmek için Ağaçlı kömürlerinin Haliç’e taşınma öyküsünü tüm yönleriyle aktarıyor. Gerek ocaklardaki tesislerin ayrıntılı fotoğraf ve bilgilerine gerek hat güzergahının dönem fotoğraflarına yıllar süren bir takiple ulaşan ekip, birçok materyalin ilk defa görüldüğünü ifade etti.
Kayıp hattın günümüzdeki güzergahını ise hava fotoğrafları ile okuyucuya sunan kitap, karşılaştırma için demiryolunu gösteren eski haritaları kullanıyor. Trenin vaktiyle kullandığı rotanın yerden de fotoğraflandığı çalışma, 1950’ye gelindiğinde başlayan ‘kaybolma’nın izini sürerek sonuca ulaşıyor.
Lokomotif ve vagonların kitapta yer alan çizimleriyle teknik metni ise Alan Prior isimli bir demir yolcu tarafından hazırlandı. Çizimlerde ölçü verildiği için maket yapımına da olanak sağlayan kitap, Prof. Dr. Emre Dölen, Mert Sandalcı ve Hüseyin Irmak’ın yazılarının yanı sıra 1915’lerde Ağaçlı ocak müdürlüğü yapan Şevki (Sevgin) Bey’in ayrıntılı bilgiler içeren hatıratına da yer veriyor. (İstanbul/DHA)
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
