Pancarcı kaybetti Cargill kazandı!

AKP’nin iktidarı dönemi boyunca en çok mağdur edilen çiftçilerin başında pancar ekicileri geliyor. 15 yıllık iktidar boyunca Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ tarafından belirlenen şeker pancarı alım fiyatı 3 kat artarken, mazot fiyatındaki artış 4 kat, gübre fiyatlarındaki artış ise 5 kat oldu.

Öte yandan 2017 yılı için açıklanan pancar alım fiyatı da enflasyonun altında kaldı.

Geçen yıl 190 TL/ton olan pancar alım fiyatı 2017 yılı için ton başına 210 TL/ton olarak açıklandı. Alım fiyatındaki artış oranı yüzde 10.5 seviyesinde kaldı. Buna karşılık son bir yılda mazot fiyatı yüzde 20, kimyasal gübrelerden DAP’ın fiyatı yüzde 30, ürenin fiyatı yüzde 40 oranında arttı. Rakamlar pancar üreticisinin üretim maliyet enflasyonu altında ezildiğinin göstergesi.

Söz konusu dönemde pancar üreticisinin yüzde 70 oranında azaldığına dikkat çeken Ziraat Mühendisi kökenli Milletvekili Orhan Sarıbal şu bilgileri verdi: “1998 yılında pancar eken çiftçi sayısı 490 bin iken günümüzde 105 bine düşmüştür. Pancar ekim alanları ise 500 bin hektardan 320 bin hektara gerilemiştir.”

TATLANDIRICI KOTASI HER YIL ARTIRILIYOR

Türkiye’de sakaroz kökenli pancar şekeri ve belli bir kota dahilinde nişasta kökenli şeker (NBŞ) üretiliyor.

Geçen yıl kendilerine tahsis edilen kotayı dolduramayan üreticilere ceza kesilmesine karşılık, 2017 yılında kotanın üzerinde üretim yapan çiftçilerin ürünleri ucuza alındı. 2017’de kota fazlası üretim A kotası fiyatı olan ton başına 210 lira yerine C kotası fiyatı olan ton başına 110 liradan alım yapıldı.

Şeker Kanunu’nun 3. maddesine göre, NBŞ için ülke toplam şeker kotasının yüzde 10’u kadar kota tahsis ediliyor. Bakanlar Kurulu bu oranı, yüzde 50’sine kadar artırıp eksiltebiliyor.

Pancar üreticilerinin yaşadığı mağduriyetler hakkındaki açıklamasında, NBŞ kotasının sürekli artırıldığına ve artıştan en çok Cargill’in yararlandığına dikkat çeken Sarıbal şunları vurguladı: “2015-2016 pazarlama yılında NBŞ için Şeker Kurulu tarafından 250 bin ton olarak belirlenen kota Bakanlar Kurulu’nca yüzde 25 oranında artırılarak 313 bin tona çıkarıldı. 2016-2017 pazarlama yılında NBŞ kotası 265 bin ton olarak belirlenmiş olup; bunun 116 bin tonu (yüzde 44’ü) ABD’li gıda devi Cargill tarafından kullanılacak.”

ÖZELLEŞTİRMEDEN VAZGEÇİLMELİ

Şeker pancarı tarımının ülke ekonomisine çok önemli katkılar sağladığını söyleyen Sarıbal, “Pancar yalnız sanayi hammaddesi değil, aynı zamanda besi hayvancılığında çok değerli bir yem olan yaprak, baş ve posa ile bir yem bitkisidir” dedi.

Sarıbal önerilerini şöyle sıraladı:

■ NBŞ kotalarının artırılması durdurulmalı ve AB kota seviyelerine uygun hale getirilmeli (Avrupa Birliği’nde nişasta bazlı şeker kotası yüzde 5.1).

■ Şeker üretim maliyetlerini düşürmek için pancar tarımı desteklenmeli.

■ Pancarın ekiminden şeker üretim ve pazarlamasına kadar olan süreçte üreticilerin söz ve karar sahibi olacakları örgütlenmeler hâkim olmalı.

■ Kamuya ait şeker fabrikalarının özelleştirilmesinden vazgeçilmeli.

PANCARIN FAYDALARI SAYMAKLA BİTMİYOR

CHP’li vekil Orhan Sarıbal şeker pancarının hayvancılık ve tarım açısından öneminin dışındaki katkılarını bazılarını şu şekilde özetledi:

■ Ekildiği alana eşdeğer bir orman alanına göre 3 kat daha fazla oksijen sağlar.

■ Buğdaya göre 6, ayçiçeğine göre 3,5 kat fazla katma değer yaratır.

■ Buğdaydan 13, mısırdan 8 ve ayçiçeğinden 5 kat daha fazla istihdam yaratır.

■ Melas (doğrudan hayvan yemi olarak, etil alkol üretiminde) ve posa gibi değerli yan ürünlere sahiptir.

■ Dekara 4 kg saf fosfat, 15 kg saf potasyuma eşdeğer besin maddesi sağlar.

■ Kendinden sonra ekilen hububatta yüzde 20 verim artışı sağlar.

■ Çapa ve hasat dönemlerinde 250 bin kişiye, fabrikalarda 100 gün süre ile 30 bin kişiye istihdam sağlar. (EKONOMİ SERVİSİ)