İktisatçı Msutafa Sönmez: Borcu borçla kapatan bütçe

Metin YOKSU

2018 bütçesini ‘batak’ olarak tanımlayan, karakterini de ‘sermaye yanlısı’ olarak ifade eden İktisatçı Mustafa Sönmez, “Bu bütçe borcu borçla kapatmaya çalışan bir bütçe” dedi. 

Meclis Plan Bütçe Komisyonuna sunulan 2018 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı’na siyasi partiler, sendikalar ve meslek örgütleri tepki gösterdi. Bütçeyi “savaş bütçesi” olarak tanımlayan Sönmez, bütçenin tamamı içinse ‘batık’ dedi. 

‘ÇİFTE AÇIK GÜVEN VERMİYOR’ 

Cari ve bütçe açığına dikkat çeken Sönmez, çifte açığın bulunduğu bir ülkenin dış yatırımcılara güven vermediğini ifade etti. Yatırımcıların denk bütçe talep ettiğini söyleyen Sönmez, 2018 yılının da borcu borç ile kapatan bir bütçe olacağını kaydetti. Bütçe açığının önceki yıllara oranla arttığını vurgulayan Sönmez, açığın önümüzdeki yıl artarak devam edeceği öngörüsünde bulundu. 2018 bütçesinin bir diğer farkının faiz harcamaları olduğuna işaret eden Sönmez, borçlanmaya bağlı olarak faiz giderlerinin arttığını, faiz harcamaları nedeni ile de yatırıma pay kalmadığını söyledi. 

‘ASKER VE POLİS HARCAMALARI ARTIYOR’

7 Haziran 2015 seçimlerinin hemen ardından başlayan çatışmalı süreçle birlikte adım adım askeri harcamaların arttığına dikkat çeken Sönmez, bütçe dışı fonlardan kaynaklı askeri harcamalarının tam olarak görülmediğini ve harcamanın daha fazla olduğunu de dile getirdi. 

Merkezi bütçede polis harcamalarının askeri harcamaları geride bıraktığına dikkat çeken Sönmez, şöyle devam etti: “Bu daha önce bir eğilimdi. Şimdi ise merkezi bütçede polis harcamaları askeri harcamaları geçmiştir. Bunun böyle olması sır değildir. 15 Temmuz darbe girişimi bahane edilerek özellikle de Kürt siyasetine dönük saldırı, OHAL’in gereği olarak bütçede zaten verilen ağırlığı biraz daha da arttırdı. OHAL devam ettikçe merkezi bütçe veya şeffaf olmayan kaynaklardan beslenmeye devam ederek harcamalar artacak.” 

‘AKP PATRONA DOKUNMUYOR ‘

Sağlık politikaları ile övünen ve sık sık CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’yu sosyal güvenlik kurumunu batırmakla eleştiren AKP’nin de SGK açığı vermeye başladığını ifade eden Sönmez, “Bütçe açıkları nedeni ile 128 milyar lira SGK’ye transfer edilecek. Her yıl bu tarz aktarımlar yapılır. Ama bu yıl ise daha fazla bir aktarım söz konusudur” dedi. Patronlara istihdam sağlamaları için SGK’den teşvikler yapıldığını belirten Sönmez, 128 milyar TL’nin içinde yüzde 20 prim teşvik payının olduğunu kaydetti. Sayıştay raporlarının SGK primlerinin önemli bir bölümünün patronlardan tahsil edilemediğini ortaya koyduğunun altını çizen Sönmez, “SGK primlerinin önemli bir kısmı tahsil edilemiyor. İşverenler hem vergi hem prim de ödeyemiyoruz diyorlar. Şimdi ödemezsek ileride af çıkar beklentisi ile ödenmiyor. Bundan dolayı da ciddi bir devlet batağı var. Hazinenin alacaklardan dolayı kaybı oluyor. Sattığınız bir malın üç ay içinde KDV’si yattırılması gerekir. Devletin işverenlerden 57 milyar lira alacağı bulunuyor. Kalemleri alt alta koyduğumuzda 430 milyar TL toplanacak ödeme bulunuyor. AKP sermaye kesimine göz yumuyor. Bunun sadece yüzde 15’i tahsil edilmiş olsaydı bütçe açık vermeyecekti.” 

‘BÜTÇE ADALETSİZLİĞE TÜY DİKİYOR’

Her bütçenin sınıfsal bir karakter taşıdığını hatırlatan Mustafa Sönmez, bütçenin emekçilere değil sermayeye hizmet ettiği değerlendirmesinde bulundu. Bütçe yükünün emekçilerin sırtında olduğunu vurgulayan Sönmez, 18 milyon ücretli çalışanın 14 milyonunun kayıtlı olduğunu ve ödenen vergilerin ise  yüzde 70’inin bunlardan alındığını ifade etti. Bütçenin gelirinde ve giderinde ciddi sınıfsal ayrımlar olduğunu sözlerine ekleyen Sönmez, şunları ifade etti: “Eğitime, sağlığa ayrılan paylar ile asker, polis harcamalarının bile harcama ve gelirde çok ciddi sınıfsal ayrımlar olduğunun göstergesidir. İktidar batık bütçenin oluşturulmasında sermayedarların bu borcu yapmasına göz yumuş. Her bütçe geliri yeniden bölüştürürken, adaletsizliğe yeniden tüy dikiyor.” Sönmez, aynı zamanda mega proje olarak adlandırılan 3. havaalanı, 3. köprü, şehir hastaneleri gibi hazine garantili yatırımların maliyetinin çalışanlara yüklendiğini hatırlattı. (İstanbul/MA)

İşsizlik verileri açıklandı: Büyüme var iş, ekmek yok