07 Aralık 2017 04:22

Kaçırılan fosil, yeni bir tür amfibi dinozora ait çıktı

Halszkaraptor escuilliei olarak adlandırılan canlı, 71-75 milyon yıl önce yaşadı. Kuğu benzeri boyna, ördek gagasına ve öldürücü pençelere sahipti.

Paylaş

Moğolistan’dan kaçırılan fosil kalıntılarının bugüne kadar bilinmeyen bir tür dinozora ait olduğu öne sürüldü. Bilim insanları bu türün hem karada hem de denizde yaşadığını belirtiyor.

71 ila 75 milyon yıl önce yaşadığı düşünülen dinozor, kuğu benzeri bir boyna, jilet keskinliğinde öldürücü pençelere, ördek gagasına benzeyen bir burna ve suda yüzmesine yardımcı olacak önayaklara sahip. Avrupa Senkroton Radyasyon Tesisinden Paleontolog Vincent Fernandez, “Onu özel yapan şey garip görüntüsü. Daha önce bildiğimiz hiçbir dinozora benzemiyor” diyor. Araştırmanın ortak yazarlarından Fernandez, pençelerin karada, diğer özelliklerinin ise denizde avlanmaya yardımcı olduğunu söylüyor.

“Tüm karakteristik özellikleri üst üste eklediğimizde amfibi –etrafta dinozorlar olduğunu düşünürsek karada koşabilen üstelik suya da girebilen- bir hayvan olduğunu görüyoruz” diyen Fernandez, canlının boyunun yeşilbaş ördek kadar olduğunu ancak uzun bir kuyruğa ve daha uzun bacaklara sahip olduğunu ifade ediyor.

Modern kuşların ilk örnekleri suya yatkın bir canlı olmaya ilişkin işaretlere sahip olsa da uçamayan bir dinozor için böylesi adaptasyonlara nadir rastlanıyor. İskoçya’da kıyı göllerinde sauropod ayak izleri bulunmuştu ancak dev etçillerden yalnızca spinosaurid’ler daha önce gerçek amfibi canlılar olarak tanımlanmıştı.

Yeni fosilin Gobi Çölü’nün Moğolistan’ın güneyindeki dinozor zengini Ukhaa Tolgod’da kalan bölümünde bulunduğuna inanılıyor. Bu bölgenin geçmişte kısa ömürlü nehirlere hatta göllere ev sahipliği yaptığı düşünülüyor.

Ancak fosilin kaynağına dair yapılan yorumlar kesin değil çünkü fosil, senelerce özel koleksiyonlarda kaldı ve Moğolistan’ın dışına yasa dışı şekilde çıkarıldı. Nihayetinde son sahibi koleksiyoner François Escuillie sayesinde bilim insanlarının eline geçti ve şimdi anayurduna geri dönüyor.

Paleontologlar, fosillerle ilk karşılaştığında o kadar şaşırdı ki onun toplama fosillerin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş bir yaratık olmadığından emin olmak istediler. Bilim insanları, senkroton denilen parçacık hızlandırıcıyla üretilen radyasyonun kullanıldığı yüksek çözünürlükte tarama tekniğiyle halen bir kısmı kayaya gömülü olan fosil üzerinde çalışmayı başardı.

Halszkaraptor

TİMSAH BENZERİ DİŞLER

Nature dergisinde yayınlanan sonuçlar, kalıntıların yalnızca tek bir hayvana ait olduğunu göstermekle kalmadı, bazı saklı ayrıntıları da ortaya çıkardı. Bunlar arasında hayvanın burun/gaga kısmının diğer tüm dinozorlardan daha fazla diş içermesi yer alıyor.

Fernandez bunu, “Hayvanın dişlerinin şekli oldukça alışılmadık ve bu onun amfibi bir yaşam tarzına sahip olduğunun ilk kanıtıydı. Çünkü gerçekten timsah dişi gibi geriye doğru yatıkça” şeklinde yorumluyor. Çalışmanın yazarları, uzun boynun suda avlanan modern kuşlar ve sürüngenlerde sık görülen bir özellik olduğunu, geriye doğru yatık dişlerin de ava tuzak kurmada yardımcı olduğunu belirtiyor.

Buna ek olarak dinozorun gagasındaki sinir ve damar sistemi timsahlarınkine benziyor. Nispeten kısa kuyruğu ve iskelet yapısı da yakın akrabalarına göre karada daha dik bir duruşla –modern kuşlara benzer şekilde- hareket edebildiğini gösteriyor.

Paleontolog Halszka Osmolska ve koleksiyoner Escuillié sebebiyle Halszkaraptor escuilliei olarak adlandırılan canlının yalnızca yeni tür bir dinozor olmadığı aynı zamanda yeni bir alt-ailenin varlığını ortaya çıkardığı belirtiliyor.

Fernandez, canlının bir kuş değil ancak velociraptorları da içeren Dromaeosaur olarak bilinen uçamayan teropod dinozorları grubunun ilkel bir üyesi olduğunu söylüyor.

BİLİMSEL ÇEKİNCELER

Çalışmada yer almayan Edinburgh Üniversitesinden Stephen Brusatte ise “Fevkalade bir fosil” diyor ancak endişelerini de şöyle dile getiriyor: “Bunların hepsinin tek bir iskelete ait olup olmadığına dair şüphelerim var. Merakımı uyandıran şey vücudunun dromaeosaur’a, kafasının ise farklı bir küçük dinozor tipi olan alvarezsaur’a benzemesi.”

Brusatte, diğer teropodlara ve devekuşu gibi modern canlılara dikkat çekerek uzun, ince boynun suda avlanmanın kesin delili olamayacağını söylüyor: “Bunu kanıtlamak için daha uzun bir yol var.” (DIŞ HABERLER)

ÖNCEKİ HABER

İstanbul'da FETÖ operasyonu: Çok sayıda gözaltı 

SONRAKİ HABER

Yasa genişletildi, imamlara da nikah kıyma yetkisi verildi 

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...