McDonald’s patronları görüşmeye yanaşmazsa grevler yolda

Arif BEKTAŞ
Orhan DİL
Londra

İngiltere’de ilk şubesini 1974 yılında açan ‘fast food’ tekeli McDonald’s’ta ilk kez grevler gerçekleşti. Ekim ayında iki şubede gerçekleşen grev bütün dünyada  ses getirdi. Çalışma koşullarının çok kötü olduğu, ücretlerin düşük olduğu ve çeşitli taciz olaylarının da yaşandığı McDonald’s’ta işçiler “artık yeter” dedi ve greve çıktı. Bu grev, İngiltere’deki 1250 McDonald’s şubesindeki işçileri de heyecanlandırdı ve yüzlerce şube taleplerini dile getirerek, bu alanda örgütlü sendika ile irtibata geçti.

Gelişmelerle ilgili Fırın ve Birleşik Gıda İşçileri Sendikası (BFAWU) Genel Başkanı Ian Hodson ile konuştuk. Hodson, McDonald’s yönetiminin görüşmelere yanaşmaması durumunda 2018’de bir çok şubede yeni grevlerin gerçekleşeceğini söyledi.

İngiltere’ye girdiği 1974 yılından bu yana ilk kez McDonald’s’ın iki şubesinde gerçekleştirilen grev hakkında biraz bilgi verebilir misiniz? Bu nasıl gerçekleşti?
Grevin nedeni, çalışanların maruz kaldıkları uygulamalardan bıkmış olmalarıydı. Zorbalıklara maruz kalıyorlar. Aldıkları ücretler ihtiyaçlarını karşılamaya yetmeyecek kadar az. Özellikle Londra’da yaşayanların aldıkları ücret kiralarını dahi ödemeye yetmediği için konutlarını başkaları ile paylaşmak zorunda kalıyorlar.

Dünyanın en büyük ikinci işvereni olmasına rağmen, çalışanlar ancak yardım alarak yaşayabiliyorlar. İş arkadaşlarından bazılarının taciz edilmesinden artık bıkmışlardı. Bu tacizlerin bazıları cinsel bazıları sözlü bazıları da fizikseldi. Aynı zamanda haftalık çalışma saatlerinin menajerlerin insafına terk edilmiş olmasından da bıkmışlardı. Menajerler, keyfi davranarak, uygun gördüğü işçilere tam gün iş verirken, uygun görmediklerine iş vermiyor. Bazı zamanlar bir hafta boyunca hiç iş alamayanlar oluyor. 

YÖNETİM SENDİKAYLA GÖRÜŞMEYİ REDDEDİYOR

40 yıldan sonra grev gerçekleşti. Grev, Britanya’da 1200 den fazla şubesi olan McDonald’s’ın sadece 2 şubesinde gerçekleşti. Fakat sorunlar sadece bu iki şube ile sınırlı olmasa gerek?
Elbette. Greve çıkmak gibi tarihi bir kararı bu iki şube aldı. Sorunların bu iki şube ile sınırlı olmadığını biliyoruz. Biz McDonald’slarla iletişime geçerek çalışanların maruz kaldıkları baskıları biraz da olsa azaltmak istedik. Ama maalesef yönetim sendikayla görüşmeyi  reddediyor. Ülke çapında çalışanların maruz kaldıkları sorunları çözmek için yaptığımız girişimleri geri çeviriyor. McDonald’sların çalışanlara yönelik yaklaşımında bir iyileşme olmazsa grevler gelecek yıl da devam edecek. 

Kuzey İngiltere’deki çok sayıda McDonald’s şubesinde de çalışanlar koşullarından memnun olmadığı için greve hazırlanıyor. Neler olduğuna dair biraz bilgi verir misiniz?
İş yerlerinde yüz yüze kaldıkları durumları açıklamak için çok sayıda McDonald’s çalışanı bizimle iletişime geçti. Konuştukları meseleler öncelikli olarak ücret ve yenilenmek istenen sözleşmeler ki aslında sadece formalite sözleşmeler. McDonald’s bir çeşit garanti verdiğini iddia etse de koşullar kabul edilebilecek gibi değil. Haksızlığa uğradıklarını düşünüyorlar. Bu işçilerden bir kısmı şubelerine şikayet dilekçeleri verdiler. İşçiler, dünyanın ikinci büyük işvereni olan bu şirketin, şikayetlerine olumlu ve hak ettikleri saygıyı içeren bir yanıt vermediği takdirde greve çıkacaklarını bize bildirdi.

Britanya’da 115 binden fazla McDonald’s çalışanı var. Bunlardan ne kadarı  sendikalı?
Sayıları fazla değil. Çok sayıda işçi sendikalara üye olmaktan korkuyor. Sendikaya üye olan çok sayıda işçiye bedel ödetildi. Bazı şubeler sendikaya üye olduğunu tahmin ettiği işçileri hedef aldı. Bu nedenle bazıları sendikaya üye olmaktan çekiniyor. Bizim yapmaya çalıştığımız çekinmeden sendikaya üye olabilecek güveni sağlamak.

Sendikaya üye olmak bir insan hakkı. Örgütlenme hakları var. İş yerlerinde hak ettikleri saygıyı beklemek onların da hakkı. Ülkemizde, her sene muazzam büyüklükte kâr elde eden McDonald’s gibi bir işyerlerinde çalışanlar saygı ve itibarı hak ediyor. Sendikaya üyeliği bir temel insan  hakkı, herkes üye olabilmeli. 

Bir sendikacı olarak, sadece sendikalı olan işçilere değil, düşük ücret, iş güvencesinden yoksun ve sıfır saat sözleşmelerle çalışan sendika üyesi olmayan işçiler için de bir çabanız var mı? 
Biz üyelerimizin yararlandığı hakları kimseden saklamıyoruz. Bizim üyelerimizin mücadelesi ile McDonalad’slarda ücretler artarsa, ücret artışlarından bize üye olmayan McDonald’s çalışanları da yararlanacak. Bu ne kadar erken olursa o kadar iyi. Yönetimin karşısına yüksek sayıda üye ile ne kadar erken çıkarsak o kadar erken bizi dinlemek zorunda kalacak. Bu nedenle sendikaya üye olmasalar bile en azından birlikte çalıştıkları iş arkadaşlarının amaç ve isteklerini destekleyebilirler. 

ASGARİ ÜCRETİN YÜKSELTİLMESİ KAMPANYASI SÜRECEK

Son olarak McDonald’s çalışanları mücadelelerini bundan sonra nasıl yürütecek?
McDonald’slarda çalışan üyelerimiz asgari saat ücretinin 10 sterlin olması için başlattıkları kampanyayı devam ettirmeyi konuşuyor. Dayatılan göstermelik sözleşmelerin yerini alacak gerçek bir iş sözleşmesi talep ediyorlar. Cinsiyet, yaş ve her türlü ayrımcılığın son bulmasını istiyorlar. Çalışanlar için etik standartları olması gereken bir şirket. Zorbalık kültürü son bulmalı, çalışanlar hak ettikleri saygı ve itibarı görmeli. Eğer şirket gelecek yıl da bizimle görüşmeye yanaşmazsa üyelerimiz greve çıkmaktan çekinmeyecek. 

Yani eylemler gündeminizde, öyle mi?
Kesinlikle eylemler gündemimizde. Üyelerimiz, gerekirse McDonald’sları görüşmelere zorlamak için grevleri memnuniyet ile gerçekleştirmeye hazır. 

SENDİKALI İŞYERİ KOŞULLARI İLE SENDİKASIZ İŞYERİ KOŞULLARI ÇOK FARKLI

Gıda sektöründe çalışanların büyük çoğunluğu sendikalı değil. Sizin sendikalı olmayan bu işçilere mesajınız nedir?
İngiltere’de biz yüksek miktarlarda kâr eden Greggs’lerde dahi örgütleniyoruz. Burada çalışan işçilerin 0 saat sözleşme ve düşük ücret gibi sorunları yok. Hepsi de gerekli olan sağlık ve güvenlik eğitimlerinden geçiriliyor. İşyerinde cinsel taciz ve zorbalıklara maruz kalmıyorlar. Bir sorun yaşadıklarında da bu sorunu çözmek için gerekli olan düzenlemeler ve kurallar var. Sendikaya üye olmayan ve bu hakları sağlamayan bir işyerinde çalışanlar genellikle; zorbalıklara, cinsel tacizlere ve düşük ücretlere maruz kalıyor. Kesinlikle bu işçilerin sözleşmeleri sendikalı işçilerin yararlandığı hakların hiç birini içermeyecek.