AB’nin derdi mültecileri Afrika’da tutmak

Yücel ÖZDEMİR
Köln

Fildişi Sahili’nin Abidjan kentinde 55 Afrika, 28 AB ülkesi ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’in katılımıyla toplanan AB-Afrika zirvesinde, ağırlıklı olarak Akdeniz üzerinden Avrupa’ya mülteci akının durdurulması ele alındı. Kısa bir süre önce Libya’da kurulan köle pazarlarında sığınmacıların 400 avro karşılığında satıldığına dair görüntülerinin konuşulduğu zirvede, AB’nin önerisiyle mültecilerin en kısa sürede Libya’dan çıkarılarak Orta Afrika ülkeleri Çad ve Nijer’e götürülmesi kararlaştırıldı. AB, bu konuda her türlü yardımı yapmaya hazır olduğunu beyan etti.

MACRON ASKERİ MÜDAHALE İSTİYOR

Zirve öncesinde bir açıklama yapan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, köle ticareti görüntülerini gerekçe göstererek, Libya’ya yeniden askeri müdahalede bulunması gerektiği mesajını verdi. Ancak bu talebini zirve çerçevesinde gündeme getirmedi. Yine de gelişmelere göre müdahaleyi gündeme getirebileceği tahmin ediliyor. 

Hatırlanacağı gibi Fransa, İngiltere ile birlikte Muammer Kaddafi rejiminin devrilmesi gerekçesiyle Libya’ya yönelik askeri müdahalede başrolü oynamıştı. Libya’nın diktatörlükten kurtarılması adına yapılan müdahaleden sonra ülkede istikrarlı bir yönetim kurulamamıştı.

Sahra Altı ülkelerden Libya’ya gelerek oradan Avrupa’ya ulaşmaya çalışan yüz binlerce mülteci ise AB ile Kaddafi arasında yapılan anlaşmalar çerçevesinde durdurulmuştu. Rejimin devrilmesinden sonra ülkedeki mültecilerin bir kısmı Avrupa’ya ulaşmayı başarırken, bir kısmı da başka ülkelere geçiş yapmıştı. Ülkede kalanların koşulları ise giderek kötüleşmişti.

SIĞINMACILARI LİBYA’DAN ÇIKARMA PLANI

Son zirvede asıl olarak Afrika ülkelerinden Avrupa ülkelerine gelen mültecilerin engellenmesi üzerinde duruldu. Bu çerçevede öncelikli olarak Libya’daki 3 bin 800 mültecinin mümkün olan en erken sürede ülkeden çıkarılması ele alındı. Toplantıya Libya adına katılan Başbakan Fayiz el Sarrac da planı doğruladı. AB’nin desteğiyle BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNCHR) ve Uluslararası Göç Örgütü (IOM) tarafından yapılacak tahliye işlemlerinin giderlerini ise AB karşılayacak. Almanya Başbakanı Angela Merkel daha önce bunun için on milyonlarca avroluk yardıma hazır olduklarının sözünü vermişti. 

Zirvede üzerinde anlaşmaya varılan plana göre IOM, Libya’dan ülkelerinde geri dönmek isteyen mültecilere yardımcı olacak. Bu konuda Afrika Birliği de (AU) destek verecek. Özellikle hangi ülkeden geldikleri belli olmayan mültecilerin kimliklerinin tespit edilmesinde.

Ülkelerindeki iç savaşlardan Libya’ya gelenler için ise UNCHR öncülüğünde Çad ve Nijer’de mülteci kampları kurulacak. Bu kamplardan AB ya da başka ülkelere dağıtım yapılacak. AB ülkeleri daha önce bu yönde öneriyi gündeme getirmiş ve böylece zirvede Afrika ülkelerinde de kabul ettirmiş oldular. 
Sadece Libya’daki mültecilerin AB’ye ulaşmasının engellenmesi konunda somut kararların alındığı AB-Afrika zirvesinde kıtanın içinde bulunduğu ekonomik sosyal sorunlar, savaşlar ve insanların neden göç etmek sorunda kaldığı gibi temel sorunlara ise değinilmedi.

SORUNLAR AZALMAK YERİNE ARTTI

Afrika kıtasında AB ülkelerinin etkisini artırmak üzere gerçekleştirilen AB-Afrika zirvelerinde bugüne kadar kıtanın sorunları azalmak bir yana daha da arttı. Kalkınma yardımı adı altında Afrika ülkelerinde yardımda bulunan AB verdiği sözlerin çoğunu 
yerine getirmedi. Taahhüt ettiği yardımların çoğunu da yapmadı. 

Spiegel Online’de yer alan verilere göre Afrika’da 25 yaş altı gençlerin yüzde 60’ı işsiz ve bir gelecek perspektifi yok. Bu nedenle bu gençler, bütün tehlikelere rağmen daha iyi bir yaşam için Avrupa’ya doğru umuda yolculuğa çıkmaya devam edecekler.

“Kara Afrika”nın nüfusunun 2050 yılına kadar 2 milyarı bulacağı tahmin ediliyor. Bu da tüketimin artacağı anlamına geliyor. Ancak AB ve diğer ülkelerin tekelleri kıtada üretimi engellemek için yoğun bir çaba harcıyor. Bu nedenle açlık ve sefaletin de artacağı tahmin ediliyor. Savaş, yolsuzluk ve rüşvetin ise sonu gelmiyor. Bu nedenle AB’nin Afrikalı yoksulları uzak tutmak için harcadığı çabanın sonuç vermeyeceği görülüyor.

MERKEL YARDIMA KARŞI ÇIKTI

Öte yandan Almanya Başbakanı Angela Merkel kısa bir süre Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel’in her yıl yüz binlerde genç Afrikalının meslek eğitimi amacıyla Avrupa’ya gelmesi yönündeki önerisine karşı çıktı. Zirve kapsamında konuşan Merkel, “Bu konuda çekimserim. Yüz binlerce değil belki daha az olabilir. Ama bu konuda bir sayı ifade etmemek daha doğru” dedi.